Savaşarak Çanakkale’yi geçemeyen düşman ittifakı, sonunda “bukalemunlaşarak” geçmeyi başardı.
Çanakkale Boğazı’ndan geçerek doğrudan İstanbul’a gelip yerleşen bu sinsî ittifak, adım adım işgalin zeminini hazırlamaya başladı ve nihayet 16 Mart 1920’de fiilî işgali gerçekleştirmiş oldu.
Gelişmelerin seyri kısaca şöyle oldu: Birinci Dünya Savaşı sonrasında İstanbul'a gelen ve “Nihaî barışa kadar güvenliği sağlamak” maksadıyla görev yapan üçlü ittifakın “Müttefik Yüksek Komiserliği” (İngiltere, Fransa, İtalya), İstanbul'u fiilen işgal etmek için 15 Mart 1920’de gizlice toplandı.
Başkanlığını İngiliz Komiserin yaptığı toplantıda şu kararlar alındı:
1- İstanbul, yarın yani 16 Mart 1920 günü sabahın erken saatlerinden itibaren fiilen işgal edilecek.
2- Müttefik askerî makamları tarafından, işgalin gerektirdiği bütün tedbirler alınacak.
3- Harbiye ve Bahriye Nezaretlerinin işgali ile her türlü haberleşmeleri kontrol altına alınacak.
4- Posta, telgraf ve telefon hizmetleri kontrol altına alınacak.
5- Hükümet ve Meclis’in bütün faaliyeti kontrolümüz altında tutulacak.
6- Osmanlı polisi de sıkı kontrol altında tutulacak ve kamu düzeninin gerektirdiği bütün emir ve talimat, sadece komiserliğimize bağlı askerî makamlar tarafından verilebilecek.
Teşebbüse geçiliyor
Yukarıdaki kararlar, tam bir gizlilik içinde alındı. Hemen ertesi sabah da, fiilî tatbikata başlandı.
İlk iş olarak Şehzadebaşı karakolu basılarak kan döküldü. Arkasından diğer maddelerin uygulanmasına geçildi.
Bu arada, yine 15 Mart günü işgalciler tarafından alınan bir kararla, 150 kadar asker-sivil Osmanlı aydını hakkında tevkif kararı çıkartıldı.
Dört gün müddetle aranıp tutuklanan ve bilâhare Malta Adası’na sevk edilen bu aydın grubundan bir kısmının isimleri şöyle: Çanakkale kahramanı Cevat (Çobanlı) Paşa, Mersinli Cemal Paşa, Çanakkale kahramanı Albay Şevket Bey, Çürüksulu Mahmut Paşa.
* * *
18 Mart günü son toplantısını yapan son Osmanlı Meclis-i Mebusanı, işgal müddetince çalışmasına ara verme kararı aldı. Aynı anda harekete geçen işgal güçleri bazı mebusları da tevkif ederek sürgün edilecekler listesine dahil etti. Bunların arasında Rauf Orbay, Kara Vasıf, Esat Işık Paşa gibi isimler de yer alıyordu.
Sürgün kararı çıkartılanlar, gemiyle 21 Mart 1920 günü Malta Adası’na götürüldüler.
Uydurma işgal gerekçesi
Osmanlı askerini silâhlardan arındırarak hükümet merkezi olan İstanbul'u işgale niyetlenen ecnebi komiserliği, maksadına kavuşmak için bahaneler arıyordu.
Nihayet, aradıkları bir bahane ortaya çıktı. Kilikya (Çukurova: Adana-Tarsus) bölgesinden İstanbul'a ulaştırılan bir uydurma habere göre, Müslümanlar oradaki Ermenileri öldürüyor, katlediyorlarmış.
Yüksek Komiserlik, hadiseyi tahkik etme lüzûmunu dahi görmeden, gelen uydurma habere itibar etti ve İstanbul'un fiilî işgaline karar verdi.
Oysa, gerçek durum bunun tam tersine idi. Kilikya bölgesindeki Fransız askerlerinden kuvvet ve cesaret alan Ermeni çetecileri pür silâh harekete geçmiş, silâhsız Müslüman ahaliyi kırıp öldürmeye koyulmuştu.
Nitekim, aynı gün, yani işgal planının yapıldığı 15 Mart 1920 günü, Osmanlı Dışişleri Bakanlığı tarafından Fransa Yüksek Komiserliğine yazılan yazıda, Kilikya Bölgesi’nde caniyane faaliyet gösteren Ermeni militanlarına karşı tedbir alınması isteniyordu.
O günkü zayıf Osmanlı hükümeti ise, adeta acizliğini ilân edercesine, İşgal Komiserliğine hitaben öylesine zilletli bir cevap yazdı ki, okuyunca kahırlanmamak elde değil. (Bkz: BOA. HR. SYS. 2556-2/53)
Fiilî işgalin ardından, Anadolu’ya geçen son Osmanlı Meclisinin mebusları, 23 Nisan 1920 günü Ankara'da yeni bir Millet Meclisi’ni teşkil etmiş oldu.
@salihoglulatif:
Mâsum milyonlarca insanımıza, referandumda sırf HAYIR tercihinden dolayı “terör destekçisi” demek, ayna zamanda milyonlarca “kul hakkı”na girmek ve dolayısıyla âhiretini yakmak demektir.