deveran- deme ve his ve harekeye hizmet eden evride
ve flerayin ve sair asaplarda, hem senin nevinde, ilâahir;
birer nispeti, birer vazifesi bulundu¤unu, bilbedahe bir
Kadîr-i Ezelînin eser-i sunu ve memur-u muvazzaf ve
taht- tedbirinde oldu¤unu, kör olmayan göze gösterir.
k i nc i Penc e r e
: Havadaki her bir zerre, her bir
çiçe¤i, her bir meyveyi ziyaret edebilir; her bir çiçe¤e,
her bir meyveye girer, iflleyebilir. E¤er her fleyi görür ve
bilir bir Kadîr-i Mutlakn memur-u musahhar olmasa, o
serseri zerre, bütün meyvelerin, çiçeklerin cihazatn ve
yaplmasn ve ayr ayr sanatlarn ve onlara giydirilen
suretlerin terzili¤ini ve hyatat- kâmile-i muhita-i sanat-
n bilmek lâzm gelir.
flte flu zerre, bir günefl gibi bir nur-u tevhidin fluan
gösteriyor. Ziyay havaya, mâi türaba kyas et. Zaten efl-
yann asl menfleleri, flu dört maddedir. Yeni hikmetle,
müvellidülmâ, müvellidülhumuza, karbon, azottur ki, bu
anasr, evvelki unsurlarn eczalardr.
Üçüncü Pence r e
: Zerrelerden mürekkep bir par-
ça toprak, her bir çiçekli ve meyveli nebatatn neflvüne-
masna menfle olabilir bir kâseyi o zerreciklerden doldur-
san; bütün dünyadaki her nevi çiçek ve meyveli nebata-
tn tohumcuklar ki, o tohumcuklar hayvanatn nutfeleri
gibi ayr ayr fleyler de¤il, nutfeler bir su oldu¤u gibi, o
tohumlar da karbon, azot, müvellidülmâ, müvellidülhu-
muzadan mürekkep, mahiyetçe birbirinin misli, keyfiyet-
çe birbirinden ayr, yalnz kader kalemiyle srf manevî
anasr:
unsurlar, elementler.
asap:
damarlar; sinirler.
azot:
bir element.
bilbedahe:
apaçk flekilde.
cihazat:
organlar.
deveran- dem:
kan dolaflm.
ecza:
bütünü oluflturan parçalar.
eser-i sun:
sanat eseri.
evride:
toplardamar.
hareke:
hareket.
hayvanat:
hayvanlar.
hikmet:
ilim ve fenler.
his:
duygu.
hyatat- kâmile-i muhita-i sa-
nat:
sanatn bütün mükemmel-
liklerini kapsayan kusursuz terzi-
lik.
ilâahir:
sonuna kadar.
kader:
lâhî hüküm; Allahn,
meydana gelecek olaylar ve ya-
ratlan varlklar, meydana gelme-
den ve yaratlmadan önce takdir
etmesi, plânlamas.
Kadîr-i Ezelî:
her fleye gücü ye-
ten, varl¤nn evveli olmayan, Al-
lah.
Kadîr-i Mutlak:
sonsuz ve snrsz
kudret sahibi olan Allah.
karbon:
bir element.
kâse:
kap, çanak.
keyfiyet:
içerik, bir fleyin yaps.
kyas:
karfllafltrma.
mâ:
su.
mahiyet:
özellik, nitelik.
memur-u musahhar:
emre itaat
eden görevli.
memur-u muvazzaf:
emirle ha-
reket eden görevli.
menfle:
kaynak.
misli:
benzeri.
mürekkep:
den olma,
den
oluflmufl.
müvellidülhumuza:
oksijen.
müvellidülmâ:
hidrojen.
nebatat:
bitkiler.
neflvünema:
büyüyüp gelifl-
me.
nev:
tür.
nispet:
ba¤.
nur-u tevhit:
Allahn birli¤ini
gösteren nur.
nutfe:
döl suyu, meni.
sair:
di¤er.
sanat:
ustaca ve güzelce ya-
plfl.
serseri:
baflbofl.
suret:
flekil, biçim.
flerayin:
atardamar.
flua:
flk demeti.
taht- tedbir:
yönetimi altn-
da.
türab:
toprak.
unsur:
madde.
zerre:
atom.
ziya:
flk.
472 | SÖZLER
Y
RM
KNC
S
ÖZ
