|
ABD Dışişleri Bakanlığının 2008 insan hakları raporunun Türkiye bölümünde, işkence, dayak ve taciz olaylarının arttığı, PKK ile mücadelede 49 sivilin öldüğü ve 252'sinin yaralandığı, ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamaların interneti de kapsamına alarak devam ettiği, üniversitelerdeki başörtüsü yasağının sürdüğü belirtildi.
İnsan hakları sicilimiz düzelmedi
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2008 yılı insan hakları raporu yayınlandı. Raporun hazırlandığı 2008 yılı içinde insan hakları kuruluşlarının, güvenlik güçleri tarafından işkence, dayak ve taciz olaylarını belgelediği, güvenlik güçlerinin kanunlara aykırı şekilde adam öldürmeye karıştığı ancak tutuklama ve yargılamaların sayısının düşük olduğu savunuldu. Raporda, 2003 ile 2008 arasında, işkence suçlamalarıyla ilgili hakkında soruşturma açılan güvenlik görevlilerinden 2 bin 140 kişinin sadece yüzde 2’sinin disiplin cezası aldığı belirtildi. Türk polisinde 14 işkence iddiasıyla açılan davada 60 memur hakkında soruşturma açıldığı, bunların hiçbirinde memurların hüküm giyme veya kovulma cezasıyla karşılaşmadığı, sadece dört davada maaştan kesinti yapıldığı belirtildi.
Başbakanlığa bağlı İnsan Hakları Başkanlığı’nın, yılın ilk 9 ayında 238 işkence vakası tespit ettiği, bu vak'alarda 178 kurban ve 263’ü polis, 15 jandarma ve 20 diğer güvenlik güçleri yetkilileri olmak üzere toplam 298 şüpheli bulunduğu kaydedildi. Raporda, İnsan Hakları Vakfı’na göre 2008 yılında hapishanelerde 32 suçlunun şüpheli şekilde öldüğü ve bunların 17’sinin intihar olarak kayıtlara geçirildiği belirtildi. Hapishane koşullarının geçen yıl içinde kısmen iyileşmesine karşın yetersiz olduğu, çalışanların yeterli eğitimden geçirilmediği ve hapishanelerin genel olarak çok kalabalık olduğu, tutuklulara anında avukat hakkının her zaman sağlanmadığı da raporda yer aldı.
ERGENEKON DÂVÂSI VE DİNÎ ÖZGÜRLÜKLER
Temmuz ayında savcıların İstanbul’da, önde gelen asker, işadamı ve basın mensuplarından oluşan 90 kişiyi, seçilmiş hükümeti devirmeye çalışma suçuyla yargıladığı Ergenekon Terör Örgütü davası da raporda yer aldı.
Basının bazı üyeleri ve hükümet karşıtlarının yargılamaları ‘’siyasî’’ olarak nitelediği, bazı kişilerin hakkında suçlama belli olmadan uzun süre tutuklu kaldığı vurgulandı. Tutukluluk sürelerinin bazen yılları bulduğu da kaydedildi. Müslüman olmayan dinî grupların, dinlerinin gereğini açık ve özgür bir şekilde yaşama, mal sahibi olma ve dini liderlerini yetiştirme konusunda kısıtlamalarla yüz yüze kalmayı sürdürdüğü belirtildi. Üniversitelerde türban yasağının devam ettiği ancak bazı üniversite mensuplarının, sınıflarda öğrencilerin başını örtmesine izin verdiği, bazı kadınların türban yerine peruk taktığı belirtildi.
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
Nisan ayında hükümetin, Türk Ceza Kanunu’nun 301’inci maddesini yeniden düzenleyerek ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamaları azalttığı da raporda yer aldı. Temmuz ayında yine hükümetin, Türkçe olmayan dillerde devlet televizyonunda yayın yapma konusunda kısıtlamaları kanunla azalttığı da ifade edildi. Hükümetin, Aralık ayında, 24 saat Kürtçe yayın yapılmasının önünü açtığı, Alevi nüfusunun sorunlarını tanıma ve giderme yönünde adımlar attığı vurgulandı.
Şubat ayında parlamentonun Vakıflar Yasası’nda değişiklik yaparak, azınlık gruplarının yeni mülk edinme ve el konulmuş mallarını geri almasına imkan sağladığı belirtildi.
Raporda, Kasım ayında Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin’in, yazar Temel Demirer adlı şahsın 301’inci maddeden yargılanmasından önce ‘’yargıya yön verecek şekilde’’, Demirer’i suçlayacak sözler söylediği savunuldu. Demirer hakında, gazeteci Hrant Dink’in öldürülmesinden sonra, 1915 olaylarını ‘’soykırım’’ olarak nitelediği için de bir dava açıldığı belirtildi.
MEDYA
AKP’nin bazı üyeleri ve Başbakan Erdoğan’ın, gazeteciler ve karikatüristlere karşı dava açmayı geçen yıl da sürdürdüğü, bazı insan hakları kuruluşları ve gazetecilerin, bu eğilimleri ‘’otosansür ortamı yarattığı gerekçesiyle eleştirdiği’’ belirtildi. İnternete ulaşımla ilgili kısıtlamalara da değinildi ve ‘’YouTube’’ internet sitesinin, Atatürk ile ilgili bir karikatür videosundan sonra bloke edildiği anlatıldı. Gazi Üniversitesi profesörlerinden Atilla Yayla’nın, Kemalizm ile ilgili sözleri yüzünden 1 buçuk yıl hapis cezasına mahkum edildiği ancak mahkemenin daha sonra, aynı suçu iki yıl içinde yeniden işlemezse cezayı iptal etmeyi önerdiği de raporda yer aldı.
27 NİSAN BİLDİRİSİ
Raporda, Türkiye’de seçimler ve siyasî süreçle ilgili bölümde, 2007 cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinden önceki ortamda ordunun, aşırı dincileri tehdit kabul eden, laikliğin savunucusu olarak ordunun rolünün altını çizen üç bildiri yayımladığı da anlatıldı. İnsan hakları gruplarının bu açıklamaları, demokratik sürece müdahale çabaları olarak nitelediği ve ordunun siyaset üzerindeki rolüne işaret ettiğini belirttiği raporda yer aldı. ABD raporunda, AKP’nin kapatılması yönünde açılan davadan da bahsedildi. ABD raporunda, ‘’kabul edilebilir çalışma koşulları’’ bölümünde, ayda 425 dolara denk düşen asgari ücretin, bir işçi ve ailesine uygun yaşam standardı sağlamadığı belirtildi. Washington / aa
|
