Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Türkiye'yi temsil edecek olan Prof. Dr. Ayşe Işıl Karakaş, Avrupa'daki insan hakları hukukunun, devletin egemenliğini iyice çevreleyen ve sınırlandıran bir hukuk haline geldiğini ifade ederek, "Artık ulus devletin egemenliği sınırlanıyor, bunun karşılığında bireyin hak ve özgürlükleri öne çıkıyor. Yani ulus devletin egemenliği, bireyin hak ve özgürlükleri lehine sınırlanıyor" dedi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde (AİHM) Türkiye'yi temsil edecek Prof. Dr. Ayşe Işıl Karakaş, artık ulus devleti egemenliğinin, birey hak ve özgürlükleri lehine sınırlandığını söyledi.
Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Devletler Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Karakaş, AİHM hakimi seçilmesinin ardından verdiği demeçte, "AB'nin raporlarında da görüldüğü üzere, 301. maddenin, "uygulamasında sorun taşıyan bir madde olduğunun çok açık olduğunu" ifade etti. Karakaş, 301. madde ilk konulduğunda "Uygulamayı görelim" şeklinde ifadeler kullanıldığını hatırlatarak, "Ama uygulamada istenen açılım sağlanamadı. Gördüğümüz kadarıyla çok fazla açılmış dava var. Dolayısıyla bir hukukçu olarak, bu maddede bir değişiklik yapılması gerektiğini düşünüyorum" dedi.
"TÜRKİYE'NİN ÖNCELİKLİ GÖREVİ"
AİHM sistemine girmiş olan her devletin temel yükümlülüğünün, kendi iç hukuk düzenini Avrupa hukukuyla uyumlu hale getirmek olduğuna işaret eden Karakaş, dolayısıyla Türkiye de kendi iç hukukunu ne kadar Avrupa hukukuna uygun hale getirirse hakkında o kadar az dâvâ açılacağını belirtti. Karakaş, Türkiye'nin öncelikli görevinin, ihlâl iddialarını en aza indirecek şekilde hem hukuka ve yasal düzenlemelere, hem de uygulamaya önem vermesi olduğunu kaydetti. Karakaş, Türkiye'nin AİHM'de hakkında en çok dava açılan ülkelerden biri olmasının nedenleri ve iç hukukta yeni bir düzenlemeye gerek olup olmadığına ilişkin bir soru üzerine, iç hukuktaki temel sorunun uygulamadan kaynaklandığı düşüncesini dile getirdi.
"İÇ YARGI ORGANLARINA
ÇOK ÖNEMLİ GÖREV DÜŞÜYOR"
"Yeni Ceza Kanunu'ndaki maddelerden, 301. madde örneğinde de görüldüğü gibi uygulamada değişiklikler olabildiğine" dikkati çeken Karakaş, sözlerine şöyle devam etti:
"Dolayısıyla tabii ki yasal düzenlemeler önemli, ama burada bence iç yargı organlarına çok önemli görev düşüyor. Sözleşmenin ve sözleşme organlarının, AİHM'nin görevi ikinci niteliktedir. Yani esas olan iç hukukta korumanın sağlanması. Neden? Biliyoruz ki, iç hukuk yollarının tüketilmesi gerekiyor, bu şart. Dolayısıyla korumanın her devletin kendi iç hukukunda yapılması gerek. İç hukukta tüm çabalara rağmen giderilemeyen bir hak ihlali söz konusu ise yani kişinin böyle bir iddiası varsa o zaman AİHM'ye başvuruyor. Dolayısıyla korumanın iç hukukta olması lazım. Türkiye'nin bunu sağlaması lazım. Bunu sağladığı oranda uluslararası hukuk yolu, AİHM yolu, çok daha az kullanılacaktır."
"BİREY ÖZGÜRLÜĞÜ VE DEVLETİN
EGEMENLİĞİNİ ETKİLİYOR"
Birey özgürlüğü ve devletin egemenliğine ilişkin görüşlerine dair bir soru üzerine Karakaş, devletin egemenliği meselesi üzerinde uzun yıllardır çalıştığını belirterek, artık Avrupa'daki insan hakları hukukunun, uluslararası hukukun dışında, daha farklı, devletin egemenliğini iyice çevreleyen ve sınırlandıran bir hukuk olarak karşılarına çıktığını kaydetti.
Karakaş, devlet egemenliğinin bugün, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin ilk yapıldığı yıllar olan 1950'lerdeki egemenlikten çok farklı olduğunu, sözleşmenin zaman içinde geçirdiği evrim, anlaşılması, yorumlanmasıyla bugün daha farklı bir noktaya geldiğini gördüklerini söyledi. Karakaş, "Dolayısıyla burada artık ulus devletin egemenliği bundan etkileniyor, sınırlanıyor, bunun karşılığında da birey ve bireyin hak ve özgürlükleri öne çıkıyor. Yani ulus devletin egemenliği, bireyin hak ve özgürlükleri lehine sınırlanıyor. Bunu gözlemliyoruz, hem insan hakları bakımından, hem de AB hukukunun diğer unsurları bakımından Avrupa'da gözlemlenen temel unsur budur" diye konuştu.
|
