Türk askerinin Libya’da görev yapmasına ilişkin tezkerenin Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) 509 milletvekilinin katılımında 184 ret oyuna karşı 325 kabul oyuyla geçmesi, önümüzdeki dönemde Türkiye’yi bekleyen gündeme dair soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Zira önümüzdeki hafta için öngörülen oylamanın aniden bu Perşembe gününe alınması, Ankara’nın askerî ve siyasî açıdan giderek sıkışan Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’yle bağlantılı güçlere hızlı bir destek sağlamaya yöneldiği şeklinde okunuyor. Hükümete Libya’ya asker gönderme yetkisi veren tezkerenin ardından Türk Silâhlı Kuvvetleri (TSK) unsurlarının bir yıl süreyle görev yapacağı Libya’ya gönderilecek asker sayısı ve kapsamı ile diğer ayrıntılara Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan karar verecek.

Çok riskli bir iş

TOBB Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Burak Bilgehan Özpek’e göre Libya’ya asker konuşlandırmak sonuçları açısından çok ümit vaat etmiyor. Euronews Türkçe’ye konuşan Özpek, “Çünkü bölge ülkelerinin desteğine sahip Hafter güçleri var. Libya’nın doğusundaki General Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’nu tamamen safdışı bırakıp tüm Libya’yı Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (GNA) indirgemek lojistik açıdan da güvenlik açısından da çok zor” diyor ve ekliyor: “Başka bir ülkenin iç savaşına müdahil olmak, buradan siyasî amaç devşirmek sonuçları açısından başarılması zor bir misyon. Öncelikle deniz güvenliğinin sağlanması gerekiyor, yoksa çok riskli bir iş. Militarizme teslim olmamak, akl-ı selimden uzaklaşmamak gerek.”

İç savaş daha kötü bir hal alabilir

Merkezi Washington DC’de bulunan Middle East Institute’te Libya analisti Emadeddin Badi, tezkerenin kabulünden sonra Suriye’den daha fazla sayıda düzensiz birliğin Libya’ya akın etmesi durumunda iç savaşın daha kötü bir noktaya evrilebileceği uyarısında bulunuyor. Badi, “Bu aşamada Türkiye açısından öncelikli sorunlar lojistik düzeyde ortaya çıkacak” diyor. Tezkerenin geçmesinden önce Suriyeli savaşçıların Libya savaş sahnesine inmesini “gizli kapaklı bir müdahaleye” benzeten Badi, Türk birliklerinin gönderilmesini çok daha “resmî” buluyor.

***

Putin’le görüşme sorunu çözer

Türkiye’nin Libya Tezkeresi kararını, 1993-1995 yılları arasında Libya’da Trablus Büyükelçisi olarak görev yapan Emekli Büyükelçi Uluç Özülker ve ekonomi uzmanı Şevket Apuhan Sputnik’e değerlendirdi. Emekli diplomat Özülker “Anladığım kadarıyla, tezkerenin çok yüksek bir oyla destekleneceğine ilişkin beklentiler gerçekleşmedi. Bu da bir takım tereddütlerin mevcut olduğu ortada. Ancak konunun asıl önemli kısmı, bu kararın Türk dış politikasına nasıl etki edeceği boyutudur. Gördüğüm kadarıyla, bu işin savaş noktasına taşınması arzu edilmiyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le 8 Ocak’ta bir görüşme gerçekleşecek. Türkiye’nin bu tezkerenin varlığını da kullanarak Başkan Putin’le bir müzakereye oturacağını düşünüyorum. Benim şahsi kanaatim, Türkiye ile Rusya arasında Libya’da ateşkes mutabakatı sağlanabilirse, Amerika’nın da buna destek verebileceği yönünde. Böylece mesele daha ileri boyutlara taşınmadan durdurulabilir” ifadelerini kullandı.

***

‘Türkiye’yi biz çağırdık’

Libya’da Türkiye’nin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin İçişleri Bakanı Fathi Başagha Hafter’in güçleri tarafından oluşturulan “büyük tehlikeler” dolayısıyla Türkiye’de destek istediklerini söyledi ve ekledi: “Libya’nın tek meşrû ve egemen hükümeti olarak ulusumuzu korumak için askerî ittifaklar yapma yetkili olan yek yapı biziz.” Uluslar arası arenada, Libya’nın resmî temsilcisi olarak UMH’nin tanındığına dikkati çeken Başağa şunları kaydetti: “Türkiye ile mutabakat muhtıraları, görünürde UMH’yi tanıyan ancak el altından düşmanı destekleyenler ve bazı devletlerin sağladığı kolaylıklarla bütün milletlerden paralı askerler getirenlerin aksine kanunlara dayanarak ve aleni şekilde imzalandı.” Trablus - aa

Avrupa Birliği: Endişe verici

Avrupa Birliği (AB), Libya’ya asker gönderilmesine ilişkin tezkerenin Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) kabul edilmesinin “endişe verici” olduğunu savundu. AB Komisyonu Sözcüsü Peter Stano, yaptığı yazılı açıklamada, Libya krizine askerî yollardan çözüm bulunamayacağını belirterek, sahada çatışan taraflara destek vermenin ülkenin ve bölgenin istikrarsızlaşmasından öte bir fayda sağlamayacağı değerlendirmesinde bulundu. Açıklamada, Libya’ya asker gönderilmesine ilişkin tezkerenin TBMM’de kabul edilmesinin “endişe verici” olduğu öne sürüldü. Bütün uluslar arası aktörlerin, Birleşmiş Milletler (BM) silâh ambargosuna, BM’nin çabalarına ve Berlin sürecine tam saygı duyması gerektiği belirtilen açıklamada, bunların Libya’da barışa giden tek yol olduğu ifade edildi. Brüksel - aa

Cezayir: Barışla çözümden yanayız

Cezayir Dışişleri Bakanı Sabri Bukadum, ülkesinin Libya’daki krize barışla çözüm çerçevesinde girişim başlatacağını söyledi. Cezayir resmî ajansı APS’nin haberine göre, Bukadum, Libya’ya gönderilen insani yardımlara ilişkin yerel medyaya yaptığı açıklamada, “Cezayir, gelecek günlerde Libyalı taraflar arasındaki krize barışla çözüm üretme çabaları çerçevesinde çeşitli girişimlerde bulunacak” ifadesini kullandı. Libya’ya yabancı müdahaleyi kabul etmediklerini vurgulayan Bukadum, Libyalı taraflara savaşı durdurma ve barışçıl çözüme yönelme çağrısında bulundu. Bukadum, “Top, tüfek, çözüm değildir. Çözüm, başta Cezayir olmak üzere komşu ülkelerin yardımıyla Libyalı taraflar arasında yapılacak istişare ile mümkün olacaktır”  dedi.