|
Said Nursî’yi anlamak
Yıllar önce Bediüzzaman’ı anlamak için çocuklarımla Barla’ya gitmiştim. Bediüzzaman’ın Tarihçe-i Hayatı’nda yer alan çınar ağacının yanında ve altında çeşme bulunan ilk dershanesini ziyaret ettik. 1920’lerin dershanesi değildi elbette. Restore edilerek güzelleştirilmiş ve tefriş edilmişti. Çok şey değişmişti. Yollar asfalt veya parke yapılmıştı. Önünden geçen sokak, 5-6 m. kadar ancak genişti. Değişik yerlerden gelen pek çok kimse ile tanıştık. Hayalen Said Nursî’nin Barla’ya sürgün edildiği yıllara gittim. Nereden nereye gelmiştik?
Barlalılar Bediüzzaman’ı anlayabilmiş miydi? Yerli insanların duygu ve düşüncelerini almak istedim. Bu kasabada uzun yıllar sürgün hayatı yaşayan Said Nursî’yi gören insanlar olmalıydı. Yolun karşısında sırtını duvara dayayarak oturan yaşlı bir amca gözüme ilişti. Bizi seyre dalmıştı. Onunla konuşmak istedim. Selâm verip yanına çömeldim. Bediüzzaman’dan “hoca efendi” diye bahsediyorlardı. Önce Barla gibi nurun neşre başladığı bir yerde yaşamakla çok şanslı birisi olduğunu söyledim. Sonra aramızda şöyle bir konuşma geçti:
“Bediüzzaman Said Nursî’yi gördün mü?”
“Görmez olur muyum?..”
“Peki ne yaptın? Bize biraz anlatır mısın?”
Ona yaptığı hizmetleri anlatacağını zannettim. Üzüntülerini belirterek:
“Ah! Evlat...” diyerek derince bir iç geçirdi. Sonra:
“O mübarek zât yaz-kış demeden kırlara, bağlara, bahçelere giderdi. Akşama yakın evine gelirdi. Çeşmede ayakkabılarını (o zamanlar soğuk kuyu denilen lastik ayakkabılar olmalı) yıkardı. Sonra evine çıkardı.”
“Peki sen ne yaptın?”
“Buradan karşıya geçip o mübarek zâta bir gün bile hizmet edemedim.”
“Senin buradan karşıya geçmene bir engel mi vardı?”
“Olmaz mı?..”
“Neler vardı?”
“Bizi korkuttular. Tehdit ettiler. Bizim hoca efendiyle görüşmemiz yasaklandı.”
“Yanaşanlar ne oldu?”
“Yanaşanlar karakola çağırılıp ağır cezalandırıldı.”
“Niçin?”
“Tehlikeli bir adammış, devlete karşı gelmiş, dediler.”
“Hoca efendiden ne kötülük gördünüz ki?”
“Hiçbir kötülüğünü görmedik. Kendi halinde yaşardı.”
“Şimdi pişmanlık duyuyor musun?”
“Bir gün bile hizmet edemediğime yanıyorum. Onun büyüklüğünü şimdi daha iyi anlıyorum. Çok mübarek insanmış.”
Bediüzzaman’la arası madden birkaç adımdı. Fakat mânen çok uzak olduğu anlaşılıyor. Yaşlı amca belki çok şeyler anlatacaktı. Ama o günlerin korkusu, yüzünden hâlâ okunuyordu. Bizim de ziyaret vaktimiz dolmuştu. Barla dile gelse bize o günlerin baskı ve zulmünü birer birer anlatacaktı. Her ne ise...
Bu konu Tarihçe-i Hayat’ta şöyle özetlenir: “Bediüzzaman Said Nursî, Barla nahiyesinde daimî ve çok şiddetli bir istibdat ve zulüm ve tarassud altında bulunduruluyordu. Barla’ya nefiy sebebi ise, kalabalık şehirlerden uzaklaştırıp, böyle ücra bir köye atılarak, rûhunda mevcud hamiyet-i İslâmiyenin feveran etmesine manî olmak, onu konuşturmamak, söyletmemek, İslâmî, îmânî eserler yazdırmamak, atıl bir vaziyete düşürüp dinsizlerle mücahededen ve Kur’ân’a hizmetten menetmek idi.”1
“O dalâlet ve zındıkanın en azgın devirlerinde, Bediüzzaman Said Nursî, daimî nezaret ve tarassud altında ve böyle müthiş ve pek çok ağır şerâit içerisinde idi. Nemrut’ların, Firavun’ların, Şeddad’ların ve Yezid’lerin yapamadığı zulümlerin envâı Bediüzzaman’a yapılıyordu.”2
Bediüzzaman’ı ziyaret etmek her “babayiğit”in işi değildi. Ömrünün 28 senesi hapis ve sürgünlerde geçmişti. Selâm verenler bile sorgusuz-sualsiz karakollara çekilip falakaya yatırıldı. Pek çok kimse bu yüzden hapisleri boyladı. Her şeye rağmen karakolu, hapsi göze alıp ziyaret eden ve ona talebe olan nice insan olmuştu.
Bediüzzaman’ı anlamak kolay değildi.
Onun yolu bedel ödemekten geçiyordu.
Dipnotlar:
1- Tarihçe-i Hayat, s.137
2- Tarihçe-i Hayat, s.141
| 
