sonra, dünyaya gelen ve dünyanın Yaratanı’nı ara-
yan ve on sekiz adet mertebelerden çıkan ve arş-ı haki-
kate yetişen bir mirac-ı imanî ile gaibâne marifetten hâ-
zırâne ve muhatabâne bir makama terakki eden merak-
lı ve müştak yolcu adam, kendi ruhuna dedi ki:
Fatiha-i Şerife’de, başından tâ
(1)
n
?És
jp
G
kelimesine kadar
gaibâne methüsena ile bir huzur gelip
n
?És
jp
G
hitabına çıkıl-
ması gibi, biz dahi doğrudan doğruya gaibâne aramayı
bırakıp, aradığımızı aradığımızdan sormalıyız. Her şeyi
gösteren güneşi güneşten sormak gerektir.
evet, her şeyi gösteren, kendini her şeyden ziyade
gösterir. öyle ise şemsin şuaatı ile onu görmek ve tanı-
mak gibi, Hâlık’ımızın esma-i Hüsnasıyla ve sıfât-ı kud-
siyesiyle onu, kabiliyetimizin nispetinde tanımaya çalışa-
biliriz. Bu maksadın hadsiz yollarından iki yolu ve o iki
yolun hadsiz mertebelerinden iki mertebeyi ve o iki mer-
tebenin pek çok hakikatlerinden ve pek çok uzun tafsilâ-
tından yalnız iki hakikati icmal ve ihtisar ile bu risalede
beyan edeceğiz.
•
Birinci Hakikat
: Bilmüşahede gözümüzle görünen
ve muhit ve daimî ve muntazam ve dehşetli ve semavî ve
arzî olan bütün mevcudatı çeviren ve tebdil ve tecdit eden
ve kâinatı kaplayan faaliyet-i müstevliye hakikati
görünmesi ve o her cihetle hikmetmedar faaliyet haki-
katinin içinde tezahür-i rububiyet hakikatinin bilbedahe
arş-ı hakikat:
hakikat arşı.
arzî:
dünyaya ait, dünya ile ilgili.
beyan etmek:
açıklamak, bildir-
mek, izah etmek.
bilbedahe:
açıktan, aşikâr olarak.
bilmüşahede:
görerek, bizzat şa-
hit olarak.
bilmüşahede ve’l-ayan:
ap açık,
şahit olur gibi ve gözle görünür-
cesine.
cihet:
yan, yön, taraf.
delâlet:
delil olma, gösterme.
enva:
çeşitler, türler, neviler.
erkân:
rükünler, esaslar.
Esma-i Hüsna:
Allah’ın adları, Al-
lah’ın doksan dokuz güzel ismi.
faaliyet-i müstevliye:
her tarafa
yayılan, istilâ eden faaliyet.
gaibâne:
görünmeden, hazırda
görünmeksizin.
hadsiz:
sınırsız, sonsuz.
hakikat:
gerçek, bir şeyin aslı, esa-
sı.
Hâlık:
yoktan yaratan, her şeyi
yoktan var eden, yaratıcı; Allah.
hazırâne:
hazırcasına; karşısında
bulunup, görünürcesine.
hikmetmedar:
hikmetli.
hitap:
söz söyleme, topluluğa ve-
ya birisine karşı konuşma.
icmal:
kısaltma, özetleme.
ihtisar:
sözü ve yazıyı kısaltma,
özetleme.
ilâh:
kendisine ibadet edinilen ta-
pınılan Mabud, Allah.
ittifak:
birleşme, fikir birliği etme.
kabiliyet:
istidat, yetenek.
kâinat:
yaratılmış olan şeylerin ta-
mamı, bütün âlemler, varlıklar.
marifet:
bilme, derin bilgi.
methüsena:
methedip övmek.
mertebe:
derece, basamak.
mevcudat:
mevcutlar, var olan
her şey, mahluklar.
mizan:
ölçü.
muazzam:
çok büyük, ulu, yüce.
muhafaza:
koruma.
muhatabâne:
kendisine hitap olu-
nurcasına.
muhit:
ihata eden, kuşatıcı.
muhteşem:
haşmetli, yüce.
munazzam:
tanzim olunmuş, dü-
zen verilmiş, düzenli.
muntazam:
nizamlı, intizamlı, dü-
zenli ve düzgün biçimde.
muvazene:
denge.
mücessem:
tecessüm etmiş,
cisimlenmiş.
mümkin:
mümkün, olabilir olan-
lar, yaratılanlar.
mümteni:
imkansız, olamaz.
müştak:
arzulu, fazla istekli, iş-
tiyak gösteren.
müştemilât:
şümulünde olan şey-
ler, içinde bulunanlar.
müzeyyen:
ziynetli, süslü.
nazir:
benzer, eş.
nispet:
oran, ölçü.
ruh:
dirilik kaynağı, hayatın te-
meli ve sebebi olan manevî
varlık.
semavî:
semaya ait, gökten
gelen.
sıfât-ı Kudsiye:
Allah’ın mu-
kaddes sıfatları.
suret:
biçim, tarz, görünüş.
şahadet:
şahit olma, şahitlik,
tanıklık.
şems:
güneş.
şuaat:
şualar, ışınlar, parıltılar.
tafsilât:
tafsiller, açıklamalar,
izahlar.
tagayyür:
değişme, başkalaş-
ma.
teavün:
yardımlaşma, bir-
birine yardım etme.
tebdil:
değiştirme, başka bir
hale getirme.
tecavüp:
cevaplaşma, karşılık-
lı cevap verme.
tecdit:
yenileme, tazeleme.
terakki:
yükselme, ilerleme.
tezahür-i rububiyet:
Cenab-ı
Hakkın terbiye, tedbir ve idare
ediciliğinin ortaya çıkması, gö-
rünmesi.
vahdet:
bir ve tek olma.
varidat:
gelirler.
vücub-i vücut:
varlığı gerekli
olmak, olmaması imkansız ol-
mak, varlığı zarurî ve vacip ol-
mak.
ziyade:
çok, fazla
ayeTÜ’l-kÜBra / 7. Şua
| 214 |
B
iRinci
H
üccet
-
i
i
ManiYe
AsA-yı MûsA
1.
Ancak Sana... (Fatiha Suresi: 5.)
