7445 sayılı Kanun ile İcra ve İflâs Kanunu’na 79/a maddesi dahil edilerek konutta haciz işlemi mahkeme onayına bağlandı. 

Bu değişiklikten önce icra müdürünün konutta haciz yapabilmesi için mahkemeden izin veya onay almasına gerek yoktu.

Konutta haciz için artık ek olarak mahkeme onayı da var ve ayrıca bu bir şart.

Peki böyle bir şarta ihtiyaç var mıydı?

Teorik olarak evet; pratik açıdan hayır. 

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8’inci ve Anayasa’nın 20 ile 21’inci maddesi gereği “kişinin özel hayatı ve konut dokunulmazlığı” güvence altındadır. Bu bağlamda Hâkim kararı olmadıkça ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça kimsenin konutuna girilemiyor, arama yapılamıyor ve buradaki eşyaya el konulamıyor. Aksi durumda “hukuka aykırı delil elde etme” sebebiyle işlem geçersiz kabul edilecektir. 

Bu sebeple konutta haciz işlemi için “hâkim onayı” şartı getirilmeli diyen doktrin haklıydı. 

7445 sayılı “İİK ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ne ait “Adalet Komisyonu Raporu”nun, 79/a maddesi hakkındaki genel açıklaması şöyle:

“Konut olarak kullanılan yerde haciz yapılması icra mahkemesinin kararına bağlanmaktadır. Buna göre hükümle, kişilerin temel insani ihtiyaçlarından olan barınma hakkının vücut bulduğu ve özel hayatının idame ettirdiği en önemli mahrem mekânlardan biri olan konutta haciz yapılması özel usule tabi tutulmakta ve böylece konut mahremiyetinin güçlendirilmesi sağlanmaktadır.”

Madde gerekçesinde de benzeri hususlara yer verilmiş. 

Kanun koyucunun buradaki amacı temelde “konut mahremiyetini güçlendirmek!”

Borcunu ödemediği için hakkında icra takibi başlatılan ve itiraz etme gerekçesi bulunmadığından hakkında icra takibi kesinleşen Ahmet Amca’nın oturduğu evde haciz yapmak isteyen alacaklının özel talebi üzerine -yeni düzenleme gereği- icra müdürü ne yapacak?

Öncelikli olarak ilgili yerin işyeri olma ya da başka bir mekân olma ihtimaline binaen ilgili yerin konut olduğuna kanaat getirecek. Akabinde -kanaatinde yanılma ihtimali gereği- bir de hâkim onayı alacak.

İşte hâkim onayının buradaki mantalitesi uygulamada farklı cereyan ediyor. Çünkü bu safhada konut mahremiyetini güçlendirmek gibi bir bakıştan ziyade ilgili yerin konut olup olmadığını araştırmakla yetinmek ve böyle ise izni vermek gibi bir usulün tezahürünü görüyoruz.

Sırf Anayasa’ya uyum gereği formalite icabı konutta haciz işlemi için dosyanın ek olarak hâkim onayına sunulmasının hukuk pratiğine aykırı olduğunu düşünüyoruz. 

Kaldı ki uygulamada icra mahkemesi hâkimi, onay kararını dosya üzerinden vermekte ve çoğunlukla bu konuda icra müdürünün kanaatine güvenmekle yetinmekte. 

Bizce bir anayasa değişikliğine gidilerek -her ne kadar değişiklik için özel çoğunluk aransa da- “konutta haciz” ile ilgili olarak icra müdürlerine verilecek özel yetki ile bu meselenin çözülmesi daha isabetli olurdu.

Karmakarışık kanunlarımıza bir karış karışıklık daha ithal eden kanun koyucumuza selâm olsun!

Ne diyelim…