|
Kuzey Kore’nin bugün, tarihinde ilk kez bir nükleer silâh denemesi yaptığı bildirildi. Güney Kore haber ajansı Yonhap, Kuzey Kore’nin nükleer silâh denemesi yapmasının ardından Güney Kore Devlet Başkanı Roh Moo-hyun’un, konu hakkında görüşmelerde bulunmak üzere güvenlik danışmanlarıyla toplantı yaptığını duyurdu.
Yonhap’ın haberinin hemen ardından, Kuzey Kore resmi haber ajansı Kore Merkezi Haber Ajansı’nın (KCNA) haberinde de Kuzey Kore’nin başarılı nükleer silah denemesi yaptığı belirtilerek, denemenin herhangi bir sızıntı ya da tehlikeye yol açmadığı kaydedildi. Kuzey Kore tarafından geçen hafta yapılan açıklamada, bu ülkenin muhtemel bir ABD işgaline karşı caydırıcılığın bir parçası olarak nükleer deneme yapacağı ilân edilmişti.
Nükleer deneme arazlarını doğrulayan ABD ve Avustralya hükümetleri bölgede sismik dalgalanmalar tespit ettiklerini bildirdiler. Beyaz Saray sözcüsü Tony Snow, Amerika ve Güney Kore istihbaratının, Kuzey Kore’deki nükleer deneme bölgesinde sismik bir olay belirlediğini söyledi. Avustralya Başbakanı John Howard da, sismik ölçümlerin, Kuzey Kore’nin nükleer deneme yaptığı bilgisini doğruladığını söyledi. Japonya Meteoroloji Kurumu da, Kuzey Kore’nin, nükleer deneme yapıldığını iddia ettiği kuzeydeki bir bölgede, bu sabah saatlerinde 4,9 büyüklüğünde sarsıntı tespit edildiğini açıkladı.
Dünya tepkili ama yapacakları sınırlı
Bu arada, Güney Kore Jeoloji Enstitüsü uzmanları, Kuzey Kore’nin bir nükleer denemesinin 550 ton TNT’ye eşdeğer olduğunu belirtiyor.
Beyaz Saray, Kuzey Kore’nin ilk nükleer silâh denemesini kınayarak, BM Güvenlik Konseyi’ni acil tedbir alması içintoplantıya çağırdı ve ABD’nin bölgedeki müttefiklerini korumaya ve savunmaya kararlı olduğunu bildirdi.
Beyaz Saray sözcüsü Tony Snow, ABD’nın ne karşılık vereceği sorusuna karşılık olarak, “Bu noktada halen verileri değerlendiriyoruz ve tam ne olduğunu belirlemeye çalışıyoruz. Birçok şey, verilerin bize sağlayacağı bilgiye bağlı olacak” dedi.
AFP muhabirinin görüşlerini aldığı Amerikalı askeri uzmanlar, Amerikan ordusunun Pasifik’te savaş gemileri ve denizaltı bulundurduğunu, ayrıca Guam adasında B-52 bombardıman uçaklarına sahip olduğunu ve bu imkanları kullanarak Kuzey Kore’yi füze ateşi altına alabileceğini söyledi.
Uzmanlara göre, ABD’nin Güney Kore’de konuşlanmış 28 bin askeri var. Güney’in asker sayısı da 670 bin dolayında. Ancak bu sayılar, Kuzey Kore’nin muhtemel istilasını önlemeye yetmez.
Kuzey Kore ordusu 1,2 milyon askerden oluşuyor. Pyongyang yönetiminin elinde kimyasal silâh stoku, 11 bin top ile kısa ve orta menzilli füze parçası bulunuyor. Füzelerin bir kısmına nükleer başlık takmak mümkün. Bazı füzeler de 40 bin Amerikan askerinin konuşlandırıldığı Japonya’yı vurabilecek menzile sahip. Brookings Institution’dan Michael O’Hanlon, “Savaş patlak verirse Kuzey Korelilerin nerede duracağını kestiremezsiniz” dedi.
