Haberler

Bir yılda 1897 mahkûmiyet

TÜRKİYE, yargı sistemini tartışırken, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) faaliyet raporu, yargı reformuna olan ihtiyacı gözler önüne seriyor.

AİHM, 2008 yılında Türkiye aleyhine 1897 karar verdi. Dostane çözümle sonuçlanan başvuru sayısı ise 913.

Adalet Bakanlığı, insan hakları başvurularına ilişkin olarak insan hakları konusundaki gelişmeleri izliyor. Bu konulardaki çalışmalara katılarak gelişmeler, iç hukuka yansıtılması için ilgili kurum ve birimler bilgilendiriliyor. Ayrıca, AİHM’e Türkiye aleyhine yapılan başvurulara karşı yapılacak savunmalar için bilgi ve belge sağlanıyor. Adalet Bakanlığı verilerine göre, 2008 yılı itibariyle AİHM’e yapılan başvurulara ilişkin bilgiler ise şöyle: AİHM’in Türkiye aleyhine verdiği karar sayısı 1897. Türkiye lehine verilen karar sayısı 45. Delegeler Komitesi’nin Türkiye aleyhine verdiği karar sayısı 13. Dostane çözümle sonuçlanan başvuru sayısı 913. AİHM’in kabul edilemez bulduğu başvuruların sayısı 979 iken; diğer nedenlerle kayıttan silinen başvuru sayısı da 229. Kabuledilebilirlik kararı 29, kısmen kabuledilebilirlik kararı 90. Halen incelemesi devam eden başvurular 966. Türkiye’den AİHM’e giden toplam dosya sayısı ise 5 bin 161.

Rapora göre, 2008 yılı sonunda mahkemenin önünde bulunan 97 bin 300 dosyanın 11 bin 100 adedini Türkiye aleyhine yapılan başvurular oluşturuyor. Mahkemenin bakmakta olduğu dosyaların yüzde 11.42’si Türkiye’ye ilişkin. Bu rakamlara göre Türkiye Rusya’dan sonra aleyhine en çok başvuru yapılan ülke durumunda. Son 10 yıl içinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin verdiği toplam 8 bin 172 ihlâl kararının bin 652’si Türkiye’ye ait. Bu kararların yarısı ise adil yargılanma hakkının ihlali ile ilgili.

HUKUKÇULAR: DENETİM SİSTEMİ KURULMALI

Hukukçulara göre bu olumsuz tablonun oluşmasında en büyük etken, gerekli iç denetim sisteminin kurulup işletilememesi. Bu konuda atılması gereken en önemli adım ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeden önce başvuruların ülke iç hukukunda incelenmesini sağlayacak bir yöntem olan ‘anayasa şikayetinin hayata geçirilmesi. Bireysel başvuru ya da anayasa şikayeti, anayasada belirtilen temel hak ve özgürlüklerin yasama, yürütme ve yargı organları tarafından ihlal edilmesi durumunda bireylerin başvurdukları olağanüstü bir kanun yolu olarak tanımlanıyor. Bireysel başvurunun uygulanma biçimi ülkeden ülkeye farklılık gösterse de Federal Almanya, Avusturya, İspanya, Rusya, Macaristan, Ukrayna, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, İsviçre, Belçika, Meksika, Şili, Brezilya, Arjantin ve Güney Kore gibi ülkelerde uygulanıyor.

26.07.2009