Avusturyalıların büyük bir çoğunluğu Hıristiyan. Yüzde 78’i Romen Katolik, yüzde 5’i Protestan. Yüzde 4,5’i ise diğer dinlere mensup. Resmî bilgilere göre yüzde 9’u dinsiz.
Avusturyalılar İslâmiyetle; Osmanlılar’ın Güney Avrupa’ya yaptığı fetihler sayesinde yüzyüze geldi. Kurulan ilk ticarî ilişkiler ise 1600’lü yıllara dayanır. 1674 yılında Viyana Üniversitesi’nde şark dilleri öğretimi başlar. 1730’lu yıllarda Viyana’da bir Müslüman Tüccarlar Kolonisi kurulur. 1782 yılında Avusturya İmparatorluğu, Müslümanlar için bir “Müsamaha Fermanı” yayımlar. Böylece İslâm dinine hukukî bir statü kazandırılmış olur. Avusturya’nın ilk defa Müslüman bir nüfusa sahip olması 1878 yılında yapılan Berlin Kongresi’nde, Bosna Hersek’in Avusturya Macaristan İmparatorluğu’nun sınırları içerisinde kalması sonucunda gerçekleşir. Avusturya, 15 Temmuz 1912 tarihinde çıkardığı bir kanunla İslâm dinini resmen tanır. Kanun gereği Viyana’da bir Müftülük teşkilâtı oluşturulur.
I. Dünya Savaşı’ndan sonra Müslümanlar, “İslam Kültür Cemiyeti” gibi yeni kurumlar oluşturur. Bu dernek, II. Dünya Savaşı’na kadar faaliyetlerini sürdürür. 1938 yılında Naziler Avusturya’yı işgal edince, diğer bütün kurumlar gibi “İslam Kültür Cemiyeti” de kapatılır. Faşist yönetim İslâm dininin resmi statüsünü ortadan kaldırır.
Naziler’in lağvettiği İslâmî müesseselerin yeniden oluşturulması çok uzun zaman alır. 1950 yılında “Avusturya İslam Cemiyeti” adı altında kurulan dernek hem çok etkili olamamış, hem de faaliyetlerini 1962 yılına kadar sürdürebilmiş. Asıl hareketlilik, işçi göçünün sonuçlarının ortaya çıktığı yıllarda yaşanır. 1960’lardan itibaren Türkiye ve Kuzey Afrika ülkelerinden işçi talep eden Avusturya genelinde Müslümanların sayısı yeniden artmaya başlar.
1968 yılında, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu Müslüman ülkelerin büyükelçileri tarafından, Avusturya’da yaşayan Müslümanların dinî, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacıyla bir İslam Merkezi tesis edilmesi yönünde bir çalışma başlatılır. Ancak on yıl sonra, 1979 yılında Viyana’da bir İslam merkezi kurulur. Müslümanları temsil yetkisi, Avusturya İslam Diyanet Teşkilatı (Islamische Glaubensgemeinschaft in Österreich) adlı bu kurumundur. Teşkilat içinde ve yönetiminde Arap ve Kuzey Afrika kökenli göçmenler etkilidir.
Avusturya’daki Müslüman nüfus
İlgililerin verdiği rakamlara göre Avusturya’da yaşayan Müslümanların sayısı 339 bin civarında. Bu, Avusturya nüfusunun yüzde 4,2’sine tekabül ediyor. Ülke çapındaki Müslümanların yaklaşık yüzde 83’ünü Türkiyeli göçmenler teşkil ediyor. Bu da yaklaşık 280 bin kişiye tekabül ediyor.
Avusturya’nın 9 eyaletindeki dağılıma şöyle: Toplam 2 bin 382 belediyenin 41 tanesinde Müslüman nüfusun oranı yüzde 11 civarında. Batı Avusturya’da kalan Vorarlberg eyaletinin yüzde 8,4’ü Müslüman.
Onu yüzde 7,8 Viyana izliyor. Viyana’daki Müslüman nüfus 140 bin olarak veriliyor. Toplam 23 belediyeden oluşan Viyana’da Müslümanlar’ın en yoğun yaşadığı semt, yüzde 14,7 oranı ile Rudolfsheim (yani 15. Viyana). Onu yüzde 14,1 ile Brigittenau (yani 20. Viyana) izliyor. Ottakring yani 16. Viyana’da Müslümanlar’ın nüfusa oranı yüzde 12,7; Margaretten’de (5. Viyana) yüzde 11,9; Favoritten’de (10. Viyana’da) yüzde 11,2. Yukarı Avusturya eyaletindeki Wels kentinde yaşayan Müslümanların genel nüfusa oranı yüzde 10,2; Steyr kentinde ise yüzde 8,2.
Camilerin statüsü ve konumu
Cuma Namazını Viyana’daki Diyanet camiinde kıldık. Namazdan sonra hem emekliler, hem de gençlerden bazıları ile görüştük; problemlerini tesbit etmeye çalıştık.
Bütün Avrupa’da olduğu gibi, tabiî olarak Müslüman göçmenlerin ilk yıllarında mescitleri de yokmuş. İbadet ihtiyacını karşılamak için, çalışılan fabrikaların barakalarında derme çatma mescitler yapılmış. Daha sonra mescitler için giriş katları kiralanmış.
Katlar mülk edinilir olduğunda, buralar artık cami-i olarak anılmaya başlanmış. Katın bir bölümü dükkân ya da market, bir bölümü kahve ya da kantin, bir bölümü de ibadet yeri olarak tasarlanmış.
31.07.2008
E-Posta:
[email protected] [email protected]
|
