|
Böbrek taşları en sık görülen ve ağrıya sebep olan böbrek rahatsızlıklarından biridir. Erkeklerin % 10’unda ve bayanların % 3’ünde hayatlarının bir döneminde böbrek taşı oluşur. Ve bunların çoğunda , başka taş gelişimi ihtimali yüksek olduğu için , hastalık kronik bir hal alır. Böbrek taşları , çeşitli minerallerin ve başka maddelerin böbrekte toplanıp, katı parçacıklar halinde çökmesi sonucu oluşur. Normal şartlarda idrarda bulunan çeşitli kimyasallar bu çökmeyi engeller. Fakat bazı durumlarda bu koruyucu mekanizma etkisini yitirir. Eğer oluşan parçacıklar küçükse herhangi bir yakınmaya sebep olmadan idrarla atılırlar. Daha büyük taşlar ise, böbrekte veya idrar yolunda bir yerde takılıp tıkanmaya yol açabilirler
Tedavisiz bırakıldığında calcium oxalate tipi böbrek taşı için tekrar oluşma ihtimali ilk 1 yılda % 10, 5 yılda % 35, 10 yılda % 50 oranındadır. Taş hastalığının oluşumunda kişiye bağlı faktörler (Genetik : Taş hastalığı bulunanların % 25 inin ailesinde de taş hastalığının mevcut olması, ayrıca bazı kalıtsal hastalıklar -sistinüri gibi-. Yaş ve cinsiyet: 20-40 yaş arasında sık görülmesi ve erkeklerde kadınlardan 3 kat daha fazla ortaya çıkması ) ile dış faktörler ( coğrafî bölge, iklim, su alımı, beslenme alışkanlıkları, meslek gibi ) etkili olabilir
BÖBREK TAŞI ÇEŞİTLERİ
1. Kalsiyum oksalat taşları ve 2. kalsiyum fosfat taşları: Bu tür taşlar en sık görülen taşlardır ve bütün görülenlerin % 80’ini teşkil ederler.
3. Strüvit taşları: Amonyum, magnezyum ve fosfat tuzlarından oluşmuştur.
4. Ürik asit taşları
5. Sistin taşları: Proteinlerde bulunan bir amino asit olan sistinin , nadir görülen genetik bir hastalık neticesinde aşırı miktarlarda böbrekte birikmesi sonucu oluşan taşlardır.
TAŞI OLUŞTURAN SEBEPLER NELERDİR?
*Yetersiz sıvı alımı
*Beslenme alışkanlıkları
*Kalıtımsal hastalıklar (Primer hiperoxaluri, sistinüri gibi)
*Böbrekte yapısal bozukluklar
*İdrar yolu enfeksiyonu
*Metabolik hastalıklar (Gut hastalığı gibi)
*Kan kalsiyumunu yükselten hastalıklar (hiperparatiroidizm, hipertiroidizm, sarkoidoz gibi)
*Geçirilmiş bağırsak ameliyatları (jejunoileal bypass, ince bağırsak rezeksiyonu gibi)
*Bazı bağırsak hastalıkları
*Bazı ilâçlar ( Triamteren, İndinavir gibi)
BELİRTİLERİ:
Böbrek taşının genellikle ilk belirtisi şiddetli bir yan ağrısıdır. Bu ağrı genellikle, taş idrar yolunun bir kesimini tıkadığında veya hareket ettiğinde meydana gelir. Taşın bulunduğu yere göre, ağrı kasıklara ve uyluğun iç yüzüne yayılabilir ve bulantıya ve kusmaya sebep olabilir. Eğer taş idrar yolunda tahrişe sebep olmuşsa , idrarda bir miktar kanda görülebilir.
*Şiddetli yan ağrısı
*İdrarda kan
*Ateş ve titreme (genellikle enfeksiyonun göstergesidir.)
*Kusma
*Kötü kokulu bulanık idrar
*İdrar yaparken yanma şikâyetleri taş hastalığını akla getirmelidir.
TEŞHİS NASIL KONUR?
Yakınmanın dinlenmesi, muayene ve idrar tahlili sonrası taş hastalığından şüpheleniliyorsa radyolojik (görüntüleme ) yöntem ile taş teşhisi konulmaktadır. Direkt üriner sistem grafisi (DÜSG), İVP (ilâçlı böbrek filmi), ultrasonografi (USG) ve bilgisayarlı tomografi (BT) tetkikleri tek başına veya kombine edilerek kullanılmaktadır. Ani başlayan böğür ağrısı yakınması olan hastanın araştırılmasında bu tetkiklerden bilgisayarlı tomografi % 100 duyarlılığı ile etkili bir yöntemdir.
TEDAVİ
4 mm büyüklüğe kadar olan taşların hemen hemen tamamına yakını idrar yolundan düşebilir. 4-6 mm arası büyüklükte olan taşların yaklaşık yarısı düşmektedir. 6 mm den büyük taşların idrar yolundan atılması mümkün olmamaktadır. Taşın boyutu, yeri ve idrar yolunda tıkanıklık oluşturup oluşturmadığı tedâvi şeklini seçerken önemlidir.
Bol sıvı alarak taşın kendiliğinden düşmesini beklemek
ESWL (Vücut dışından şok dalgalarıyla taş kırma)
Endoskopik taş tedavisi (kapalı böbrek taşı ameliyatı, kapalı üreter taşı ameliyatı)
Açık cerrahi girişim yöntemlerinden uygun olan yapılmaktadır.
| 
