"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

İrade-i Milliye’ye karşı Hakimiyet-i Milliye...

M. Latif SALİHOĞLU
10 Ocak 2019, Perşembe
GÜNÜN TARİHİ 10 OCAK 1920

Hâkimiyet-i Milliye isimli gazete, Ankara'da yayın hayatına başladı. Gazetenin sahibi M. Kemal. Başlangıçta, haftada iki gün yayınlanan gazete, bilâhare yayın periyodu sıklaşarak günlük hale getirildi. 1934’te sonra ise, isim değiştirerek ULUS adıyla yayın hayatına devam etti.

Bu gazete ile ilgili daha detaylı bilgilere geçmeden evvel, önemli bir hatırlatmada bulunmakta fayda var. O da şudur:

Sivas Kongresi (4-11 Eylül) esnasında, millî karakterde bir gazetenin çıkarılması fikri benimsenir. Kongrede sekreter vazifesini gören gazeteci tarihçi İsmail Hami Danişmend, böyle bir hizmete talip olur. Bu hizmetin deruhte edilmesinde başka isimler de devreye girer.

Sivas merkezli olarak çıkarılacak bu gazetenin ismi İrade-i Milliye’dir. Gazetenin ebadı ise, 30X50 santimetre genişliğinde ve dolu dolu dört sayfadan ibarettir.

 İlk nüshası 14 Eylül 1919’da yayınlanır. Bu ilk sayıda, ağırlıklı olarak Sivas Kongresi’nin faaliyet ve kararlarına yer verilir. Ayrıca, dinî ve millî duyguları heyecana getirecek yazılar neşredilir. Gazetenin maksadı şu manadaki sözlerle ifade edilir: Harekât-ı Millî’nin umum halka ve dünyaya neşriyat yoluyla ilân edilmesi...

İsmail Hami Bey, bu maksatla yaptığı vatanî ve millî hizmetin hakkını verebilmek için elinden gelen her türlü gayreti, çabayı sarf eder. Buna rağmen, M. Kemal ile araları açılır. Asıl sebebin ne olduğu ise tam olarak bilinemiyor.

M. Kemal, 18 Aralık 1919'daki sayısından itibaren bu gazeteye cephe alır ve Ankara merkezli olarak başka bir gazete çıkarmaya karar verir. İşte, sonradan ULUS ismini alacak o gazetenin ilk adı Hâkimiyet-i Milliye olur.

* * *

Önce haftalık ve gitgide günlük olarak neşredilen İrade-i Milliye’nin yayını 1922’nin Mart ayına kadar devam ettiği tahmin ediliyor. Gazete kadrosunun önce bölünmesi, sonra da gazetenin kapatılması cihetine gidilmesi, İsmail Hami Danişmend ve arkadaşlarını gücendirdi. Bu sebepten olacak, Osmanlı Tarihini kronolojik olarak gün gün yazan İ. H. Danişmend (1892-1967), Cumhuriyet dönemi tarihini hiç yazmadı. Muhtemelen, içinden yazmak gelmedi.

(ÖNEMLİ NOT: Kongreden sonra Sivas'tan ayrılarak Ankara'ya gelme hazırlığında olan M. Kemal, bu gazetenin de matbaasıyla birlikte Ankara'ya taşınmasını ister. Ancak, gazete yönetimi bunu kabul etmez ve Sivas'tan neşriyatına devam eder. Tâ ki, 1921 yılı başlarında gazetenin 138. sayısı çıktıktan sonra, matbaasının bir kundaklama eseri yakılana kadar...)

Şimdi de ULUS gazetesinin serüvenine şöyle bir nazar gezdirelim.

* * *

10 Ocak 1920’de çıkan Hâkimiyet-i Milliye gazetesi, Meclis'in açıldığı 23 Nisan tarihine kadar, tahminen 1500 adet civarında basılıyor ve posta yoluyla Anadolu'ya dağıtılıyordu. 

Basılan gazetelerin yarıdan fazlası askerî birliklere, ordu komutanlıklarına, geri kalanı ise halka ve mülkî amirlere gönderiliyordu. 

Gazete, özel olmakla beraber, adeta Heyet-i Temsiliye’nin resmî yayın organı imiş gibi neşriyat yapıyor ve her taraftan maddî-manevî destek verilmesi isteniyordu.

Gazetenin sahibi M. Kemal, 2. sayı olan 11 Ocak 1920 tarihli nüshasında şu açıklamayı yayınlattı: "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti meslek ve programı dahilinde ve Heyet-i Temsiliye'nin nezareti altında Ankara'da haftada iki defa neşredilmeye başlanan Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin ilk nüshasından miktar-ı kâfi posta ile gönderilmiştir. Seneliği 300, altı aylığı 160 kuruştan abone kaydedileceklerin abone bedellerinin Ziraat Bankası vasıtasıyla irsali ve bu bapta delâlet ve teşvikat icrası bilhassa rica olunur."

Okunma Sayısı: 9335
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • HÜSEYİN İLHAN

    10.1.2019 13:16:48

    Bu yazıdakileri nedense bugünkü tabloyla da yakışan,ortak noktaları olan kısımlar gördüm. ALLAH KİBİR-GURUR ve MAĞRURİYETTEN samimi din kardeşlerimi muhafaza eylesin.

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı