Ülkemizde işçisinden esnafına, sanayicinden memuruna kadar her kesimi yakından ilgilendiren ve doğumdan ölümlerine kadar herkesi etkileyen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası 1 Ekim 2008 tarihinde tam olarak bütün hükümleriyle yürürlüğe girecek.
Doğal olarak bahse konu yasa yürürlüğe girdiği zaman birçok meslek mensubuna yeni haklar ve yükümlülükler gelecek. 5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasından sonra sigortalılık durumlarında ve sosyal güvenlik hakları ile yükümlülüklerinde değişiklikler görülecek olan meslek mensuplarından birisi de avukatlardır.
Bilindiği üzere avukatlar hali hazırda 506 sayılı Kanunun 86'ncı maddesine ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 186'ncı maddesine göre topluluk sigortası kapsamında SSK sigortalısı sayılmaktadırlar. Ancak 5510 sayılı kanun 1 Ekim 2008’den itibaren yürürlüğe girerse, serbest çalışan avukatlar SSK kapsamında sigortalı değil, Bağ-Kur kapsamında sigortalı olarak kabul edileceklerdir. Yani 1 Ekim 2008’den sonra avukatlar 5510 sayılı kanun kapsamında 4/a sigortalısı değil, 4/b sigortalısı olacaklardır. İşte, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra avukatlar 1261 günden fazla prim ödedikleri takdirde 4/a sigortalıları (hizmet akdiyle çalışan işçi sigortalıları) gibi değil, daha zor şartlarda 4/b sigortalıları (esnaflar ve şirket ortakları gibi) gibi emekli olma durumunda kalacaklardır. Dolayısıyla kendi nam ve hesabına serbest çalışan avukatların eğer SSK kapsamındaki kolay emeklilik şartlarından yararlanarak daha erken emekli olmayı düşünüyorlarsa, 1 Ekim 2008’den sonra 3,5 yıldan fazla 4/b sigortalısı olarak kalmamaları gerektiğini önemle hatırlatırız.
5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasından önce yani hali hazırdaki geçerli olan sosyal güvenlik mevzuatlarına göre, SSK kapsamında topluluk sigortasına tabi olan avukatların staj sürelerini borçlanarak hizmet kazanma imkânları yoktu. Reform yasasından önce yani şimdiki uygulamada yalnızca emekli sandığı iştirakçisi avukatlar staj sürelerini borçlanabiliyorlardı. Ancak, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra 5510 sayılı kanunla birlikte tüm avukatların stajyerlik yaptıkları süreleri borçlanma imkânı getirilmiştir.
Sosyal güvenlik reform yasasından önce, yani günümüzdeki geçerli olan SSK yasalarına göre topluluk sigortasına (uzun vadeli sigorta kollarından olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan avukatlar, 506 sayılı Kanunun 78’inci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak şartıyla kendilerinin SSK’ya beyan edeceği miktarın yüzde 25’i oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödemektedirler. Ancak, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra avukatların Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri prim miktarları artacak ve 5510 sayılı Kanunun 81/g fıkrasına göre bu oran yüzde 33,5 olacaktır.
5510 sayılı reform yasasından önce yani şimdiki uygulamaya göre avukatlar, 506 sayılı kanun kapsamından yaşlılık aylığı alıp ta yine 506 sayılı kanun kapsamında çalışmaları durumunda aylıklarından yüzde 15 oranında SGDP kesilmekteydi. Ancak, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra, SSK kapsamında yaşlılık aylığı alan avukatlarla birlikte, vazife malullüğü, malullük ve yaşlılık aylığı alıp ta emekliliklerinden sonra çalışmaya başlamaları durumunda da sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesilecektir.
