|
Dünya üzerinde 11 ülkede bulunan 14 Mevlevîhane’yi konu alan ve Unesco 2007 Dünya Mevlânâ Yılı münasebetiyle çekilen Dünya Mevlevîhaneleri Belgeseli ve Fotoğraf Albümü yayımlandı.
Unesco 2007 Dünya Mevlânâ Yılı münasebetiyle çekilen Dünya Mevlevîhaneleri Belgeseli ve Fotoğraf Albümü yayımlandı. Kültür Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü’nün finansal desteği ile hazırlanan belgeselin yapımcılığını Martı Prodüksiyon adına Feyzi Şimşek üstlenirken, koordinatörlüğünü Ahmet Kuş, bilim danışmanlığını Prof. Dr. Haşim Karpuz yapmış. Senaryosunu şair-yazar Tacettin Şimşek’in, teknik danışmanlığını ise yazar Sadık Yalsızuçanlar’ın üstlendiği belgeseli İbrahim Dıvarcı yönetmiş. Belgesel Türkçe ve İngilizce 60’ar dakikalık iki versiyondan oluşuyor. İngilizce çevirilerini ve dış ülke çekimlerinde tercümanlığını Umut Yavuz’un yaptığı belgeselin ayrıca 3 dakikalık İngilizce ve 5 dakikalık Türkçe versiyonları da mevcut.
Dünya Mevlevîhaneleri Fotoğraf Albümü ise bu projenin ikinci ayağını oluşturuyor. 288 sayfadan oluşan bu albümün girişinde bulunan makaleyi konunun uzmanı Prof. Dr. Haşim Karpuz kaleme almış. Albümdeki fotoğraflar 3 aydan fazla süren ve 11 ülkede gerçekleştirilen uzun çekim maratonu sonunda ortaya çıkmış ve fotoğrafların tamamı bu albümde ilk kez yayınlanıyor. Hem belgeselin teknik boyutu ve senaryosu hem de fotoğraf albümünün baskı ve grafikleri de çok titiz bir işçiliğin ürünü.
Konya Kültür ve Turizm Müdürlüğü bu tür çalışmalarla hemen her yıl ödül alıyor. Meselâ geçen yıl Türkiye Yazarlar Birliği Kamu Yayıncılık Ödülünü almışlardı.
Mevlânâ’nın düşünceleri ve Mevlevîlik dünyanın dört bir tarafına yayılmış ve bugün bile etkisini devam ettiriyor. İşte bu etkinin en önemli göstergesi de dünya üzerinde farklı coğrafyalarda hâlâ varlığını devam ettiren Mevlevîhaneler. Fotoğraf albümünün girişinde de belirtildiği üzere Selçuklu Devleti’nin son dönemi ile Beylikler Döneminde desteklenen Mevlevîliğin Osmanlı Devleti ile zamanın da devlet katında ciddî destek bulması sonucunda Mevlevîlik üç ayrı kıt’aya ulaşmış, o coğrafyalarda insanlarının düşünce dünyasını şekillendirmiş. Bazı araştırmacıların Osmanlı Coğrafyası diye adlandırdığı bu büyük coğrafyanın bu gün sadece on bir ülkesinde Mevlevîliğin fiziki yönünü temsil eden Mevlevîhane kalmış. Birer eğitim ve güzel san’atlar akademisi gibi vazife yapan Mevlevîhanelerin en azından bu günkü halinin kayıt altına alınması ve kamuoyunun dikkatlerinin bu konuya çekilebilmesi amacı ile hem bir belgesel film hem de fotoğraf albümü hazırlanması düşünülmüş ve Unesco’nun Hz. Mevlânâ ile ilgili kararından sonra düşünce safhasından icra safhasına geçirilebilmiş. İşte bu belgesel ve fotoğraf albümü de böyle bir düşüncenin mahsulü olarak bugün önümüzde duruyor.