Uzmanlara göre, ayrıca muhtemel bir Amerikan saldırısını mazur ve meşru göstermek de kolay olmayacak ve savaş yüzünden milyonlarca mültecinin kapılarına dayanmasından korkan Güney Kore ve Çin, Amerikan müdahalesine sıcak bakmayacak. ABD müdahale etmeye kalkarsa bunun ne kadar işe yarayacağına da uzmanlar tarafından şüpheyle bakılıyor. Eski dışişleri müsteşarlarından Robert Einhorn, “Nereyi vuracağız ki?” diye sordu. Washington’a göre, Kuzey Kore’nin elinde uranyum zenginleştirme programı çerçevesinde 10 kadar nükleer silah bulunuyor. Einhorn, “Ama bu silahların bulunduğu yerler hakkında hiçbir fikrimiz yok...” dedi.
İran’a gün doğdu!
Öte yandan, Fransız haber ajansı AFP, Kuzey Kore’nin ilk nükleer denemesinin, nükleer silahların yayılmasını önleme antlaşmasının (TNP) iflası anlamına gelebileceği yorumunu yaptı. Uzmanlara dayanan ajansa göre, Pyongyan’ın bu denemesi, başta İran olmak üzere bazı ülkeleri, nükleer silaha özendirebilir.
Pakistan’ın, nükleer rakibi Hindistan’a yetişebilmek amacıyla 1998 yılında 6 deneme yapmasından bu yana bu ilk atom silâhı denemesi oldu.
Bu üç Asya ülkesiyle resmen ilan etmese de nükleer silâha sahip olduğuna kesin gözüyle bakılan İsrail’in kabullenmemesi, 1968’de imzalanan ve 188 ülke tarafından onaylanan TNP antlaşmasına gölge düşürüyor. Hindistan ve Pakistan TNP’yi onaylamadı. Kuzey Kore ise antlaşmadan 2003 yılında çekildi, iki yıl sonra da atom bombası yaptığını açıkladı. Nükleer silâhların yayılmasının önlenmesine ilişkin ilke, geçen baharda ABD’yle Hindistan arasında sivil nükleer işbirliği anlaşması yapılmasıyla zaten ciddî darbe yemişti. Anlaşmaya göre, ABD Hindistan’da nükleer santral geliştirilmesini destekleyecek, Yeni Delhi de buna karşılık sivil tesislerinin denetimini Uluslararası Atom Enerjisi Kurumuna bırakacak.
TNP’den çekilirken Kuzey Kore gibi yapma tehdidinde bulunan İran’ın nükleer programı da dünyada tartışma konusu oluyor. Tahran’ın nükleer programını askıya almaması halinde, İran’a uygulanabilecek yaptırımlar bu hafta BM’de tartışılacak.
İran, bu faaliyetinin tamamen sivil amaçlı olduğunu söylerken, uluslar arası topluluk Tahran’ın bunu askeri amaçla kullanmasından korkuyor. Uzmanlar, Pyongyang’ın denemesinin, İran’ı aynı şeyi yapmaya cesaretlendireceğini düşünüyor. Josephn Cirincione adlı Amerikalı dış politika uzmanına göre, “İran, şimdi gelişmeleri çok yakından izleyecek ve Kuzey Kore bu işten paçayı sıyırırsa aynı şeyi yapmak için cesaretlenecek...”
Uzmanlara göre, Kuzey Kore’nin komşularının göstereceği tepki de başka bir endişe kaynağı. Komşu Güney Kore, Tayvan veya Japonya’nın da nükleer bomba yapmak istemesiyle işler tamamen şirazesinden çıkabilir.
Uzman Joseph Cirincione, “Asıl tehlike, Asya’da böyle zincirleme nükleer tepkinin ortaya çıkması... Bu söndürülemeyecek bir fitili ateşleyebilir ve nükleer yayılmacılığa karşı imzalanan antlaşma paramparça olur...” diyor.
| 
