Kültür-Sanat

Feretiko bezi yeniden doğacak

RİZE'DE yaklaşık 50 yıl önce hemen her evde yapılan ve yaygın olarak kullanılan feretiko dokumacılığının geliştirilmesi için çalışma yürütülüyor.

Rize’de son yıllarda kaybolmaya yüz tutan feretiko dokumacılığı, 2003 yılında uygulanmaya başlanan projeyle yeniden canlandırılmaya çalışılıyor. Bu kapsamda Rize Valiliğinin, Rize bezinin (feretiko) ‘’coğrafi işaret’’ olarak tescillenmesi için Türk Patent Enstitüsüne (TPE) yaptığı başvuru sonucu enstitü, 2007 yılında Rize bezini ‘’coğrafi işaret’’ olarak tescilledi. Çalışmalar kapsamında il genelinde halk eğitim merkezlerinde feretiko dokumacılığı kursları açılarak kursiyer yetiştiriliyor. Bu kapsamda 500 adet feretiko dokuma tezgâhı yaptırılarak il genelindeki halk eğitim merkezlerine dağıtıldı. Halk eğitim merkezlerinde bugüne kadar açılan 236 kursta 8 binin üzerinde kişi eğitim aldı. Geçmişte sadece çeyiz eşyası ve iç çamaşırı üretilen feretiko bezinden bugün bunların yanı sıra gömlekten çantaya, elbiseden masa örtüsüne kadar yaklaşık 20 çeşit üretilebiliyor. Ürünün yapılış süresi ise kişinin tecrübesine ve yapılan işin zorluğuna göre değişiyor. Meselâ, feretiko bezinden aynı ebatlarda masa örtüsünü bir kişi daha kolay desenlerde 1 günde yapabildiği gibi bir başka kişi daha zor desenlerle 2 günde yapabiliyor. Ürünlerin fiyatı ise çeyiz ürünlerinde desenin zorluğuna göre 10 lira veya 200 lira olabiliyor. Çantalar ortalama 15, gömlek 35 liradan alıcı buluyor.

FERETİKO BEZİ

Geleneksel Rize el dokumacılığının temelini teşkil eden feretikonun milattan önceki dönemlerde yöreye hakim olan İskitler tarafından Rize’ye kazandırıldığı sanılıyor. Bugün Rize’de çay ekili alanlarda, o yıllarda feretiko ipliği elde etmekte kullanılan kendir yetiştiriliyordu. Feretiko bezi ketene göre çok ince, aynı zamanda 4 kat dayanıklıdır. Pamuklu kumaşların ortalama 6 aylık ömrü olmasına karşı feretikonun ömrü 2 yıldır. Kendir ipliği, bitkisel lifler arasında en yüksek sağlamlığa sahiptir. Bükümlü bir özelliğe de sahip olan kendir ipliği çürümüyor ve elastikiyeti az oluyor.

30.09.2009