Gamze Hanım: “Rü’yâ nedir? Bazen çok rü’yâ tabir ediyorlar; karamsar veya iyimser tablolar çıkabiliyor. Rü’yâ tabirlerine inanılır mı? Rü’yâ tabirleri ile amel edilir mi?”
Kaynaklarımızda üç kısım rü’yâdan bahsedilir: Şeytânî rü’yâ, nefsânî rü’yâ ve Rahmânî rü’yâ (sâdık rü’yâ). Bunlardan ilk ikisi, tabire değmeyecek ölçüdedir. Hiçbir anlam ifâde etmezler. Hiçbir hakîkatı barındırmazlar. Ne mâzide, ne müstakbelde; hiçbir hâdiseye işâret sayılmazlar.
Ebû Saîd’el-Hudrî (ra) rivâyet eder: Resûlullah (asm) şöyle buyurmuştur: “Sizden birisi sevdiği bir rü’yâyı görürse, bilsin ki o Allah tarafındandır. Bunun üzerine Allah’a hamd etsin ve bu rü’yâyı başkalarına da anlatsın. Buna aykırı, hoşlanmadığı bir rü’yâ görürse, bilsin ki, o Şeytandandır. Şerrinden Allah’a sığınsın ve bunu hiç kimseye söylemesin. Bu durumda o rü’yâ, sâhibine zarar vermez.”1
Kimler tâbire değmeyen rü’yâ görür? Kimler sâdık rü’yâ görür? Tâbire değmez rü’yâları sâdık rü’yâlardan ayırabileceğimiz bir ölçümüz olacak mı? Bir rü’yânın Rahmânî veya sâdık olduğunu ve bizim için bir mesaj taşıdığını nasıl anlayacağız? Ve rü’yâ ile amel edecek miyiz?
Dünkü yazımızda ifâde etmeye çalışmıştık; rü’yâ esnasında rûhî kuvvelerimiz irâdemizi dinlemezler. Dolayısıyla rûhumuz bazen seviyesiz ve anlamsız girdaplarda dolaşabilirken; bazen de mühim bir mânânın etrafında kanat çırpması mümkün. Yani uyku esnasında irâdemiz hâkim konumda değil. Bu açıdan rü’yâlarımızdan sorumlu değiliz. Çünkü kendimizde değiliz. Çünkü uyanık değiliz.
Herkesin her an seviyesiz ve mânâsız rü’yâ görmesi de mümkün; Rahmânî veya sâdık rü’yâ görmesi de. Ne var ki, ne seviyesiz rü’yâlarımızdan dolayı kendimize kötü puan verebiliriz; ne de sâdık rü’yâlarımızdan ötürü kendimizi kaf dağı kadar yüceltmeye hakkımız var! Tâbiri doğru çıkan mânâlı bir rü’yâ gördüğümüzde, ancak Allah’a hamd ederiz. Diğer türlü mânâsız rü’yâlarımızı tıpkı “vesvese” gibi değerlendirelim; aldırmayalım; üzerinde durmayalım; yorumlamaya çalışmayalım; hele hele kötümser mânâlar hiç çıkarmayalım; geçelim.
Rahmânî, yani sâdık rü’yâ görmek ihtiyârımız dahilinde değildir. Ancak bu kapı umûma açıktır. Yani her mü’min sâdık rü’yâ görebilme potansiyeline sahiptir. Bedîüzzaman Hazretlerinin (ra); rü’yâ-yı sâdıkaları avâm-ı mü’minînin bir nev'î velâyete mazhariyetleri olarak değerlendirmesi dikkate değer bir tespittir.2 Bu değerlendirme şu hadîs-i şerifle de mutâbıktır: “Zaman (Kıyâmet saati) yaklaşınca mü’minin rü’yâsı yalan çıkmaz. Çünkü mü’minin rü’yâsı nübüvvetin kırk altı cüz’ünden bir cüz’üdür. Nübüvvetten olan bir şey ise yalan olmaz!”3
Uykunun, sâdık rü’yâlar cihetinde avâm için bir velâyet mertebesi hükmünde olduğunu beyan eden Üstad Hazretleri (ra), güzel ahlâkı ve güzel düşünceleri rü’yâ ile ilişkilendirir: “Güzel ahlâklı, güzel düşünür; güzel düşünen, güzel levhâları görür. Fenâ ahlâklı, fenâ düşündüğünden, fenâ levhaları görür.”4
Rü’yâları tâbir etmek, rûhun gaybî âlemlerden elde ettiği bir takım mânevî argümanları, şehâdet âlemindeki sembollerle ifâde etmek ve çözmekle ilgili bir işlevdir. Gaybî âlemlerin esrârı ile dirsek temasında bulunmanın verdiği zorluktan mıdır, nedendir, Kur’ân’ın da gerçek bir hâdise olarak yer verdiği rü’yâ tabiri konusunda, ne yazık ki günümüze kadar çok isâbetli bir ilim dalı teşekkül etmiş değildir. Bunu insanların mânevî zaaflarına bağlamak belki de sebeplerden yalnızca bir tanesi. Rü’yâ tabirleri konusunda yazılmış eserlerden rü’yâmızla ilgili bir görüş açısı elde etmek belki mümkündür; ancak çok net mesajlara ve çok doğru bilgilere ulaşmayı beklememelidir. Bu tür eserler genelde gâlip zanla yazılmış; rü’yâdaki semboller üzerine bir takım ihtimal yorum çalışmalarından ibârettir. Rü’yâlarımızı en doğru veya doğruya en yakın şekliyle yorumlamak için kendi hislerimize, duygularımıza ve iç dünyâmıza dönmemizde yarar vardır. Sâdık rü’yâlarımızı bir nev'î, olaydan önce içimize doğan bir his niteliğinde değerlendirdiğimizde; iyimser bir yorumla kendi rü’yâmızı tabir etmemiz mümkündür. Ya da, kendi yaptığımız tabir, başkalara müracaatla elde ettiğimiz tabire oranla daha isâbetli olabilecektir. Ancak rü’yâları kötüye yorumlamak câiz olmadığı gibi; çok net bir ilmî veri niteliği taşımadığından, rü’yâ tabirleri ile amel etmek de câiz değildir. Çünkü ilim ile amel edilir; ilimsiz yorumlarla amel edilmez.
Hazret-i Yûsuf’un (as), Mısır Hükümdarının “yedi semiz ineği, yedi zayıf ineğin yediğini; yedi yeşil başak ve o kadar da kurumuş başak gördüğünü” anlattığı rü’yasını hapishânede tâbir etmesi ve yaptığı tabire göre Mısır halkını amel etmeye çağırması,5 kendisine Rü’yâ Tabiri İlmi verildiği içindir. Rü’yâ Tabiri İlmi, Peygamberlere ve Allah’ın tâbir ilmi verdiği büyük âlimlere mahsus bir ilim olarak bilgi ve kültür dünyamızdaki yerini almış; diğer ilimler gibi inkişâfı, bir hikmete binâen, umûma şâmil olmamıştır.
Dipnotlar:
1- Buhârî, K. Ta’bîr, 2102
2- Mektûbât, S.333
3- Buhârî, K. Ta’bîr, 2107
4- Mektûbât, s.333
5- Yûsuf Sûresi, 12/43-49
[email protected]
[email protected]
0 544 733 87 89 - 0 505 648 52 50
09.01.2009
E-Posta:
[email protected]
|
