14 yıldır iktidarda olan AKP yargıda yaptığı değişikliklerle adeta rekora doğru koşuyor! Yaptığı değişiklikleri “deneme yanılma” olarak değerlendirmek mümkün değil. Hep bir hesap için atılmış adımlar gibi gözüküyor.
AKP iktidarları bazı kanunları çıkartıp, ardından uzun zaman geçmeden yeniden değiştirme yöntemini çok sık kullanıyor. Bir çok kanunda olduğu gibi “yanılmışız” denilerek geçiştiriliyor.
Ama yargı da yapılan değişiklikleri bundan istisna tutmak gerekir.
* * *
Yargıda 2011 yılında Danıştay Yasası’nda yapılan değişiklikle daire sayısı 13’ten 15’e, üye sayısını da 95’ten 156’ya çıkarılmıştı. Aynı yıl Yargıtay’ın daire sayısı 32’den 38’e, üye sayısı ise 250’den 387’ye çıkarıldı. 2014 yılında hem Yargıtay hem de Danıştay yasaları yeniden değiştirildi.
Danıştay’ın üye sayısı 39 daha arttırılarak 195’e çıkarıldı. Yargıtay’ın daire sayısı 38’den 46’ya, üye sayısı da 129 daha arttırılarak 387’den 516’ya çıkarıldı. Aynı torba yasayla HSYK Yasası’nda da değişikliğe gidildi.
Şimdi 2 yıl sonra yeni bir yargı paketi Meclis’in gündemine getirildi. Tasarı Meclis Adalet Komisyonu’ndan tartışmalar arasında çıktı. Şimdi genel kurul safahatı başlayacak.
Yargıtay ve Danıştay’ı yeniden yapılandıran 38 maddelik tasarıya göre, Yargıtay’ın daire sayısı 46’dan 24’e, üye sayısı 516’dan 200’e; Danıştay’ın daire sayısı 17’den 10’a, üye sayısı 195’ten 90’a inecek.
Soru şu, 2 sene önce neden arttırıldı, şimdi neden tekrar sayılar indiriliyor?
Bunu gerekçe olarak, istinaf yani bölge mahkemeleri kurulacak olması gösteriliyor. “Yargıtay’ın yükünün yüzde 90 oranında azalacağı bu yüzden daire ve üye sayısının indirileceği” söyleniyor.
Pek çok hukukçu tasarının anayasaya aykırı olduğu görüşünde... Adalet Bakanı Bozdağ ise bu eleştirinin doğru olmadığı söylüyor. Anayasanın ilgili maddelerinin yasayla düzenleneceğini açık şekilde yazdığını ifade ediyor.
* * *
Tasarı kanunlaştığı andan itibaren Danıştay ve Yargıtay’daki hâkim ve savcıların tamamının görevleri sona erecek. HSYK ve Cumhurbaşkanı yeni üyeler atayacak. Anayasaya göre, Danıştay üyelerinin 4’te 1’ini Cumhurbaşkanı seçiyor.
Kanun yürürlüğe girdiği tarihte Cumhurbaşkanı Erdoğan, Danıştay’ın 24 üyesini doğrudan seçecek. Böylece bir yüksek mahkemenin dörtte birini atayan bir cumhurbaşkanı olarak Erdoğan tarihe de geçmiş olacak...
Anayasadaki görev süresi 65 yaşa kadar olmasına rağmen, tasarı da üyelerin görevine tek maddeyle son vermeyi öngörüp başkanları dışarıda tutması da eleştiriliyor. Bundan dolayı tasarının anayasaya aykırı olduğu dile getiriliyor.
Eleştirinin sebebi ise, üyelerin görev süresi kanun çıktığı andan itibaren sona erecek olmasına rağmen, başkan ve vekillerinin görev süresinin devam edecek olması.
Diğer bir sıkıntı ise yeni tasarıya göre Danıştay ve Yargıtay üyesi bütün hâkim ve savcıların görevleri sona erdikten beş gün içinde de yeni üyeler atanacak olması. Bu süre kısalığı eleştiriliyor. Çünkü itiraz için AYM’ye dâvâ açılsa bile dâvânın bu süre içinde sonuçlanması mümkün değil.
Bu tasarı komisyondan geçti şimdi Meclis tatile girmeden Genel Kurul’dan “torba kanun” içerisinde çıkarılmaya çalışılacak.
İktidar zaten bu yöntemi çok kullanıyor. Böyle tartışmalı kanunları dönem sonuna bırakıp, gece geç saatlere kadar Meclis’i çalıştırıp büyük tartışmalar arasında çıkartıp Meclis’i tatile sokuyor. Yeni döneme kadar da bu unutulup gediyor. Bu AKP’nin yıllardır hep denediği yöntem.
Bakalım anayasa aykırı olduğu söylenen tasarı Meclis’ten çıkacak mı? Çıkarsa yargı da büyük bir tartışmanın yaşanacağını şimdiden görmek mümkün. Gerçi, Türkiye’de bu tür tartışmalar üç gün konuşulup dördüncü gün unutulur gider. Şu anda yapılması gereken eğer anayasaya aykırı ise Meclis’te düzeltmeye çalışmak…