Atom, hücre, uzuv, bedenler, unsurlar, hayvanlar, bitkiler, yıldızlar, galaksiler ve tüm kâinat, mücessem/somut âyetler, belgeler olarak şaşaalı bir şekilde gözümüzün önüne sergilenmiştir. Ayrıca, tekrar tekrar dikkat onlara çekilir.
Bu belgelerden bazıları hudûs, imkân, san’at, hikmet, gâye, yardımlaşma, temizlik, simâlarda ve eşyalardaki mühür, ruh ve vicdan delili, fıtrat delili, Kur’ân delili, peygamber delili, fizik, kimya, biyoloji, zooloji, botanik, astronomi, ekoloji ve sair fen ilimlerdir.
Kelâm âlimlerinin de kullandığı tevhid (Allah’ın varlık ve birliğini tüm isim ve sıfatlarıyla anlayıp, kabul etme ve özümseme) delillerinden birisi imkân delilidir. İmkân, olabilme durumudur. Madde, âlem, kâinat, mümkün nevindedir. Yâni, olabilirlik ile, olmayabilirliği eşittir. Olabilen bir şey, bir madde, bir eser, öyle de olabilir, daha başka bir şey de olabilirdi, hiç olmayabilirdi de.
Bu âlem, varlığı da, yokluğu da mümkün olan bir varlıktır. Her mümkün, varlığını yokluğuna tercih eden bir kuvvete muhtaçtır. Bu âlem de, var olabilmek için böyle bir müessir kuvvet gereklidir. O kuvvet de bu âlemin dışında, varlığı ve vücudu zatından olan bir varlıktır. O da Allah’tır.
Şu âlem, imkân dahilindedir. Yani varlık ve yokluğu eşittir. Varolduğu gibi, olmayabilirdi de. Varolurken de, sonsuz oluş şekillerinden herhangi birinin olması imkân dahilindedir. Yani en az varolan kadar olmayan da varolma şansına sahiptir. İmkân dahilinde olan her varlık ise, kendisi dışındaki bir sebebe bağlıdır. Öyleyse önce varolmayı, sonra da varolma şeklini tercih eden birisi vardır. O da isim ve sıfatları sonsuz olan Allah’tır.
Eşya, var ve sanatlıdır. Mevcutların varlığı ya zâtındandır, ya da varlığı ve yokluğu mümkün olandır. Varlığı zâtından ise, yalnız Allah’tır. Bu mevcutlar, varlığı mümkün olandır; mümkün olan varlığın mevcûdiyeti ise zatının icabı olmadığından, var olabilmesi için, varlığını yokluğuna tercih eden bir müreccihe-yaratıcıya ihtiyaç vardır. O yaratıcı-müreccih ise Allah’tır.
Fen ilimleri penceresinden bakmak isteyenlere pekçok örnek vardır:
Kuvant: Enerji olayları sırasında alınıp verilebilen esrarengiz bir titreşimdir. Fotonun da, parçacığın da, elektriğin de, vesâirenin de, temel yapısı kuvanttır. Kuvantın en büyük özelliği makrokozmostaki mekanik kanunlara uymayışıdır. Kuvant sürekli olaylar dizisi değildir, kesikli olay da değildir. O, ayrı olayların matematik bütünlük içinde ifâdesidir.
Hidrojenden helium doğsa bile; o kadar enerji çıkar ki, helium yeniden parçalandığı gibi hidrojen de kuvantlaşır. Dolayısıyla hidrojenden katlanma ve yüz küsûr elementin doğması demek; evrenin o noktasında milyonlarca nükleer bombanın patlaması, kuvant dağılımlarına kadar parçaların yok olması demektir.1
Zihnimizin daha iyi kavrayabilmesi için basit bir eserden hareketle bu delili örneklendirelim: Tahtalardan yapılan bir masayı düşünelim. İmkân deliline göre, tahtalardan masanın olma, olmama veya sandalye, sehpa, dolap olma durumu eşittir. Masa meydana geldiğine göre, bunu yapan bir usta vardır.
Dipnot: 1. Onk. Haluk Nurbaki, İnsan Bilinmezi, İst, 1997, s. 18.
08.02.2007
E-Posta:
[email protected] [email protected]
|
