|
“Hiç kimse hayata şiddet dolu gelmiyor. Afrika’da, Latin Amerika ya da Asya’daki hiçbir çocuk savaşların bir parçası olmak istemiyor. Ama yaşadıkları travma ve devamlı verilen uyuşturucularla artık şiddet bildikleri tek gerçek haline geliyor ve alışkanlığa dönüşüyor.”
Çocukların silâhlı çatışmalarda kullanılmasına karşı tedbirlerin tartışılacağı iki günlük konferansta katılımcılara seslenen Sierra Leoneli eski bir çocuk asker, İsmail Beah böyle diyor.
Fransız hükümeti ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) işbirliğiyle düzenlenen “Çocukları Savaştan Kurtarın” başlıklı konferansa sorunun yaşandığı ve destek veren 55 ülkeden temsilciler katılıyor.
Konferansın sonunda çocukların asker olarak kullanılmasını sona erdirmek ve buna maruz kalanları tekrar topluma kazandırmak üzere bir dizi yeni tedbir ve ilke belirlenecek.
1996’da ülkedeki iç savaşta askerken UNICEF destekli bir programla kurtulan ve şimdi 26 yaşında olan Baeh “Bir çocuğun asker olması kolay ama insanlığını geri kazanmak o kadar basit değil” diye ekliyor, “Ama mümkün.”
“250 BİN ÇOCUK ASKER VAR”
Beah, devlet ve hükümet başkanlarından çocuk askerlerin rehabilitasyonu için oluşturulan programlara desteklerini arttırmalarını istedi.
Çocukların silâhlı gruplarca asker olarak kullanılmasına son vermek üzere yapılması gerekenlerin konuşulduğu konferansı açan Fransız Dışişleri Bakanı Philippe Douste-Blazy, “Çocuk askerler için başka bir hayatın mümkün olduğunu göstermek zorundayız” dedi.
UNICEF Direktörü Ann M. Veneman da “Dünyada tahminen 250 bin çocuk silâhlı mücadelelerde kullanılıyor. Asker olarak, ulak olarak; casus, taşıyıcı, aşçı olarak kullanılıyorlar ve çocukluklarını yaşayamadıkları gibi en temel haklarından mahrum kalıyorlar” diye ekledi.
Bunların yanında özellikle kız çocukları da çoğu zaman silâhlı gruplarca seks kölesi olarak kullanılıyor.
YAPTIRIM EKSİKLİĞİ
Geçtiğimiz yüzyılda çocuk askerliğine karşı birçok BM kararı ve uluslar arası hukuk standardı çıkmış olsa da, yasal boşluklar ve yaptırım eksikleri sebebiyle sorunun önlenmesinde beklenen ilerleme kaydedilemedi.
Çocukların savaşlarda kullanılması Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından suç kabul ediliyor. Mahkeme ilk kez 2002 yılında çocukların savaşta kullanılmasını “savaş suçu” olarak tanımladı ve geçen hafta ilk kez bir kişinin bu sebepden yargılanacağını duyurdu. Kongolu milis lideri Thomas Lubanga 1998-2003 arasındaki iç savaş sırasında çocukları asker olarak kullanmaktan yargıç önüne çıkacak.
Öte yandan, uyarı ve kınamalara rağmen çocuk asker kullanmaya devam eden ve muhtemel yaptırımlar için durumu BM Güvenlik Konseyi’nde görüşülmeyi bekleyen altı ülke var. Beşi Afrika’da bulunan bu ülkeler şöyle: Birmanya, Burundi, Fildişi Sahili, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Somali ve Sudan.
Öte yandan BM’nin bu konuda yeterince duyarlı davranmadığını düşünenler de var.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) geçtiğimiz yıl Kasım ayında çocuk asker kullandığı BM raporlarınca belirlenen ülkelere Güvenlik Konseyi’nden bir yaptırım çıkmaması üzerine eleştirilerini yoğunlaştırmıştı.
Eski Genel Sekreter Kofi Annan’ın görevden ayrılmadan önce hazırladığı son raporda tüm dünyada 12 ülkeden 38 silâhlı grup ve hükümetin çocukları askere aldığı ve çatışma alanında kullandığı yer almıştı.
| 
