Ekonomi

Tüketim arttı

Bu yılın ilk çeyreğinde, harcama yöntemiyle GSYH tahmininde, özel nihaî tüketim harcamaları sabit fiyatlarla yüzde 8.4, devletin nihaî tüketim harcamaları yüzde 8,1, gayri safî sabit sermaye oluşumu yüzde 30,5, mal ve hizmet ihracatı yüzde 3,5, mal ve hizmet ithalatı yüzde 8,2 artış gösterdi.

Yılın ilk çeyreğinde para, konut ve dayanıklı tüketime aktı. Buna göre ilk çeyrekte vatandaşın harcaması içinde, gıda-içecek, enerji-ulaştırma-haberleşme ve hizmetlerin payı azalırken, dayanıklı tüketim, yarı dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları ile konut sahipliği için yapılan harcamaların payı arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, yılın ilk üç ayında geçen yılın aynı dönemine göre özel tüketim harcamaları 10 milyar 789 milyon YTL artarken, 68 milyar 209 milyon YTL’den 78 milyar 998 milyon YTL’ye yükseldi. Bu dönemde gıda ve içecek harcamaları 2 milyar 930 milyon YTL tutarında artarak 22 milyar 431 milyon YTL’den 25 milyar 361 milyon YTL’ye çıktı. Buna karşılık toplam özel tüketim içinde gıda ve içkinin payı yüzde 32,9’dan yüzde 32,1’e geriledi.

Dayanıklı tüketim için vatandaş yılın ilk çeyreğinde geçen yıla göre 1 milyar 970 milyon YTL daha fazla harcarken, harcama tutarını da 9 milyar 333 milyon YTL’den 11 milyar 303 milyon YTL’ye çıkardı. Dayanıklı tüketimin özel nihaî tüketim içindeki payı yüzde 13,7’den yüzde 14,3’e çıktı.

İlk çeyrekte özel tüketim içinde payı artan bir diğer harcama grubu da yarı dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları oldu. Geçen yılın ilk çeyreğinde bu grup için yapılan harcama 11 milyar 185 milyon YTL olurken, bu yıla gelindiğinde 13 milyar 171 milyon YTL’ye çıktı. Geçen yıla göre 1 milyar 986 milyon YTL daha fazla harcama yapılan bu grubun özel tüketim içindeki payı da yüzde 16,4’ten yüzde 16,7’ye çıktı.

Yılın ilk çeyreğinde, geçen yıla göre enerji-ulaştırma-haberleşme ile hizmetler için harcanan paradaki artışa karşın, bu iki harcama kaleminin toplam özel tüketim içindeki payı azaldı.

/ ANKARA

01.07.2006

Büyüme hızı beklentilerin üzerinde

Büyüme, piyasa beklentilerinin üzerine çıkarak, bu yılın ilk çeyreğinde gayri safi millî hasılada (GSMH) yüzde 6.3, gayri safi yurtiçi hasılada (GSYH) ise yüzde 6.4 oldu. Büyüme rakamları 2005 yılının tamamında GSMH’de yüzde 7.6, GSYH’deise yüzde 7.4 seviyesinde bulunuyordu.

Türkiye ekonomisi 2006 yılının ilk çeyreğinde beklentilerin üzerine çıkarak yüzde 6,3 büyüdü. Bu dönemde en yüksek büyüme yüzde 25 ile inşaat sektöründe yaşandı. Ekonomik büyüme yılın ilk çeyreğinde beklentiyi aştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ilk üç ayda gayri safi milli hasılada (GSMH) yüzde 6.3, gayri safi yurtiçi hasılada (GSYH) ise yüzde 6.4 olarak gerçekleşti. Ekonomi geçen yılın son çeyreğinde yüzde 10.2, 2005’in tamamında ise yüzde 7.6 büyüme kaydetmişti. İlk çeyrekte Türkiye’nin GSMH’si cari fiyatlarla 80.3 milyar dolar, GSYH’si de 80.4 milyar dolar oldu. 2005 yılında GSMH 360.9 milyar dolar, GSYH de 361.5 milyar dolar seviyesindeydi.

