Kazaları önlemek hem daha, ucuz hem daha insanîdir

Basit anlamı ile kaza; “beklenmedik bir anda meydana gelen ve kişi veya kişileri, hemen veya sonradan, bedenen veya ruhen arızaya uğratan olay” olarak tanımlanır.

İş Kazası ise; çalışanların iş başında sayıldığı hallerden birinde meydana gelen kaza olarak tanımlanabilir. 506 sayılı SSK kanununa göre; İş kazası, aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır:

a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,

c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında.

Meslek hastalığı, sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhî arıza halleridir. Çalışanların, gerek kullanılan hammaddeler, gerekse çevre şartlarından etkilenerek uğradıkları geçici veya sürekli, hastalık, sakatlık veya ruhî arıza hallerine meslek hastalığı denmektedir.

İş kazaları konusunda günümüze kadar yapılan çalışmalar ve araştırmalar, iş kazalarının sebeplerinin iki ana başlık altında toplandığını göstermektedir. Bunlar tehlikeli durumlar ve tehlikeli hareketlerdir. Diğer bir ifade ile;

İŞ KAZASI = TEHLİKELİ DURUM +

TEHLİKELİ HAREKET

Tehlikeli durumlar:

n Koruyucusuz veya koruyucusu yetersiz makine kullanmak,

n Kusurlu veya noksan teçhizat kullanmak,

n Bina yapısı ile ilgili bozukluklar,

n Organizasyon, yerleşim bozukluğu ve düzensizliği,

n Kötü termal şartlar(ısıtma, havalandırma),

n Kaygan, zayıf ve arızalı zeminde çalışma,

n Güvensiz istifleme,

n Elektrik tesisatının uygunsuzluğu ve kötü aydınlatma.

Tehlikeli davranışlar:

n Koruyucuları kullanılmaz hale getirmek,

n Güvenliksiz malzeme kullanmak,

n Çalışan makineler üzerinde bakım onarım ve temizlik yapmak,

n Kişisel koruyucuları kullanmamak,

n Güvenlikle ilgili yönetim hataları ve kötü disiplin,

n Çalışanın kabiliyetsizliği ve dikkatsizliği,

n Çalışanın ruhî, bedeni ve sosyal durumundan kaynaklanan sebepler (tez canlılık, heyecanlanma, dalgınlık, sinirlilik, maddî veya ailevî durum)

İşyerinde sağlık ve güvenlik çalışmalarının amacı:

Bunu üç ana başlık altında toplayabiliriz;

a. Çalışanları korumak (çalışanları meslek hastalığı ve iş kazalarından korumak).

b. Üretim güvenliğini sağlamak.(Sağlıklı iş gücü—>Üretim güvenliği—>Verim artışı)

c. İşletme güvenliğini sağlamak (kaza ve etkilerinden işletmenin göreceği zararı önlemek)

Çalışanın sağlığını koruma çalışmalarının amacı, insanların hayatını tehdit eden, genel olarak meslek hastalığı ve kaza olarak ortaya çıkan tehlikelerden çalışanları korumaktır.

İş güvenliğinin temel sloganı;

“ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN DAHA UCUZ

VE İNSANCILDIR”

ENDÜSTRİ SAĞLIĞI;

Çalışma hayatı içinde bulunan herkesin; (çalışanların, çalıştıranların, üçüncü şahısların) sağlık durumlarının takviyesi, en yüksek düzeyde sürdürülmesi gayretleri ile iş ve insan arasındaki tam bir uyumun sağlanmasına Endüstri Sağlığı denir.

Çalışma ortamında sağlığı etkileyen faktörler

1. Fiziksel

2. Kimyasal

3. Biyolojik

4. Sosyal

Fiziksel, kimyasal, biyolojik tedbirler elle tutulup, gözle görülür ve mevzuatlarda belirtilir. İşverenler bütün bu konularda tedbirleri almakla yükümlüdür.

Sosyal faktörler ise;

n Yönetim tarzı ile ilgilidir.

n Çalışanların motivasyonu ile ilgilidir.

n Sadece işteki motivasyon değil, ailedeki ve çevredeki motivasyonda önemlidir.

n Olumlu düşünce ile ilgilidir.

n Üretimi olduğu kadar yönetimi de paylaşmakla ilgilidir.

n “Marifet iltifata tabidir” sloganını önemli hale getirmektir.

M. FAHRİ UTKAN

[email protected]

12.02.2010