|
Vergi yükü son 12 yılda yüzde 67 artan Türkiye’de dolaylı vergilerin payı da yüzde 72.3’e çıktı. Maliye denetmenlerine göre, vergi yükü düşük gelir grupları aleyhine artarken, kayıt dışı ekonomi millî gelirin yüzde 70’e ulaştı, vergi denetimleri ise yüzde 2’de kaldı. Tüketim üzerinden alınan yüksek vergiler sebebiyle fakirleşmenin geniş halk kitlesini tehdit ettiği bildirildi.
Vergi Denetmenleri Derneği’nce hazırlanan “Kamu Giderlerinin Finansmanı, Kayıtdışı Ekonomi ve Vergi Denetimi” raporuna göre, son dört yıldır ekonomide yaşanan büyüme, enflasyondaki düşüşe karşın dolaylı vergilerin gelirler içindeki payının hızla arttığına dikkat çekildi.
Son 12 yılda kişisel ve kurumsal servetin artmasına karşın servet üzerinde kapsamlı bir vergileme yapılmadığı bildirildi. Beyan üzerinden alınan vergilerin yüzde 10 civarında seyrettiği belirtilerek, gelir dağılımı adaletsizliğinin “had safhada” olduğu ifade edildi. Raporda, “Tüketim üzerinden yüksek oranlı vergileme yapıldığından fakirleşme geniş halk yığınlarını tehdit ediyor” denildi. Mükelleflerin sadece yüzde 2’sinin incelenebildiği vurgulanarak, Türkiye’de vergi denetiminin yapılmadığı belirtildi.
DOLAYLI VERGİ YÜZDE 72.3
Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirine oranı OECD ülkelerinde ortalama yüzde 30 olarak belirlenirken, Türkiye de ise bu oran yüzde 72.3’ü geçiyor. Türkiye’den sonra yüzde 30.2’lik oranla Finlandiya ve Avustralya en çok dolaylı vergi alan ülkeler arasında yer alıyor. Dolaylı vergilerin en düşük olduğu ülkeler arasında başı yüzde 17.6 ile ABD çekiyor.
KAYITDIŞI TEHDİT EDİYOR
Kayıtdışı ekonominin millî gelir içindeki payının Fransa, Almanya, İngiltere, Norveç, Japonya ve İsviçre’de yüzde 0-10 arasında değişirken, Türkiye de ise bu oranın yüzde 70’i aştığına dikkat çekildi. ABD’de her 100 mükelleften 97’sinin vergisini eksiksiz beyan ettiğinin altı çizildi. Kayıtdışı ekonomi ile dolaylı vergiler arasında aynı yönlü bir ilişki olduğu kaydedilerek, şu belirlemelere yer verildi:
”Kayıtdışı ekonomi oranı artan bir ülkede oluşan gelir açığı, dolaylı vergiler arttırılmak suretiyle dengelenmeye çalışılıyor. Bu da vergide adalet ve eşitlik prensiplerini zedeliyor. Bu konuda tedbir alınmaması durumunda, sosyal barışı tehdit eden bir durumdur.”
| 