Sektörel bazda bakıldığında ilk çeyrekte en hızlı büyüyen sektör yüzde 25.9’la inşaat oldu. Onu yüzde14.7’lik büyümeyle ithalat vergisi izledi. Ticaret yüzde 7.4, serbest meslek ve hizmetler yüzde 5.8, sanayi yüzde 4.5, ulaştırma ve haberleşme yüzde 4, konut sahipliği yüzde 2, devlet hizmetleri yüzde 1.6, kar amacı olmayan kuruluşlar yüzde 1 ve tarım yüzde 0.6 oranında büyüdü. Mali kuruluşlar ise yüzde 0.5 oranında küçüldü.

/ İSTANBUL

01.07.2006

Problemin kaynağı bütçe açığı

Bahçeşehir Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Eser Karakaş, bütün problemlerin başında bütçe açıklarının yattığını belirtti. Karakaş, “Carî açığı azaltmak çok kolay. Büyüme oranını sıfıra hatta eksiye çektiniz mi, carî açık kalmaz hatta fazla verirsiniz. Ama sonucunda nurtopu gibi bir işsizler ordusu olur” dedi.

İş Hayatı Dayanışma Derneği (İŞHAD) Tekstil Komisyonu’nu ‘Ekonomideki Son Gelişmeler’ konulu bir toplantı düzenledi. Green Park Otel’de düzenlenen toplantının açılışında konuşan İŞHAD Tekstil Komisyonu Başkanı Metin Gökçe, amaçlarının Türkiye’nin tekstil ihracatını arttırmak olduğunu belirtti. Ekonomide yaşananları son gelişmeleri taşların yerine oturması olarak düşündüğünü kaydeden İŞHAD Başkanı Murat Sungurlu da, “Global düzeyde kabuğumuzda kalmamalıyız. Ortaklık ve birleşmeler yoluyla dışarıya açılmalıyız” dedi. İŞHAD olarak üyeler arasındaki ticareti de arttırmak istediklerini de ifade eden Sungurlu, dışarıya açılmak için de kurumsallaşmayı ve ortaklığı öğrenmek gerektiğini dile getirdi.

Toplantıya konuşmacı olarak katılan Prof. Dr. Eser Karakaş da, hükümetin 2007-2009 yıllarını içine alan 3 yıllık plan hedeflerini değerlendirdi. Carî açık problemini nasıl çözeriz? sorusunun yanlış olduğunu ifade eden Karakaş, “Carî açığı azaltmak çok kolay. Büyüme oranını sıfıra hatta eksiye çektiniz mi, carî açık kalmaz hatta fazla verirsiniz. Ama sonucunda nurtopu gibi bir işsizler ordusu olur” dedi. Carî açığın Türkiye’nin yapısal özelliği olduğunu kaydeden Karakaş, Türkiye’nin büyüdüğü zaman carî açık vereceğini söyledi. Kısa vadeli kredi ve paralarla carî açığın yürütülmeyeceğinin son 2 ayda cıkan 15 milyar dolar sebebiyle piyasada yaşanan dalgalanmadan anlaşıldığını dile getiren Karakaş, “Allah’a şükür bir kriz çıkmadı. Çözüm, Türkiye’nin yılda 20 milyar dolar doğrudan yabancı sermaye çekmesidir” diye konuştu.

Bütün problemlerin başında bütçe açığının yattığını ifade Karakaş, şöyle devam etti; “Bütçe açığını yüzde 10’un altına düşürmeliyiz. Kamu borç stokunu da yüzde 60’ın altına çekmeliyiz. Faizlerin yükseltilmesiyle yüzde 60’ın altına çekmek zor gözüküyor. Türkiye’de sadece 1,2 milyon beyanname usulüyle vergi veren bulunuyor. Bu durumda da kamu maliyesinin düzelmesi mümkün değildir. 1.2 milyon olan sayının 10 milyonu aşması gerekiyor. Siyasî otoritenin en güçsüz olduğu konu vergilendirme Bu toplumu kayıtdışına yönlendiriyor. Doğrudan yabancı sermayeli yatırımcı kayıtdışının olduğu yere gelmiyor. Krizlerde esneklik sağlayan bu kayıtdışı bu noktadan sonra sıkıntı oluşturur.”

Ümit KIZILTEPE / İSTANBUL

01.07.2006

Dövizdeki dalga, ilâca yüzde 5-30 zam getirdi

İSTANBUL- Dövizde son dönemle yaşanan dalgalanma nedeniyle ilâç fiyatlarında ayarlama yapıldı. İlâç fiyatlarına her ay yüzde 5 olmak üzere altı ay içerisinde yüzde 30 oranında zam yapılacak.

