İdeal bir toplumun tasavvurunda millî ve manevî değerlerin pratiğe dönüşmesinde öncü rol yine eğitime düşer.

Okul; hayatın şekillendiği, ilmin makes bulduğu yerdir. Okulu olmayan bir şeyin ilmi olmaz. Onun için okullar bir medeniyet projesinin en etkili aracı ve temel kurumudur. İnsanı insan eden değerler bu araçla yeni nesillere aktarılır. Toplumu müşterek değerler etrafında toplar. Tarih, din, dil ve kültür ile onları yoğurur. Sağlam kişilikli ve karakter sahibi, erdemli bireyler yapar. 

Demokratik vasfı eğitimin olmazsa olmazıdır. Bireyleri eşit ve reşit kişiler haline getirip toplum içindeki rollerini perçinleyerek yetişmelerini amaçlar. Bu bakımdan okul bir laboratuvar işlemi görerek ferdi toplum ile kaynaştırır. Toplumu ferde karşı anlayışlı ve duyarlı yapar. Sosyal dokuyu güçlendiren hayatın gereklerine önem verir. 

Eğitimin gayesi sadece iyi bir doktor, iyi bir mühendis, iyi bir öğretmen yetiştirmek değil, ferdi mutlu, huzurlu kılmak onu insan olarak ele almak ve yetiştirmek eğitimin en büyük amacıdır. Ferdi eğitim faaliyetlerinin nesneleri değil özneleri yapmak başkalarının fikirleri etrafında dönen uşaklar değil kendi düşünce semasında özgürlüğe kanat çırparak uçan iyi ve kaliteli bir insan olarak yaşamanın zevkine vardırmaktır.

Demokratik eğitim, statükonun karanlık dehlizlerinde çağdışı dogmatik zincirlerden kurtulmuş, prangalardan sıyrılmış, hür bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Demokratik eğitim kendi ayakları üzerinde durabilen özgür ve özgüven sahibi nesilleri, ‘’Ekmeksiz yaşarım, ama hürriyetsiz yaşayamam’’ şuurunu hayat felsefesi yapmaktır. Tek tip düşünce, tek eksenli ve tek kutuplu eğitim zorba bir anlayışın ürünüdür. Zorla bize giydirilen deli gömleği gibi olan bu çağdışı uygulama, ne ilimle, ne insanî değerlerle asla bağdaşamaz.

Demokratik bir eğitimin temel değerlerinden birisi de şudur: Zayıf olduğunda güçlüye boyun eğmemek, güçlü olduğunda da zayıfı ezmemektir. Dengeli, tutarlı, özgüven sahibi kişiyi aile içinde, okulda ve hayatın bütün karelerinde hareketlilik içinde, şuurlu Müslümanca yaşaması ilk sırayı alır. Kimliğimizin önemli şifrelerinin saklı olduğu bu durum, ‘’Kendini tanıyan kendini bilir, kendini bilen Rabbini bilir’’ hakikatına ayna olur.  Fıtratın kodlarına girerek insanı okumalı çağın ihtiyaçlarına göre yapılan bir formatta bir uygulama sürecine girmeliyiz. Âkif’in dediği gibi ‘’Asım’ın Nesli’’, Bediüzzaman’ın dilinde de ‘Nesl-i Cedid’ olarak anılan ideal bir nesil yetiştirecek bir donanıma sahip aklı, fikri, zikri, irade, düşünce ve lâtifelerini de eğiterek insan-ı kâmil mânâsında onları yetiştirmeliyiz. Yeni kuşakları asrın tahribatında hasar almadan millî ve manevî değerlerle donatarak yetiştirmek hedefimizin esasını oluşturur. İnsana değer veren ve o değerlerle değerlenen bir toplumun örnek vizyonu gelecek kuşaklarda kimlik problemini ortadan kaldıracak, herkes göğsünü gere gere inacını, dilini, yaşayışını, farklılıklarını sergileyecek, özgürlük ortamına kavuşarak kendini ifadeden kaçmayacaktır. Lisan insanı insan eden bir araç, insanı insanlarla kaynaştıran bir köprüdür. Efendimizin (a.s.m) ‘’Bir lisan bir insandır’’ sözü lisanın ne kadar değerli bir unsur olduğunu nazarlara sunuyor. Herkes bildiği lisan kadar değerli olduğuna göre fıtrî olan bu durum anadilde eğitiminde insan hak ve hürriyetlerinde olduğunu da vurgulamak gerekir.

Demokratik eğitim sevgi eksenli, çağdışı paradigmalardan arınmış, bahar çiçekleri gibi taze ve alımlı, Asr-ı Saadetin çağdaş versiyonu, mazinin aktif vizyonu olan Risâle-i Nurları referans alarak yeni bir dünyanın şekillenmesinde çok onurlu bir görev üstlenecektir. Doğru İslâmiyeti ve İslâmiyete lâyık doğruluğu önceleyerek insanî değerlerle İslâmî değerleri kaynaştırarak yeni bir dünya inşasında önemli bir misyon üstlenilmelidir. Demokratik eğitim insanların birbirini anlamasını sağlayarak farklı düşünceleri zenginliğe dönüştüren ‘’Mü’minler ancak kardeştir’’ sevgi hamuruyla yoğurur, pozitif değerleri esas alır. Dünya sevgi ile döner, hayat sevgi ile devam eder. 

Demokratik eğitim insan olmayı ve insanî değerleri bir ibadet şuuru içinde özümsemiş erdemli bireylerin zihin kodlarına marifeti şırınga eder. Hikmetli bilgiyi aşılar, mülkün temellerinin dayandığı adaletli bir hukuk sistemini esas alır, güneş gibi insanları birbirine ısındıran şefkat ve merhamet ile onları nurlandırır. Örnek bir Müslüman, iyi bir insan hayırlarda öncü, iyilikte rehber, doğrulukta kılavuz ve model bir insan tipini yetiştirmek eğitim sistemimizi demokratik değerlerle bezeyip yeniden yapılandırılması zorunluluk arz eder. 

Demokratik eğitim, katkı yaparak sosyal ve kültürel medya, toplum vicdanını temsil edecek şeffaf bir ayna olmasını sağlamalı, internet ve diğer iletişim araçlarının eğitime katkı yapacak, körpe dimağları her türlü ahlâkî tehlikelerden koruyarak buna akıl, kalp, ruh ve lâtifeleri yoğurarak yeni baştan dizayn edilmeli ve yapılandırılmalıdır. Geleceğinden emin ümit ışığı ile aydınlanmış şevkle atılan adımlar, istibdatı sorgulayacak yeni bir anlayışın habercisi olacaktır.