Eski tarihli sayılar
|
M. Latif SALİHOĞLU |
|
Fetih öncesi olağanüstü hazırlıklar (1) |
 |
|
Bugünden itibaren "Fetih Haftası"na girmiş bulunuyoruz. Bu, kudsî bir fetihtir; Fahr–ı Kâinatın (asm) asırlar öncesinden haber verip müjdelemiş olduğu İstanbul'un fethi... Eski ismi Konstantiniyye olan Bizans İstanbul'u, kayıtlara göre 1453'ten evvel tam 28 kere kuşatılmış, ancak yine de ele geçirilememiş. Havası, manzarası, fizikî güzelliği ve bilhassa stratejik ehemmiyeti itibariyle, hemen bütün milletlerin arzu ve iştiyakını cezbetmiş bir belde olması, devletlerin İstanbul üzerindeki plan ve hesaplarını da büyük çapta etkilemiştir. İstanbul'u fethetmek, yahut ele geçirmek maksadıyla, gerek Avrupa'dan ve gerekse Asya'dan çok büyük akınlar yapıldı; İstanbul surları önüne kadar gelen kalabalık ordular, aylar süren kuşatmalarla şehri zaptetmeye çalıştı. Ancak, bunlardan hiçbiri başarılı olamadı ve gerisin geriye çekildi. İşte, 29. kuşatmanın mimarı olan Sultan II. Mehmed, daha evvel hiç yapılmayan, daha doğrusu hiç yapılamayanları gerçekleştirdi ve bu sayede muvaffak oldu. Onun bu yaptıklarını da kısaca şu şekilde sıralamak mümkün:
Hisarların imar ve inşası Sultan Mehmed, öncelikle İstanbul Boğazını kontrol altına almak için hisar/kale inşasına yöneldi. Daha evvel (Yıldırım Bayezid zamanında) yapılmış olan Anadolu Hisarını tamir ve tahkim ettikten sonra, onun tam karşı sahilinde de benzersiz bir hisar inşa etmeye başladı. O zamanlar "Boğaz Kesen", günümüzde ise Rumeli Hisarı ismi verilen bu harikulâde eserin plan ve projesinden tutun da, amelelik işlerine varıncaya kadar, hemen her safhasında bilfiil çalışan Sultan Mehmed, bu yapının tamamlanmasında da olağanüstü bir çabukluğa imza attı. Bu iki hisarın tamamlanıp faaliyete geçmesinden sonra, boğaz geçişleri tamamiyle kontrol altına alındı; geçişler vergiye bağlandı. Aynı zamanda, Bizans'ın yardımına Kuzey'den gelecek kuvvetlerin önü de büyük ölçüde kesilmiş oldu. Bizans'ın Avrupa'dan gelecek Haçlı kuvvetlerinin yardımından mahrûm kalması, İstanbul'un fethini kolaylaştıran çok mühim bir gelişme oldu.
Şahî toplarının yapımı İstanbul'a hayat veren damarların birer birer Osmanlı kontrolü altına girdiğini gören Bizans yönetimi, kendince iki önemli tedbir aldı: Bunlardan biri, İstanbul yarımadasını çevreleyen sur kapılarının ördürülmesi; diğeri ise Haliç'in girişinin kalın zincirlerle kapatılması. Bu arada, hisarın inşasından sonra Edirne'ye giden Sultan Mehmed, bir mühendislik dehâsının eseri olan Şahî toplarının üretim faaliyetini başlattı. Bu toplar, hem kalın sur duvarlarını yıkmak, hem de surun gerisini vurmak gibi özelliklere sahipti. Yapımı tamamlanan bu toplar, yine olağanüstü gayret ve emeklerle Edirne'den İstanbul surlarının önüne kadar getirilerek mevzilerine yerleştirildi. Ortalama 600 kiloluk taş gülleler fırlatan Şahî topları, o güne kadar hiç keşfedilmemiş ve kullanılamamış ürkütücü bir savaş silâhı hüviyetini taşıyordu. Bazı durumlarda bir tondan ağır gülleleri de fırlatabilen bu topların surlarda açtığı gedik ve yaptığı tahribat, İstanbul'un fethini kolaylaştıran ikinci bir unsur oldu.
Çok yönlü bir kuşatma Yine daha evvelkilerden farklı olarak, yapılan kuşatma faaliyetleri de harikulâde bir seyir takip etti. Osmanlı kuvvetleri, bir yandan Adalar'ı fethederken, bir yandan da Haliç'ten Marmara sâhiline kadar olan bölgenin tamamını karadan kuşatma altına aldı. Üstelik, Sultan Mehmed de tâ surların yanı başına kadar gelerek burada karargâhını kurdu ve daraltmış olduğu kuşatma çemberini sıkı bir denetime tabi tuttu. Taarruzdan evvel Bizans İmparatoruna haber gönderen Sultan Mehmed, şehrin anahtarını kansız ve savaşsız bir şekilde teslim etmesini istedi. Bu teklifin kesin bir dille reddedilmesi üzerine ise, umumî taarruz başlatılmış oldu.
Donanmanın karadan yürütülmesi Dünya harp tarihinin emsâlsiz bir sayfasını teşkil eden gelişmelerden biri de, 72 parçalık Osmanlı harp filosunun karadan yürütülerek Haliç'e indirilmesi hadisesidir. Bu ender hadiseye dair bir şiir yazan Fazıl Hüsnü Dağlarca, İstanbul Fetih Destanı isimli eserinde yaşananları şu mısralarla tasvir ediyor:
Bir sabah fermân ile uyandık İstanbul kıyılarında, Bir sabah duyuldu, Sultan Mehmed: “Gemilerim karadan yüzdürülsün! Dağlar Taşlar inledi: “Emret!” Kazıklarla yarıldı yer, ufuklarca Saçılıp zümrüt göklere, gümüş böceklere merhamet Acayip pınarlardan, meçhul koruluklardan geçtik Zamanımızla durdu iki yanda Geçmiş devirler sed sed İlk defa, bu koca dünyâ ilk defa, Bir şey âşikâr oluyordu bütün milletlere ibret. (Devamı var) 25.05.2009 E-Posta: [email protected] |
|
|
