|
Binlerce yıldır pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu topraklarını 1266 tarihi köprü süslüyor. Hitit başşehri Boğazköy’de M.Ö. 13. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen dünyanın en eski köprüsü de Türkiye’de bulunuyor. En çok köprüyü ise Osmanlı yapmış.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nce yayınlanan ‘’Karayolları Tarihi’’ adlı kitapta, Anadolu’daki yol ve köprülerin tarihine ışık tutuluyor.
Anadolu’daki yolların hikâyesinin M.Ö. 3000’li yıllara kadar gittiği ifade edilen kitapta, ‘’Yapılan araştırmalara göre M.Ö. 3000 yıllarında Sümer ve Akatların, Anadolu’ya seferler yaptıkları, M.Ö. 2000 yıllarında Anadolu’daki küçük devletlerin Asurlularla ticarî ilişkiler kurdukları belirlenmiştir. Bu verilerden yola çıkarak Anadolu’daki ilk yolların tarihi M.Ö. 3000’li yıllara kadar götürülebilmektedir’’ denildi.
Hititlerden, Osmanlı’ya kadar pek çok medeniyetin Anadolu’da yaptığı yolların anlatıldığı kitapta, Türkiye’de 1266 adet kayıtlı tarihi köprü bulunduğu belirtiliyor. Kitaba göre, tarihi köprülerden 53’ü devlet yolunda, 59’u ise il yolunda olmak üzere toplam 112’si karayolları ağı içinde bulunuyor, diğerleri ise köy yollarında ya da turistik yollarda hizmet veriyor.
DÜNYANIN EN ESKİ KÖPRÜSÜ
Kitapta yer alan bilgilere göre, dünyanın en eski tarihî köprüsü de Türkiye’de bulunuyor. Çorum ili sınırları içindeki Hitit başehri Boğazköy’de bulunan köprünün, M.Ö. 13’üncü yüzyılda yapıldığı tahmin ediliyor. Dünyanın en eski köprüsü olduğu belirtilen köprünün, Prof. Dr. N. Naumann tarafından tespit edildiği ve M.Ö 13. yüzyıl, Hitit dönemine tarihlendirildiği kaydediliyor.
Dünyanın en uzun tarihî köprüsü olan Uzunköprü, Edirne’nin Havsa ilçesinde bulunuyor. Osmanlı dönemi köprülerinden olan Uzunköprü, 1392 metre uzunluğunda ve 174 adet kemeri bulunuyor.
Günümüze ulaşan, en büyük kemer açıklığı olan köprü de yine Türkiye’de... Selçuklu döneminde yapılan ve Diyarbakır-Batman yolunda, Batmansuyu üzerinde bulunan Malabadi köprüsünün kemer açıklığı 40,80 metre.
CUMHURİYET DÖNEMİNDE 37 KÖPRÜ YAPILMIŞ
Kitaptaki bilgilere göre, Anadolu’da kurulan medeniyetler arasında en çok Osmanlı Devleti köprü inşa etmiş. Osmanlı İmparatorluğu’nu, 90 köprü ile Selçuklu İmparatorluğu ve 80 köprü ile Roma İmparatorluğu izliyor. Cumhuriyet döneminde yapılan köprü sayısı ise sadece 37...
Yapıldığı dönemlere göre, Türkiye’de bulunan köprüler şöyle:
DÖNEM ADET
Hitit dönemi (Boğazköy) 1
Roma dönemi 80
Bizans dönemi 11
Selçuklu dönemi 90
Osmanlı dönemi 413
Ceneviz (Bartın) 1
Pontus (Trabzon) 1
Ermeni (Kars, Siirt) 2
Rus (Kars, Ardahan, Erzurum) 25
İtalyan (Muğla, Antalya) 14
Fransız (Gaziantep, Hatay) 4
Alman (Konya, Kırıkkale) 2
Cumhuriyet Dönemi 37
Dönem çeşitliliği 9
Dönemi belli olmayan 76
TOPLAM 1266
YURT DIŞINDA 271 ADET
OSMANLI KÖPRÜSÜ VAR
3 kıt’ada egemenlik kuran Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılan köprülerden 271 tanesi, şu anda Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları dışında bulunuyor. Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılan ve yurt dışında bulunan köprülerin ülkelere göre dağılımları şöyle:
ÜLKE ADET
Arnavutluk 18
Bosna-Hersek 1
Bulgaristan 24
Hırvatistan 2
Kosova 11
Macaristan 1
Makedonya 20
Romanya 2
Sırbistan, Karadağ,
Voyvodina, Sancak 42
Yunanistan 25
Mısır 2
KKTC 1
Lübnan 1
Midilli 1
TOPLAM 271
Kitapta yer alan bilgilere göre, 1950-2007 yılları arasında toplam 146 adet tarihî köprünün restorasyonu gerçekleştirildi. 2007 yılında, grup köprülerle birlikte toplam 29 adet köprüde onarım çalışması devam ediyor. Yapılan protokoller çerçevesinde ayrıca, yurt içinde 9, yurt dışında da 1 köprüde onarım çalışmaları devam ediyor.
| 
