Hayır-şer, gece-gündüz, dünya-ahiret misalleri gibi. Hayatımızın geniş ayna olması bu tecellinin cilveleridir. Tek taraflı kalan yaklaşımlar noksaniyettir. Dünya ve ahiret bütünlüğünü bırakıp sadece dünyalı olmak gibi basiretsiz basarlar da sahibi için helâket ve felâkettir.

Peygamberimiz (asm) ahirzamanda dehşetli dinsizlik cereyanlarını temsil eden Deccal ve Süfyan gibi şahısların özelliklerini teşbih yoluyla ümmetine haber vermiştir. Bediüzzaman hazretleri de bu rivayetlerin tevillerini vukuundan evvel “5. Şua” eserinde ortaya koymuştur. “Sedd-i Zülkarneyn” gibi telif ettiği Risale-i Nurlarla, bu cereyanların tahribatlarını def edip tamir etmiştir.

“Büyük Deccalın, ispirtizma nev’inden teshir edici hassaları bulunur. İslâm Deccalının dahi, bir gözünde teshir edici manyetizma bulunur. Hatta rivayetlerde “Deccalın bir gözü kördür” diye nazar-ı dikkati gözüne çevirerek Büyük Deccalın bir gözü kör ve ötekinin bir gözü, öteki göze nisbeten kör hükmünde olduğunu hadiste kaydetmekle, onlar kâfir-i mutlak bulunduğundan, yalnız münhasıran bu dünyayı görecek bir tek gözü var ve akıbeti ve ahireti görebilecek gözleri olmamasına işaret eder.” (Şualar, sh 566)

Deccal ve Süfyan komitelerinin tesis ettiği dinsizlik rejimleriyle Allah’a ve Ahirete iman başta olmakla, çok mukaddesatı reddettiği için; kör kuvvete, sağır tabiata ve maddenin hareketlerine ilahlık verdikleri için tek gözlü tabiiyyun ve maddiyyunları yetiştirmişler. Tek gözlülükle ölümün zahirine bakıp yok oluş olarak değerlendirdikleri için ahiretin inkarına zehap etmişler. Maddeyi görmekten ileri gitmeyen basar ile akıl gözünün körlüğü olan basiretsizliği irtikâp etmişler. 

Bediüzzaman hazretleri bu tek gözlü bakışa Mesnevi-i Nuriye eserinde şöyle dikkat çekmiştir: “Basar masnuatı görüp de basiret Sâni’i görmezse çok garip ve pek çirkin düşer. Çünkü o halde Sâni’in manen, kalben görünmemesi ya basiretin fıkdanındandır veya kalp gözünün kör olmasındandır veya pek dar olduğundan meseleyi azametiyle kavramadığındandır veya bir hızlan’dır. Ve illâ, Sâni’in inkârı, basarın şuhudunu inkârdan daha ziyade münkerdir.” (s., 225)

Gözümüzün görmeyen beyaz kısmı ile gören siyah kısmının birlikteliği eşyayı görmememiz için oldukça önemlidir. Allah’ın varlığını gören akıl gözümüzle beraber eşyayı gören maddi gözümüzün birlikteliği ile hakikati gören basiretli göze sahip olabiliriz. Sebeblere ve  maddeye hapsolmuş bakışlar tek gözlülük dalaletine sürükler.

Sonbaharın sonunda bitkiler ve hayvanatın vefatlarının, ilkbaharda yeniden diriltilmesinde ölümün yokluk olmadığının binler misalleri gözümüze gösteriliyor. En mükerrem olarak yaratılan insanın vefatlarının yokluk olmadığı, geceden sonra sabah, kıştan sonra bahar geldiği gibi haşrin sabahı ve berzahın baharı olacağı akıl gözüne görünmektedir.

Süfyan ve deccalin şahıslarıyla beraber rejimleride tek gözlüdür. Bu zamanın şeytan-ı insî faktörüdür. İnsan ise şeytanın telkinlerine imtihan sırrıyla açıktır. Şeytanî tek gözlülüğün telkinleri, teşvikleri ve bakış açılarının tesiriyle sırf dünya için yaratılmış gibi düşünülmesi, en basit menfaat karşısında ahiretin dünyaya feda edilmesinin ehl-i islâm içinde normal görmenin örneklerindeki artış, bu tahribatın yayıldığını  gösteriyor.  

Risale-i Nurun, tahkik-i iman derslerinin her alanda açtığı bakış açısının nurani gözleriyle dünya ile ahiret, sanat ile sanatkar, şeriat-ı kevniye ile şeriat-ı kelamiye dengesini tesis edip saadeti elde edebiliriz. Kur’ân-ı Kerimindeki külli hakikatler gözünü gözümüze dürbün yapabiliriz. Dünyada iken haşir meydanını seyreden Resulullahın (asm) çeşm-i hakikâtbînisini gözümüze menar edip hakikati gören gözü kör eden ahirzaman fitnesinden kendimizi koruyabiliriz.