16 Eylül 2009 ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET VE ŞÛRÂDIR İletişim Künye Abonelik Reklam Bugünkü YeniAsya!

Eski tarihli sayılar

Günün Karikatürü
Gün Gün Tarih
Dergilerimiz

H. İbrahim CAN

İran’ın nükleer programı: Yeni gerginlik ve Türkiye’nin rolü


A+ | A-

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun hafta sonu gittiği İran’da yaptığı teklif, Türkiye’nin ‘merkez ülke’ olma politikasının bir yansımasıydı.

Davutoğlu, Uluslar arası Atom Enerjisi Kurumu’nun (UAEK) İran’ı, Fransa ve İsrail’in ise İran’la ilgili bilgileri gizlediği gerekçesiyle UAEK’nu şiddetle eleştirdiği bir dönemde, İran’a nükleer enerjiye ilişkin uluslar arası müzakerelerini Türkiye’de yapması teklifini götürdü.

Amerika ve İsrail’in İran’ın nükleer silâh üretecek hale geldiği iddialarının, bu ülkeye saldırı dahil bir çok Bush projesini gündeme getirdiği yüksek gerginlik döneminin gevşediği, Obama’nın İran’a zeytin dalı uzattığı dönemde, ortalık yeniden kızışmaya başladı. Bilindiği üzere Amerika, İran’ın nükleer silâh geliştirme faaliyetlerini gizlemek için sivil nükleer enerji programını kullandığını ileri sürüyor ve silâh üretiminin yolunu açacak şekilde reaktörler için uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmasını istiyordu. İran ise nükleer enerji programının barışçıl amaçlı olduğunu ve bomba değil, elektrik üretmeyi amaçladığını savunuyordu.

Kurumun genel Sekreteri Muhammed el Baradey, 7 Eylül’de “İran’ın bazı konularda kurumla işbirliği yapmasına karşın, birkaç kritik alanda bu işbirliğine yanaşmadığını” açıklıyordu. İran, BM Güvenlik Konseyi tarafından istendiği şekilde zenginleştirme faaliyetlerini askıya almadığı gibi, Ek Protokolü de uygulamamıştı. Ayrıca nükleer silâh yapımı faaliyetlerinin yürüdüğü ileri sürülen bazı tesisleri denetime açmamıştı.

Buna karşın İran da bu üretim faaliyetleri konusunda yeni bir nükleer teklif paketi hazırlamış ve 9 Ağustosta BM Güvenlik Konseyi daimî üyeleri ile Almanya’dan oluşan 5 artı 1 ülkelerine, bu paketi müzakereye hazır olduğunu duyurmuştu. Bu paketin bir örneği de Davutoğlu’na sunuldu. Ancak Amerika, bu altı üyenin daha önce görüşülmek için sunduğu teklife İran’ın cevap vermediğini, İran’ın teklifinin ise somut ve belirleyici unsurlar içermediğini ileri sürerek bu paketi görüşmeyi reddediyor. Bu durumda Amerika’nın daha önce İran’a bu altı ülkenin sunduğu teklifi görüşmeyi kabul etme ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması karşılığı ticarî teşvikler alma teklifini kabul etmek için tanıdığı süre işlemeye devam ediyor. Bu süre bu ayın sonunda bitiyor.

Tarihinde ilk kez Batılı ülkelerden Kuruma yönelik bu kadar ciddî suçlamalar geldi. Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Kurumun İran’ın uranyum zenginleştirmesine ilişkin raporunun “önemli” eklerinin en son raporda yer almasını geciktirdiğini ileri sürdü. Baradey ise bu iddiayı reddetti.

Bu arada bir de İran’ın gizli bir nükleer silâh programı olduğunu gösteren 2001 ve 2003 yıllarına ait Kurumun elindeki belgelerin sahteliği iddiaları gündeme geldi. O dönemde bu belgelere dayanarak rapor düzenleyen Kurumun, İran’ın belgelerin sahteliği iddialarını inceletmediği ortaya çıktı.

Kısacası; İran’ın nükleer faaliyetleri konusunda ortalık toz duman. Şimdi Uluslar arası Atom Enerjisi Kurumu da bu kargaşa içinde sağdan soldan yumruklar almaya başladı. Umarız bu konudaki gerginlik yeniden ABD-İran ilişkilerini savaş noktasına getirmez. Bu noktada Dışişleri Bakanı Davutoğlu’nun arabuluculuk çalışmaları, hem bölgede huzurun korunması, hem de Türkiye’nin yeni rolü açısından önemli sonuçlar doğurabilir.

16.09.2009

E-Posta: [email protected]


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (15.09.2009) - Türkiye'nin Ortadoğu'daki arabuluculuğunu kim istemiyor?

  (14.09.2009) - Afganistan’da sahur topu: NATO'nun bombaları!

  (12.09.2009) - Amerika’da en çok ayrımcılığa uğrayanlar, Müslümanlar!

  (11.09.2009) - Kıbrıs’ta, ikinci uzlaşamazlık turu başlarken

  (10.09.2009) - Avrupalı âkil adamların Türkiye raporu (2)

  (09.09.2009) - Avrupalı âkil adamların Türkiye raporu (1)

  (08.09.2009) - Krize rağmen Amerika’nın silâh satışları niye patladı?

  (07.09.2009) - Avrupa, PKK’nın finans kaynaklarını kesecek mi?

  (06.09.2009) - Obama çocuklarımıza hitap etmesin!

  (05.09.2009) - Yol haritasının yolu mu kesiliyor?

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Abdullah ERAÇIKBAŞ

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  Gökçe OK

  Gültekin AVCI

  H. Hüseyin KEMAL

  H. İbrahim CAN

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Mehtap YILDIRIM

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Nejat EREN

  Nurullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Osman ZENGİN

  Raşit YÜCEL

  Recep TAŞCI

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Said HAFIZOĞLU

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Umut YAVUZ

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yasemin YAŞAR

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İbrahim KAYGUSUZ

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Gazetemiz İmtiyaz Sahibi Mehmet Kutlular’ın STV Haber’deki programını izlemek için tıklayın.
Dergilerimize abone olmak için tıklayın.
Hava Durumu
Yeni Asya Gazetesi, Yeni Asya Medya Grubu Yayın Organıdır.