Artan döviz fiyatları sebebiyle YTL'nin değer kaybına bağlı olarak yürürlükteki ilâç fiyat kararnamesi doğrultusunda Temmuz ayından itibaren ilâç fiyatlarına zam yapılacak.

Her ay arka arkaya yüzde 5 oranında yapılacak zam toplam altı ay içerisinde tamamlanacak, altı ayın sonunda ise ilâçlara toplam yüzde 30 oranında zam yapılmış olacak.

/ İSTANBUL

01.07.2006

Ekmekleri ağaç dallarında

Çanakkale’den Iğdır’a kadar değişik illeri gezen mevsimlik işçiler, geçimlerini yılın 7 ayını meyve bahçelerinde çalışarak sağlıyor.

Çanakkale’ye bağlı Kepez beldesindeki kayısı bahçelerinde çalışmak için Konya, Mardin ve Manisa gibi illerden gelen 28 işçi, yaşamlarını sürdürebilmek için günde 18 YTL yevmiyeyle 14 saat çalışıyor. İşçilerin bir kısmı meyve toplamaya aileleriyle gelirken, bir kısmı da sevdiklerinden uzak yerlerde yılın 7 ayını çalışarak geçiriyor. Konya’dan Kepez’e kayısı toplamak için gelen Mehmet Oğlakçı, yaptığı açıklamada, günlük çalışma süresinin uzun olması nedeniyle çalışma şartlarının ağır olduğunu ancak, meyveleriyle ünlü bütün illeri gezme fırsatı bulduklarını söyledi. Meyve toplamak için gittikleri her ilde yaklaşık 3 hafta kaldıklarını, günde ortalama 50-100 ağaçtan meyve toplayıp, kasalara dizdiklerini anlatan Oğlakçı, “Para kolay kazanılmıyor. Biz de elimizden gelen işi yapıyoruz. Elbette günde 18 YTL yevmiye yetmiyor. Zor da olsa kendi memleketimde olsun’’ dedi.

/ ÇANAKKALE

01.07.2006

Hakim maaşına müsteşar kıstası

Hakim ve savcıların maaşlarında yeni düzenleme yapan tasarı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.

Hakim ve Savcılar Kanununda değişiklik yapan yasaya göre, hakim ve savcıların aylıkları, en yüksek devlet memuruna malî haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemeler toplamının brüt tutarı kıstas alınarak belirlenecek. Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay ve Uyuşmazlık Mahkemesi başkanları ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Danıştay Başsavcısı, en yüksek devlet memuru olan Başbakanlık Müsteşarı düzeyinde maaş alacak. Diğer hakim ve savcılar da Başbakanlık Müsteşarının maaşının yüzde 41’i ile yüzde 86’sı arasında değişen oranlarda aylık alacak. Yapılan düzenlemeyle, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay Başkanının maaşı 4 bin 691, Yargıtay ve Danıştay Başsavcısının 4 bin 596, Adalet Müsteşarının 4 bin 121, 1. sınıf hakimin 3 bin 740, 1. sınıfa ayrılmış hakimin maaşı 3 bin 65, en düşük maaş olan hakim adayınınki ise 1737 YTL olacak. Ayrıca hakim ve savcılara, ödenmekte olan brüt aylıklarının yüzde 10’u oranında yargı ödeneği verilecek.

/ ANKARA

01.07.2006

Kıdem tazminatı tavanı artıyor

Kıdem tazminatı tavanı, bugünden itibaren bin 815 YTL 28 YKr olarak uygulanacak.

En yüksek devlet memuruna her bir yıl için ödenen ikramiyenin bugünden itibaren katsayı ve gösterge sistemiyle yükselmesi sonucu, kıdem tazminatı tavanı da değişecek. Buna göre, 1 Ocak 2006’dan beri yürürlükte bulunan bin 770 YTL 62 YKr tutarındaki kıdem tazminatı tavanı, bugünden itibaren bin 815 YTL 28 YKr olarak uygulanacak.

/ ANKARA

01.07.2006

DB’den 500 milyon dolar kredi

Dünya Bankası, Türkiye’ye verilecek 403 milyon avro tutarında (yaklaşık 500 milyon ABD doları) Programlı Kamu Sektörü Kalkınma Politikası Kredisini (PPDPL) önceki gece onayladı.

