Mükemmel bir fabrika; kendi yapısıyla, çalışanıyla, idarecisiyle ve üretimi ile birbirini tamamlayan, birbirine yardım eden, birbiriyle övünen, birbirinin mahsulatına sevinen, faktörlerin bir arada, beraber ve çalışır, gayret eder bir şekilde olan fabrikadır… Sahibi, binası, çalışanı, üretimi ve elde edilen faydanın her birisinin bir dahli, katkısı olduğu gibi en küçük bir vidadan, en büyük çarklara, tezgâhlara kadar her tamamlayıcı öğe de bu faydanın husûle gelmesinde âmildirler.

Şu geçici, fani dünyanın maddî ve maddeye bakan fabrikaları böyle bir durum ve görünüm arz ettikleri gibi; manevî fabrikalar diyebileceğimiz cemaatler, cemaat ruhu ve cemaat hizmetleri de manevî açıdan bu görünümü sağlayabilmelidirler.

Herkesin bir tarafından tuttuğu, herkesin birbirine ve dâvâsına sahip çıktığı bir cemaat görünümü… Fabrikalar gibi cemaatlerin de birbirini tamamlayan en küçük ve en büyük vasıflarda vazifelileri, hizmetlileri, hademeleri mevcuttur. Bazan bir küçük hizmetin içerisinde hizmetin büyüklüğünü ifade edebilecek manalar ve hizmetler mevcuttur.

Önemli bir husus maddî fabrikalar gibi manevî hizmet alanlarında da; işleyen, çalışan, hedef ve gayelerine odaklanarak hareket eden hiçbir şey birbirine engel olmamalıdır, mani teşkil etmemelidir. Unutulmamalıdır ki, küçük bir dişlinin makineye muhalefet etmesi gibi, en küçük bir aykırılıkta yapılan o manevî faaliyeti, işi baltalar, engeller ve akim bırakır. Bir ve beraber çalışanların en küçük kelimeleri de en büyük dersleri de aynı ehemmiyete haizdir ve aynı değerlerde yapılan çalışmalara katkısı vardır. Kast-ı mahsusla değil, normal seyrinde bile bu birliktelikte yapılacak en küçük yanlışlar ve en küçük vazife ihmalleri; en büyük zararlara ve en büyük menfi neticelere sebebiyet verir.

Evvel emirde her fabrika çalışanı gibi ve fabrika parçaları gibi en önemli faktörler çok iyi tanınmalıdır, bilinmelidir ve bunları birbirine zapt-u rapt edecek şekilde samimiyet ve ihlâs, memnuniyet ve gayret manevî faktörleri daima her yapılacak faaliyetin başında yer alabilmelidir.

Tenkit etmeyen; takdir eden… Herkesin meziyetini hasedle takip etmeyen, iftihar eden… Yapılan bütün işlerin daima ve muhakkak hizmete bakan bir müsbet yönünün olacağını, olması lâzım geldiğini düşünen; en ufak bir olumsuzluk karşısında ilişkileri ve işleri kesip atmayan ve gayretle yola devam eden… Maneviyatı donanımlı hizmet erleri muhakkak olmalıdırlar.

Herkes herkesin; marifetiyle, faziletiyle, hizmetleriyle iftihar ederek birer güzel ayine ve naşir olabilmelidir.