Kültür-Sanat

Kopya edilemeyen tek sanat “ebru”dur

BİRLEŞMİŞ Milletler (BM) Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) ‘’Yaşayan İnsan Hazineleri’’ listesinde yer alan ebru san'atçısı Fuad Başar, yaklaşık 67 bin civarında eserinin bulunduğunu belirterek, ‘’Bugüne kadar yaptığım hiçbir eseri beğenemedim. Çünkü insan beğendiği noktada çakılıp kalıyor. Bizde beğenmek yok, sürekli ilerlemek var’’ dedi.

UNESCO’nun somut olmayan kültür mirası çalışmaları kapsamında, Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünce belirlenen Türkiye’nin 2009 yılı ‘’Yaşayan İnsan Hazineleri’’ listesinde Hattat ve Ebru san'atçısı Fuad Başar da bulunuyor. Başar, ödül alacak 3 kişinin klâsik san'at dallarıyla uğraşmalarının çok sevindirici ve bunun san'at tarihinde bir ilk olduğunu, Türkiye ve san'at açısından çok önemli bir gelişmenin yaşandığını kaydetti. Bu sanat dallarında bir kesilme dönemi yaşandığını, emekleme döneminden sonra yeniden ayağa kalktığını ifade eden Başar, bu gelişmenin UNESCO tarafından da fark edildiğini vurguladı.

Ebru ve Hat san'atına ilginin her geçen gün arttığını ve tanıtımının daha fazla yapıldığını kaydeden Başar, şunları söyledi: ‘’Çok yaygınlaşmasının dezavantajları var. Yozlaşma tehlikesiyle karşı karşıya kalınabilir. İnsanlar sanatı hobiyle karıştırıyorlar. Ortaokul öğrencisinin resim yapma meşgalesi gibi görülebiliyor. Bununla karşı karşıya kaldığımız oluyor. Bazı veliler ‘çocuğuma yaz tatilinde bütün yazı tekniklerini öğretir misiniz?’ gibi tekliflerle geliyorlar. Bizim hocamız 80 yıl yazı hayatı olan bir üstattı. O bile ‘ben harfleri yeni yeni tanımaya başlamıştım, yazı yazmaya ömrüm yetmeyecek’ derdi. İnsanlar hobi gibi görüyor. Biraz uğraşan ‘ben oldum’ zannediyor. İnsanlar olmuşluğu kadarıyla ‘insanlara san'at budur’ diyebiliyor. Ama tahmin ediyorum ki bu süreci aşarız. İleri de gerçekten san'atçı olan kişiler ahlâkı, dürüstlüğü ve san'atıyla ayıklanır. Bu tarihin her devrinde yaşanmış bir şey. Günümüzde de bunu atlatacağız. Yozlaşma riskini atlattığımızda, san'at açısından çok güzel günler göreceğiz.’’

“HİÇBİR ESERİMİ BEĞENMEDİM”

BAŞAR, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yerel yönetimlerin çalışmalar yapmasının, san'atın daha geniş kitlelere ulaşması açısından çok önemli olduğunu bildirdi. Ebru san'atında 34, yazı san'atında ise 35. yılını doldurduğunu dile getiren Başar, sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Yazıda binlerce eserim var. 2 binin üzerinde tuğra çektim. Çeşitli cami yazıları, kitabeler, mezar taşları, levhalar, kitap metinleri çektim. Bunların ulusal ve uluslar arası seviyede yayılması için çeşitli faaliyetlerimiz oldu. Ebru sahasında da aynı şeyleri yaptık. Yaklaşık 67 bin civarında ebru yaptım. Bugüne kadar yaptığım hiçbir eseri beğenemedim. Çünkü insan beğendiği noktada çakılıp kalıyor. Bizde beğenmek yok, sürekli ilerlemek var. Biz bu san'atı aldığımız haliyle başkalarına devredersek, bir müddet sonra artık üstü toz tutmaya başlar ve terk edilir. İlerletmek zorundayız. Yozlaşmaya yol açmayarak, işin aslından sapmayarak bütün san'at dallarını ilerletmeliyiz. Yerinde saymak, durmak gibi beter bir şey. Sürekli ilerlemeliyiz. Bunu yapmaya çalışıyoruz.’’ Başar, ebru san'atının hiçbir san'ata nasip olmayan bir özelliğinin bulunduğuna dikkati çekerek, ‘’Kopya edilemeyen tek san'at ebrudur. Bir ebru eserinin kopyasının yapılması mümkün değil. Yapan kişi tarafından bile yapılması imkânsız. Her insan gibi, her ebru da tek olmaya mahkûmdur. Ebru teknesinde çeşitli renklerde boya attığınızda, bir boya diğerine karışmaz. Diğerlerinin arasında çok güzel görünür’’ diye konuştu.

28.11.2010