Günümüze kadar ekseriyetle övdüğü ilim, bilgileri ambardaki eşya gibi üst üste yığmak zannedilmiş. İlmi nefsâni menfaatlere alet ederek, zahirine bakarak marifetindeki hikmetine ulaşmaması şahsı, hakiki huzur ve saadete ulaştırmaz.

“Evlerinizde okunan Allah’ın âyetlerini ve hikmeti hatırlayın. Şüphe yok ki Allah lütuf sahibidir ve her şeyden haberdardır.” 1  

Eğitim öğretim deyince ilk akla gelen ilimdir. İlim kâinattaki işleyiş içine gizlenmiş hakikatleri öğrenmek, öğrendiklerini hayata uygulamaktır. İnsanlar ilme ulaşmak gayesinde midir? Yoksa herkesin yaptığını yapmak telaşında mıdır? Ülkemizde eğitime baktığımızda, bir iş sahibi olmak, geçimini Temin etmek niyetiyle, çoğu zaman gereksiz bilgi yığını kazanımında, elemek amaçlı imtihanlara, başarı kazanmak için hazırlanma aracı olarak kullanılıyor. Ne öğrendiklerinin kendisine ileride bir faydası var, ne de kazandıklarıyla bir uyumu.

Oysa ilim Yunus Emre’nin dediği gibi: ‘’İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir, sen kendini bilmez  isen ya nice okumaktır.‘’

İlim bir hedefe ulaşmak için bahane olmayacak kadar derin, ulaşınca bitmeyecek kadar bereketlidir.  İlmin bazısı çalışmayla kazanılır, bazısı marifettir ki Allah vergisi ile elde edilir. Çalışmayla kazanılan ilim dünya maişetiyle ilgili, hayatın devamı için öğrenilir. Marifetin iktizasıyla sahip olunan ilim ise Hikmetullah ve sebebi dareynde necat bulmak içindir. Her ne şekilde olursa olsun, ilim akıl ve zihin hamallığından kurtarılıp gönül süzgecinden geçirilip  marifet ve hikmetine mazhar  olması demektir.

“Sen, Rabb’inin yoluna hikmetle ve güzel öğütle davet et.” 2   İlimle kazanılan bilgiyi Kur’ân ve sünnet ile hikmetle nurlandıranlar, hem kendilerini hem de çevresini aydınlatır, hem de ebedi huzur ve saadeti göstererek, ilahi sırlarla  nihaî noktaya ulaştıran yolda marifete erişirler.

İlmin muktezası  geçim, maişet için değildir, gönül karanlıklarını  nurlandırmak  içindir. Bazı kişiler insanlara üstünlük kurmak  için ilim öğrenirler, bilgi havuzundakilerle kendilerine taraftar bulurlar. Bu tür ilmin müşterisi halktır. Kişi, müşteri bulduğu zaman bilgisini güzelce satar, bulamadığında, hükmü geçtiğinde yok olup gider. Fakat gerçek ilmin müşterisi Hak’tır, bu ilmin pazarı daima işler.

“Bilirsiniz ki, eğer dalâlet cehaletten gelse, izalesi kolaydır. Fakat dalâlet fenden ve ilimden gelse, izalesi müşküldür. Eski zamanda ikinci kısım binde bir bulunuyordu. Bulunanlardan ancak binden biri irşadla yola gelebilirdi. Çünkü öyleler kendilerini beğeniyorlar. Hem bilmiyorlar, hem kendilerini bilir zannediyorlar. 3

Faydasız ilimden, insanı yanlışa götüren bilgiden sakınmak lazım. Teknolojinin gelişmesiyle iletişimin hızla yayıldığı günümüzde, zararlı veya yanlış bilgilerle sıkça karşılaşıyoruz. Bilgi eksikliğinden bazen de taraftarlık damarıyla olmadık şeylere inanıyoruz. Hatta bunların yayılıp geniş kitlelere ulaşmasına vesile oluyoruz. Bilgi hak namına Hakkın hatırını üstün tutarak değerlendirilmeli, hiç bir hatıra feda edilmemeli. 

Âhirzaman fitne çetin ve şiddetli, ondan korunmak da bir o kadar zor. Rıza-ı İlahi çizgisinde istikamette kalmak için hem fiilî hem de sözlü dualarımızı eksik etmeyelim.

Dipnotlar:

1- Ahzâb Sûresi. 34. Ayet 

2- Nahl Suresi, 125.Âyet

3- Mektubat, 5. Mektup