Kültür-Sanat

Ayasofya’ya ‘ihtişam’ kazandıran restorasyon

Ayasofya Müzesi’ni aydınlatan kandillikler ile Osmanlı döneminde yapılan Selatin camilerindeki en büyük hat levhaları olan 7.5 metre çapındaki hat levhaları, yaklaşık bir yıl süren restorasyon çalışmaları sonunda eski ihtişamına kavuştu.

İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın desteğiyle, kandillikler ve hat levhalarında yürütülen restorasyon çalışmalarında sona yaklaşıldı. Yaklaşık bir yıl önce başlanan restorasyon çalışmaları kapsamında ilk olarak Ayasofya Müzesi’ni aydınlatan top kandillik ile çevresindeki küçük kandillikler yenilendi. Müzenin ortasında yer alan ve en dikkat çeken unsurlarından olan top kandillik, aslına sadık kalınarak restore edildi. Çevresinde yer alan küçük kandillikler ise pirinçten aslına uygun yeniden yapıldı. 70 adet kandillik, Ayasofya’nın içini ışıl ışıl aydınlatmaya başladı. Öte yandan müzenin ana meknında yer alan ve hat yazılarını Kazasker Mustafa İzzet Efendi’nin yazdığı, 7.5 metre çapındaki hat levhaları da restore edilmeye başlandı. Zaman içinde yüzeylerinde is ve kir oluşan taşıyıcılarında ve altın varaklarında bir takım bozulmalar meydana gelen hat levhaların yüzeyleri temizlendi. Hatların altın varak yüzeylerinin restorasyonu yapılarak taşıyıcılara takviye edildi. Yapımında ıhlamur ağacının kullanıldığı ve üzerinde ‘’Hz. Allah’’, ‘’Hz. Muhammed’’, ‘’Hz. Ebubekir’’, ‘’Hz. Osman’’, ‘’Hz. Ali’’, ‘’Hz. Hasan’’ ve ‘’Hz. Hüseyin’’in isimlerinin yazlı olduğu dünyanın bilinen en büyük hüsn-i hat levhaları da, hattatların usta ellerinde eski ihtişamına kavuşturuldu. Çalışmalar kapsamında 7 hat levhasının restorasyonu tamamlandı. Sona bırakılan ‘’Hz. Allah’’ yazılı hat levhasındaki restorasyon çalışmaları, büyük bir titizlikle devam ediyor.

“AYASOFYA’YA SON

YILLARIN EN BÜYÜK RESTORASYONU’’

Ayasofya Müzesi Başkanı Dr. Haluk Dursun, Ayasofya Müzesi’nin bu yıl İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın katkılarıyla, son yıllardaki en büyük restorasyonu geçirdiğini söyledi. Ana kubbedeki mozaik restorasyonu bittikten sonra büyük iskelenin söküldüğünü hatırlatan Dursun, şu anda daha küçük çaptaki iskelelerle hat levhalarının restorasyonunun yapıldığını, maksurelerin ve merkezi aydınlatmayı sağlayan kandilliklerin restorasyonunun tamamlandığını anlattı. Bu hatlar arasında devasal boyutta 7.5 metre çapında Kazasker Mustafa İzzet Efendi’nin Sultan Abdülmecid dönemindeki restorasyonda asılan hatların yer aldığını belirten Dursun, bu 8 adet hattın en son 1949 yılında asıldığını o günden bu güne büyük bir restorasyon çalışması görmediğini söyledi. Ayasofya müze olduktan sonra buradaki hatların aşağı indirildiğini, hatsız bir müze konseptinin düşünüldüğünü dile getiren Dursun, daha sonra bundan vazgeçilerek hatların yeniden yukarı çıkarıldığını belirtti. Bu hat levhalarının Osmanlı Dönemi’nde Selatin camilerdeki en büyük hatlar olduğunu vurgulayan Dursun, ‘’Bu hatların yazılmasıyla aynı derecede zorluk taşıyan bir diğer özelliği yukarı çıkarılması ve buraya asılmasıydı. Askıda durması için hafif olması lazımdı. Onun için ıhlamur ağacından yapılmış. Yine gerildiği zaman kopmaması ve deformasyon olmaması lazımdı, kenevir maddesi burada çok etkili olmuş. Yazının da tozdan, dış şartlardan, rutubetten gerilmemesi ve o formatın korunması lazımdı. Bunun için altın varak kullanılmış’’ diye konuştu. Ayasofya Müzesi’nde 8 hat dışında, Osmanlı padişahlarının yazdığı hatların da yer aldığını söyleyen Dursun, 2. Mustafa, 3. Ahmed ve 2. Mahmud’un hat levhalarının da restore edildiğini, onların karşısında da Yesarizade ve Veliyuddin Efendi’nin hatlarının bulunduğunu, Ayasofya’nın bu açıdan da bir hat müzesi sayılabileceğini anlattı.

19.11.2010