28 Ağustos 2009 ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET VE ŞÛRÂDIR İletişim Künye Abonelik Reklam Bugünkü YeniAsya!

Eski tarihli sayılar

Günün Karikatürü
Dergilerimiz

Ali OKTAY

Ramazan geldi hoş geldi...


A+ | A-

Rabbimize hadsiz şükürler olsun ki yine bir Ramazan ayına daha sağlıkla ve huzurla kavuşuverdik. Rahmet ayı, duâ ayı olan Ramazan’da elbette karşılıklı olarak duâ edip duâ bekliyoruz. Müzik kültürümüzde, Ramazan geldiğinde ilk on gün, hoş geldin ilâhileri ile karşılanır bu mübarek ay. Onlardan biri ile bizde hoş geldin diyelim Şehr-i Ramazan’a:

Donandı her yer kandiller ile

Doldu camiler efendim mü’minler ile

Zikrü tesbihler saf diller ile

Sana eylerler efendim Şehr-i Ramazan

Hoş safa geldin efendim Şehr-i Ramazan…

«««

İki minare arasında

ışıktan harfler: Mahyalar

Ramazan’a özel bir başka güzellik de mahyalardır. Camilerin iki minaresi arasına ampullerle yazılan yazılar bambaşka bir hava katar bu aya. Farsça “mahiye”den geldiği söylenen mahya, iki minare arasına gerilen bir halattan küçük kandiller—şimdi ampuller—sarkıtılarak yapılırmış. İlk mahyanın Sultanahmet Camiine kurulduğu söylenir. Zamanla öyle rağbet görür ki Üsküdar halkının da istemesi üzerine Mihrimah Camiine bir minare daha eklenerek buraya da mahya kurulur. Hatta Mısır’dan dahi böyle bir talep gelince Süleymaniye başmahyacısı Mısır’a gider. Ancak minarelerin arası yeterince açık olmadığından kurulamaz. Mahyacılar, Ramazanın ilk on beş günü yazılı son on beş günü ise resimli mahyalar kurarmış. Önceleri mahyalar “Ya şehr-i Ramazan”, “Maşallah”, “Elhamdülillah”, “Bismillah”, “Şefaat” gibi yazılırken 1921 Ramazanından itibaren “Yaşasın İstiklâliyet”, “Tayyareyi unutma”, “İsraftan kaçın”, “İçki aile düşmanıdır” gibi sosyal muhtevalı yazılarda yazılmaya başlanmıştır.

Geçmiş yıllarda bir gazetede eskiden camilerde kullanılan mahya takımlarının çürümüş halde olduğunu okumuştum. Süleymaniye Camiinde bir mahya odası olduğu, bu odada eskiden kullanılan mahyaların artık çürüdüğü, bakımsızlıktan kullanılamaz durumda bulunduğu belirtiliyordu. Acaba cami görevlileri veya müftülük yetkilileri bir camide de olsa eskiden yağ kandilleriyle yapılan bu mahya geleneğini tekrar canlandıramazlar mı?

«««

Davulun sesi hoş gelir;

hele sahurda ...

Geçen hafta gazetelerde Çankaya Belediyesi’nin artık sahurlarda davulcuların dolaşmasını yasakladığı haberi yer alıyordu. Bu, Ramazana ait güzel âdetlerden birinin daha artık o ilçede yaşanamayacağı anlamı taşıyordu. Hoş gitgide zaten bu adet pek çok yerde uygulanmaz olmaya başladı. Özellikle Yahya Kemal’in tabiriyle “Ezansız Semtlerde” davulun sesi uzaktan gelir oldu. Eminim benim gibi, sizin de çocuk dünyanızda Ramazan; sahur, teravih, iftar kadar biraz da sahura davul sesi ile uyanmaktır. Sonra bayramda davulcuların ev ev dolaşarak, pencerenizin altına yaklaşıp davulunun güm gümlerine manilerini de ekleyip bahşişlerini beklemeleri, gecikirseniz ısrarlı gümlemelerine devam etmeleridir. Bu vesileyle davul sesi ve Ramazanlara dair yazılmış güzel yazılardan birine kısaca yer vermek istiyorum. Aşağıda okuyacağınız alıntı Halit Fahri Ozansoy’un çocukluğunun Ramazanlarını anlattığı 1930 tarihli bir yazıdan:

“Ah! Nasıl yüreklere tatlı bir zevk kulaklara hoş bir heyecan verirdi davulun sesi, ilk Ramazan akşamı! Evlerde çocuklar sevinç içinde sokağa fırlarlardı. Ramazan, sokaktan geçen davul gümbürtüleri ile Müslümanları vecde getiriyordu. Bekçi şimdi sokağın başında durmuş, çocuklar “Ramazan geldi hoş geldi” diye sevinçli haykırışlarla etrafında toplanmıştır. Bu gece sahura kadar hemen hemen hiç uyunmayacak, Ramazanın gelişi neşesi ile büyükler arasında fıkralar, içeride büyükannenin odasında da çocuklara belki yüz kere dinledikleri Keloğlan ve Zümrüdüanka masalları anlatılacaktır. Bekçinin davulu sahur vakti bir kere daha gümler. Bir süre sonra sahur topu atılır ve artık ertesi akşama kadar ne bir lokma bir şey, ne bir damla su. Oruç her şeyden kutsaldır.”