Okurlara cevaplar…
Soru: Babamın adı halk dilinde Mehmet Kutver olarak bilinmektedir. Ancak nüfus kaydında babamın adı Ahmet Kutver olarak geçmektedir. Babamın 1994 -1997 tarihleri arasındaki pancar ekimlerinde yatırdığı ürünler Mehmet Kutver olarak kayda geçmiştir. Ancak, 1997’den sonra babamın adı Ahmet Kutver olarak düzeltilmiştir. Şimdi Bağ-Kur yasasından yararlanarak 1994–1997 arasındaki süreleri saydırıp emekli olmak istiyor. Bu durumda ne yapmamız gerekir? (ismi mahfuz)
Cevap: Sayın okurum, babanızın pancar makbuzlarındaki Mehmet Kutver olarak gözüken adından başka diğer hüviyet bilgilerinden olan baba adı, ana adı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi bilgilerinde herhangi bir farklılık yoksa bu durumu ilgili pancar kuruluşuna başvurarak düzelttirebilirsiniz. Pancar kuruluşu tarafından Bağ-Kur’a bir yazı ile bu durum bildirilir ve Bağ-Kur’da bunu kabul ederse, belirttiğiniz tarihlerdeki ürün yatırdığınız süreleri Bağ-Kur’a saydırabilirsiniz. Ayrıca, babanızın isim konusundaki ihtilafını tapudaki tarla ismi farklılıklarıyla ve ismini 1997’den sonra Ahmet Kutver olarak düzelttirmenizle de ispatlayabilirsiniz.
Soru: Benim eşim öğretmendir. Başörtüsü sorunundan dolayı 9 yıl çalıştıktan sonra devletle olan ilişiği kesildi. Geçen sene gelen aftan yararlanarak yeniden çalışmaya başladı. Bu arada yaklaşık 6 yıl çalışmamış oldu. Emekli sandıkta bu altı yıl geri ödemeler nasıl oluyor? Bağ-Kur ve SSK’lılara sağlanan prim indirimden yararlanmamız mümkün müdür? (ismi mahfuz)
Cevap: Sayın okurum, 23.04.1999 tarihinden 14.02.2005 tarihine kadar işlemiş olduğu fiillerden dolayı disiplin cezası alarak görevlerinden ayrılan memurların almış oldukları disiplin cezaları 5525 kanundan yararlandıkları için kaldırılmışsa, bu durumda olanlara 5510 sayılı kanunla görevlerinden ayrıldıkları süre ile göreve başladıkları zaman arasında kalan süreleri borçlanarak hizmet kazanma hakkı getirildi. Bu durumda olan kişilerin 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren 6 ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna prim ödemesi yapmak üzere başvurmaları gerekmektedir. Ancak, bu durumda olan kişilerin 5763 sayılı son prim affı yasasıyla Bağ-Kur’lulara ve SSK prim borçlularına getirilen ödeme kolaylığından yararlanmaları mümkün değildir. Çünkü son prim affı ve ödeme kolaylığı yalnızca Bağ-Kur ve SSK sigortalısı prim borçlularına getirilmiş bir ödeme kolaylığıdır.
Soru: Yüzde 40 ortopedik özürlüyüm. 20.11.1971 doğumluyum. 01.01.1997 tarihinden beri tarım Bağ-Kur sigortalısıyım. Bu güne kadar düzenli olarak primlerimi ödüyorum. Yeni sosyal güvenlik yasasıyla erken emekli olabilmem için ne yapmam gerekiyor? Taner PEKYÜREK/GEMEREK/SİVAS
Cevap: Değerli okurum, maalesef 2926 sayılı tarım Bağ-Kur Kanunu kapsamında özürlü emekliliği yoktur. Ancak, 5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasında Bağ-Kur’lulara da SSK’lılar gibi özürlü emekliliği imkânı 1 Ekim 2008’den itibaren getirilecektir. 5510 sayılı Kanun kapsamındaki özürlü emekliliği koşullarından yararlanarak şimdiki Bağ-Kur mevzuatındaki emeklilik şartlarından daha erken emekli olabilirsiniz.
NOT:
Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı ve sosyal güvenlik reformu ile getirilen haklarınızdan haberdar olmak ve buralardaki sorunlarınıza çözüm bulmak için her hafta Perşembe günleri bu köşede buluşalım. Faks ve e-postalarınızı bekliyoruz. E-posta: [email protected] Faks: 0212 515 67 62
10.07.2008
E-Posta:
[email protected]
|
