Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP), kuruluşunun 10. yılında Türkiye’nin hava kirliliği gerçeğini yeniden gündeme taşıyor. Türkiye’nin hava kirliliği karnesi Kara Rapor’un yedincisi, Kara Rapor 2025 İstanbul’da düzenlenen basın toplantısında açıklandı. Kara Rapor 2025’e göre Türkiye’de partikül madde PM2.5 hava kirliliğinin ekonomik karşılığı bir yılda yaklaşık 138 milyar dolar. Bu, Türkiye’nin 2024 yılı gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 10’una eşit.

Erken ölümlere sebep oluyor

PM2.5 kirliliği, solunum ve dolaşım sistemi başta olmak üzere birçok hastalığa yol açarak yılda milyonlarca erken ölüme sebep oluyor. Türkiye’de en yüksek ölüm oranı Osmaniye’de, toplam ölümler ise İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara’da görülüyor; PM2.5, önlenebilir en önemli ölüm sebebi olarak öne çıkıyor.

THHP’nin tavsiyeleri

Kara Rapor 2025’te THHP, Türkiye’de hava kirliliğinin ve buna bağlı sağlık sıkıntılarının ve malî yükünün azaltması için şu önerilerde bulundu: Hava kirliliğinin maliyeti hesaplanmalı, ölçüm ve denetim güçlendirilmeli, PM2.5 için yasal sınır konmalı, kirleticiler azaltılmalı, sağlık ve çocuk politikalarına entegre edilmeli.

Hiç bir il temiz değil

Kara Rapor’a göre 2024’te hiçbir ilin yıllık ortalama hava kalitesi Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği kılavuz değerlere göre temiz değil. Osmaniye, Iğdır ve Malatya partikül madde kirliliği en yüksek ilk üç il oldu. Kirliliğin en önemli kaynaklarından biri trafik olarak ortaya çıktı. En kirli ilk 10 ile bakıldığında bu illerin Akdeniz bölgesinin doğusunda ve güneydoğu Anadolu’da yoğunlaştığı gözlendi. Sanayinin ve termik santrallerin olduğu bölgeler olan Bursa Kestel, Osmaniye ve Şırnak’ta halk, 250 günün üzerinde yani yılın yüzde 70’inde sağlıksız havaya maruz kaldı. Osmaniye halkı, 2024 yılı boyunca ortalamada 83,60 µg/m3 partikül madde soludu. Bu, DSÖ’nün önerdiği en yüksek kirlilik düzeyinin 5 katından, Türkiye’de yasal sınırın 2 katından fazla.

Haber Merkezi