«««

Osmanlı da

Semai Kahveleri

Eskİden direkler arası eğlenceleri meşhurmuş. Şimdi de Sultanahmet’e, Eyüp’e, Feshane’ye gitmek, eğlenmek, gezmek. Zaman içerisinde değişimle birlikte halk da kendi eğlence mekânlarını ve tarzlarını buluyor. Eski Ramazanlar denince eğlence kültürü bakımından Osmanlı’da Ramazanlarda semai kahvelerinin ayrı bir yeri var imiş. Özellikle İstanbul’da Aksaray, Beyazıt, Balat, Eyüp, Karagümrük, Üsküdar gibi semtlerde bulunan bu kahvehaneler 1. Dünya Savaşı ile birlikte ortadan kaybolmuşlardır. Tarihçi Reşat Ekrem Koçu, bu kahvelerin tavanına elvan kâğıttan güller, zincirler yapıldığını, bir köşede çalgı yeri hazırlandığını, çalgıcıların sazlarını bu duvara astıklarını anlatır. Arefe günü akşamı kahvedeki bütün iskemleler ve masalar kaldırılıp yerine küçük hasır iskemleler konulurmuş. Semai Kahvelerine pek çok tabakadan İstanbullu gelmekle beraber baş müşterilerinin tulumbacılar (o dönemin itfaiyecileri) olduğunu yazar. Semai Kahveleri normal mahalle kahvelerine göre 4 kat daha pahalı imiş. Darbuka, zilli maşa, klarnet, ve çifte naradan oluşan bir musıkî heyeti zaman zaman çalarmış. Kahvenin çığırtkanı bir semai veya divan okuyarak bir ay boyunca sürecek faslı başlatırmış. Kendisi de bir semai kahvesi işletmiş olan Üsküdarlı Vasıf Hoca “Çok genç çocuklar olmamak şartıyla isteyen her sınıf halkın gelebildiğini, kibar kimselerden, devlet adamlarından gelenlerinde çok olduğunu, bunların bir köşede dikkat çekmeyecek şekilde oturup arifane bir tarzda okuyanları dikkatle ve takdirle dinlediklerini” anlatır. Semai Kahvelerinin son ve ünlü temsilcilerinden Zeytin- burnulu Zil İzzet’in 1910 yılındaki vefatına kadar, Beşiktaş’taki kahvesinde musıkî fasıllarını bizzat yönettiği, Ramazan boyunca bir okuduğu ilâhiyi bir daha okumadığı anlatılır.

Dâvetlisiniz...

İnşallah yarın akşam iftar öncesi Kanal A’da sevgili Ertuğrul Erkişi’nin konuğu olacağız. Aynı akşam 21:00–22:00 arası ise Dünya Radyo’dayız. Ramazan, dinî müziğimiz, ilâhiler ve güzel bir sohbet için sizleri de bekliyoruz. 5 Eylül Cumartesi akşamı iftar sonrası ise, güzel şehrimiz Gaziantep’in Şahinbey İlçesinde Belediye Başkanlığı’nca düzenlenen ve canlı olarak ilâhilerimizi seslendireceğimiz konser programımız olacak. Gaziantepli okurlarımız ve dinleyicilerimizi de bu vesileyle dâvet ediyoruz.

28.08.2009

E-Posta: alioktay@alioktay. net


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (19.08.2009) - Gönülden dile

  (12.08.2009) - Cat Stevens’dan Yusuf İslam’a değişim

  (29.07.2009) - Elleriyle ağlayan bestekâr: Tanburi Cemil Bey

  (22.07.2009) - Osmanlı musıkîsi ve gayrimüslimler…

  (16.07.2009) - Aziz Üstadım ve iman ilmi ...

  (08.07.2009) - Gönülden dile

  (01.07.2009) - Adını Üsküdar Musikî Cemiyetine veren bestekâr: Emin Ongan

  (23.06.2009) - Vefatının 9. yılında bir müzik duayenini rahmetle anıyoruz

  (17.06.2009) - Müzik ve sağlık

  (09.06.2009) - Kani Karaca’nın ardından...

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Abdullah ERAÇIKBAŞ

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  Gökçe OK

  Gültekin AVCI

  H. Hüseyin KEMAL

  H. İbrahim CAN

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Mehtap YILDIRIM

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Nejat EREN

  Nurullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Osman ZENGİN

  Raşit YÜCEL

  Recep TAŞCI

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Said HAFIZOĞLU

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Umut YAVUZ

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yasemin YAŞAR

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İbrahim KAYGUSUZ

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Gazetemiz İmtiyaz Sahibi Mehmet Kutlular’ın STV Haber’deki programını izlemek için tıklayın.
Dergilerimize abone olmak için tıklayın.
Hava Durumu
Yeni Asya Gazetesi, Yeni Asya Medya Grubu Yayın Organıdır.