Belgesel çalışmasına göre bugün dünyada 14 adet Mevlevîhane varlığını sürdürüyor. Bunlar Suriye’de Halep, Humus ve Şam; Mısır’da Kahire; Filistin’de Kudüs; Lübnan’da Trablusşam; KKTC’de Lefkoşa; Bulgaristan’da Filibe; Kırım’da Gözleve; Kosova’da Priştina; Bosna-Hersek’de Saray Bosna; Macaristan’da Peç; Yunanistan’da ise Atina ve Hanya şehirlerinde bulunan Mevlevîhanelerdir.
Bu eser Kültür Bakanlığının desteklediği en güzel çalışmalardan biri olarak karşımızda duruyor. Bu çalışmaya göre Dünya Mevlevîhaneleri şu şekilde sıralanmakta:
1. Halep Mevlevîhanesi
Suriye’nin Halep şehrindeki Bab-ül Farec semtindedir. Burası tarihi şehir tabir edilen alanda bulunmaktadır. Halk arasında El Cami ül Mevlevîye adı ile bilinmektedir. Resmî kayıtlarda adı Mollahane Camii olarak geçmektedir.
2. Humus
Mevlevîhane şehir merkezinde, belediye ve maliye binaları arasında yer almaktadır. Sadece mescit ve binaların bir kısmının duvarları günümüze ulaşabilmiştir.
3. Şam
Mevlevîhane Emeviye Camii’ne yaklaşık 500 m uzaklıkta. Eski İstasyon binasının çaprazında Nasr caddesi üzerinde.
4. Kahire
Mevlevîhane eski Kahire’de. Kavalalı Mehmet Ali Paşa Camii’ne yaklaşık 1 km uzaklıkta.
5- Kudüs
Mevlevîhane doğu Küdüs’te sur içinde İbn-i Cerrah sokağı ile Mevlevîye sokağının kesiştiği noktada bulunmaktadır. Şu an Filistinli bir aile Mevlevîhanenin müştemilatını oluşturan yapıları mesken olarak kullanmaktadır.
6. Trablus-Şam
Ebu Ali Deresi kenarında Trablus kalesine yaklaşık 100 m mesafededir. Şu an yıkık durumdadır.
7. Kıbrıs
Leşkoşe’de Sur içi diye bilinen yerde Girne Kapısı yakınlarında yer almaktadır. Günümüzde Mevlevî müzesi olarak kullanılmaktadır.
8. Filibe
Bizim Filibe Bulgarların Plovdiv dediği şehirdedir. Şehrin eski kısmında yer almaktadır. Günümüzde restorant olarak kullanılmaktadır.
9. Gözleve
Ukranya’nın Kırım Muhtar Cumhuriyeti’nin Gözleve–Yevpotorya şehrinde bulunmaktadır. Limana yaklaşık 500 m uzaklıktadır. Yine çok ünlü bir eser olan Gazi Giray Camiine çok yakındır. Müze olarak kullanılmaktadır.
10. Kosova
Priştina şehrinde bulunmaktadır. Küçük bir binadır. Bir başka tarikat tarafından Tekke olarak kullanılmaktadır.
11. Bosna-Hersek
Mevlevîhane daha bilinen adı ile İsa Bey Zaviyesi Bent Başı denilen yerdedir. Millî Kütüphaneye çok yakın bir alandır ve günümüzde sadece temelleri mevcuttur.
12. Atina
Atina’nın Plaka semtinde Roman Agora denilen sit alanı içindedir. Bir adı da “rüzgârlar kulesidir.” Mevlevîhane İsa Bey Camii ile aynı avlu içindedir.
13. Girit
Girit Adasında Hanya (Hania) şehrindedir. Şu anda yetim çocukların barındığı bir yurt olarak kullanılmaktadır.
14. Peç
Macaristan’ın Peç şehrindedir. Yakovalı Hasan Paşa tarafından yaptırıldığı için onun adı ile anılmaktadır. Günümüzde cami kısmı ile semahanenin bir kısmı ayaktadır. Türkler Müzesi olarak kullanılmaktadır.
| 