Dünya Bankası Türkiye Temsilciliğinden yapılan açıklamaya göre, PPDPL, hükümetin Kamu Sektörü İdare ve Malî Reform programını dört bağlı unsurda destekleyecek. Açıklamada, kredinin ilk olarak, 2001 krizinden sonra Türkiye’nin ilerleyişini ve aynı zamanda 2002’de başlayan ve bugüne kadar devam eden süregelen ekonomik büyümeyi destekleyen makroekonomik çerçevenin sürekliliğini destekleyeceği bildirildi.

/ ANKARA

01.07.2006

10 milyar borç için 1 milyon başvuru

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, 10 milyar YTL’lik SSK ve Bağ-Kur prim borçlarının yapılandırılması için 1 milyon başvuru yapıldığını bildirdi.

“Emekliler Günü ve Haftası’’ ilgili programdan ayrılırken gazetecilerin sorularını cevaplayan Başesgioğlu, SSK ve Bağ-Kur borçlarının yapılandırılmasına ilişkin sürenin yasada tarih olarak belirlendiğini, bu sebeble dün sona eren başvuru süresini eğiştiremeyeceklerini belirtti. Prim borçlarının yapılandırılması için dün itibariyle başvuranların sayısının 1 milyona ulaştığını, bu başvuru karşılığında 10 milyar YTL’lik bir borcun yapılandırılması taahhüdü altına girildiğini belirten Başesgioğlu, bu rakamın da 1.7 milyar YTL’lik bölümünün bugüne kadar tahsil edildiğini söyledi.

/ ANKARA

01.07.2006

Cenevre’de tekstil savaşı

Cenevre’de düzenlenen ve 50 ülkeden bakanların dâvet edildiği toplantıda Türkiye tarafından Dünya Ticeret Örgütü’ne (DTÖ) sunulan, tekstil ve konfeksiyon sektöründe gümrük vergilerinin düşürülmesinde “ülkelerin hassasiyetlerinin dikkate alınması” teklifi, üye ülkeler arasında tartışma oluşturdu.

Türkiye’nin DTÖ’ye sunduğu öneri, Tunus, Ürdün, Honduras, Nikaragua, El Salvador gibi AB ve ABD pazarlarına ihracat yapan ve ekonomileri daha çok tekstil ve konfeksiyona dayanan ülkelerden destek gördü. Bu arada Amerika ve Amerikan tekstil ve konfeksiyon sektörünün Türkiye’nin önerisini desteklemesi de cepheyi büyüttü. Buna karşın, AB, Çin, Hindistan ve Pakistan gibi ülkeler ise Türkiye’nin teklifine karşı çıktılar.

Cenevre’de yapılan toplantılar sırasında, değerlendirmede bulunan Devlet Bakanı Tüzmen, “Bir çok gelişmekte olan ülkenin ihracatında en büyük kalemi, tekstil ve konfeksiyon ihracatı oluşturmaktadır. Bu ülkelerde yüz binlerce kişi büyük çoğuluğu da kadın olmak üzere bu sektörde çalışmaktadır. Bu nedenle, tekstil ve konfeksiyonda gümrük indirimlerine giderken, ülke hassasiyetleri dikkate alınmalıdır. Alınacak yanlış kararlar telfisi mümkün olmayacak zararlara yol açabilir.”

Özellikle uzak doğu ülkelerinde tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde verilen sübvansiyonların haksız rekabet oluşturduğunu ifade eden Bakan Tüzmen, sektörde yapılacak yüksek oranlı vergi indirimlerinin Türkiye, Tunus, Mısır, Fas ve Ürdün gibi, AB ve ABD pazarına ihracat yapan ülkelerde sıkıntı oluşturacağını belirtti.

/ CENEVRE/ANKARA

01.07.2006

Petrol 74 dolara yaklaştı

Petrolün varil fiyatı 74 dolara yaklaştı. ABD’de tatil sezonunun başlaması, uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatlarının yükselişine sebeb oldu.

Asya piyasasında Ağustos teslimi ABD hafif petrolünün varil fiyatı önceki güne göre 22 sent artarak 73,74 dolara çıktı.

/ SİNGAPUR

01.07.2006

Bütün haberler