"Gerçekten" haber verir 15 Aralık 2008
Anasayfam Yap | Sık Kullanılanlara Ekle | Reklam | Künye | Abone Formu | İletişim
ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET ve ŞÛRÂDIR

Eski tarihli sayılar

Görüş, teklif ve
eleştirilerinizi

adresine bekliyoruz.

 

M. Latif SALİHOĞLU

Kıbrıs'ta diplomatik zafer



Kıbrıs adasını bütünüyle ilhak (ENOSİS) etmek isteyen Yunanistan'ın bu bencilce tezi, BM Genel Kurulu tarafından reddedildi. (15 Aralık 1957) Bu red kararının arka plânında ise, DP iktidarının diplomasi kulvarında sürdürmüş olduğu olağanüstü çabanın damgası görünüyor.

İktidara geldiği 1950 yılından beri Kıbrıs meselesini yakından takip eden DP hükümetleri, tâ 1959 yılı sonlarına kadar aynı performansı sergiledi ve bunda da çok büyük başarılara imza attı.

Türkiye'nin bu son derece mühim stratejik meselesini tökezleten sebepler zinciri ise, 1960 darbesiyle birlikte başladı ve günümüze kadar gelip dayandı. Öyle ki, 1964 ve 1974'teki başarılı harekâta rağmen, uluslar arası hukuk platformunda ciddiye alınacak hiçbir başarı sağlanabilmiş değil.

Birlik antlaşmaları

Türkiye ile Yunanistan'ın NATO'ya üye sıfatıyla dahil olması, aynı döneme (1952) rastlıyor.

İki ülkenin de dahil olduğu Balkan Paktı (Dostluk ve İşbirliği Ant.) ise, bir sene sonra imzalandı.

Balkan ülkeleriyle diplomatik müzakere ve münasebeti tesis eden Demokrat Parti hükümeti, ardından Ortadoğu ülkeleriyle yapılacak birlik çabalarını hızlandırdı. 1955'te Türkiye, Irak, İran ve Pakistan'ın da kurucu üyesi olduğu Bağdat Paktı kuruldu.

Diplomasideki bu gelişmeler, Türkiye'nin manevra imkânını geliştirdi, elini daha da güçlendirdi.

İşte, bugün de üzerinde en çok durulan ve birçok dünya ülkesini yakından ilgilendiren "Kıbrıs meselesi" bu dönemde büyüyerek yeni bir boyut kazandı.

İngiltere adadan çekiliyor

93 Harbi (1878) esnasında Kıbrıs'ta inisiyatifi ele geçiren İngiltere, 1950'li yılların ortalarında adadan çekilme sinyalleri verdi. Bu ise, Türkiye ile Yunanistan'ı haliyle karşı karşıya getirdi.

Yunanistan, adanın tamamına göz diktiği için, Kıbrıs'ı ilhak (ENOSİS) etmek istiyor. Rumların nüfus ağırlığını da gerekçe gösteren Yunanistan, konuyu BM'nin önce Siyasî Komisyonuna, ardından da Genel Kuruluna taşıdı.

Türkiye'nin takip ettiği yol ise farklıydı. DP hükümeti, meseleye ciddiyetle eğildi ve Kıbrıs'ta yaşanan ihtilâfların öncelikle ilgili ülkeler (Türkiye, Yunanistan, İngiltere) nezdinde yapılacak diplomatik görüşmeler yoluyla bir esasa bağlanmasını istiyordu. Ancak, BM'deki gelişmeler de dikkatle ve hassasiyetle takip ediliyordu.

1954'te bir netice alamayan Yunanistan, aynı meseleyi 1957'de tekrar BM'ye götürdü. BM Genel Kurulunda yapılan görüşmeler neticesinde, Yunanistan'ın tezi kesin bir ifadeyle reddedildi.

Böylelikle, Türkiye'nin eli daha da güçlenmiş oldu. Mesele dönüp dolaştı ve neticede NATO'nun da gündemine gelmiş oldu.

BM'den sonra NATO devrede

NATO, üyesi olan her iki ülkeye de arabuluculuk teklifinde bulundu. Tabiî, yine BM'nin bilgisi ve kontrolü dahilinde olmak üzere...

Neticede, Türkiye ve Yunanistan'ın dışişleri bakanları 18 Aralık 1958'de Paris'te yapılan bir NATO toplantısı vesilesiyle biraraya gelerek, yeni bir müzakere sürecini başlatmış oldular.

Bunu takip eden devrede ise, ileriye doğru bir adım daha atıldı ve iki ülkenin başbakanları biraraya geldi.

Şubat 1959’da Zürih’te buluşarak Kıbrıs’ın devletler arası hukukî statüsünü belirleyen Türkiye ve Yunanistan'ın hükümet başkanları, hemen ardından bu durumu pekiştirmek ve sağlama almak maksadıyla Londra'da yeni bir toplantı yapma kararına vardılar.

Başbakan Menderes'in bindiği uçağın yere çakıldığı bu seferki görüşme masasına İngiltere temsilcisi ile Kıbrıs'taki Türk ve Rum cemaatlerinin liderleri de dâvet edildi.

İşte, en büyük diplomatik zafer de, bu toplantı esnasında elde edildi. Türkiye için garantörlük, ittifak, yardım, adada asker bulundurma ve gerektiğinde müdahale etme hakkı tanıyan bu antlaşma, halen uluslar arası hukukî geçerliliği olan yegâne dayanaktır.

Yunanistan'ın ENOSİS emellerini de suya düşüren bu antlaşmanın üzerine, yaklaşık elli yıldır henüz ne bir ilâve yapılabilmiş, ne de bu anlaşmayı geçersiz kılacak bir adım atılabilmiş. Halen Türkiye'nin başını ağrıtan Kıbrıs meselesi, hukukî statü itibariyle elli sene önceki yerinde aynen duruyor. Ki, ondan önceki durum çok daha kötüydü. 1960'tan önceki o kötü durum bir derece iyileştirildi, ancak daha sonraki gelişmelerde, diplomatik anlamda herhangi bir başarı sağlanamadı. Bugün övünülebilecek en büyük başarı, dönemin DP hükümeti sayesinde kazanıldı.

15.12.2008

E-Posta: [email protected]


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (20.12.2008) - Bir iman ve hidayet yolcusu: Sanatçı Yaşar Alptekin (1)

  (18.12.2008) - İşin sırrı Ergenekon'da

  (17.12.2008) - Kürtler, Kürt–Teâli Cemiyetini dinlemedi

  (16.12.2008) - Çetecilik, profesyonel işi

  (15.12.2008) - Kıbrıs'ta diplomatik zafer

  (12.12.2008) - Siyasi değişimlerde iç ve dış faktörler

  (11.12.2008) - Gurbette bayram

  (10.12.2008) - Barış insanı, sûikast kurbanı

  (08.12.2008) - Dostça, kardeşçe bayramlaşma

  (06.12.2008) - Yakın tarih mahkemesi (8)

 
GAZETE 1.SAYFA

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Davut ŞAHİN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  H. Hüseyin KEMAL

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  Kemal BENEK

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Mustafa ÖZCAN

  Nejat EREN

  Nimetullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Raşit YÜCEL

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Umut YAVUZ

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Sitemizle ilgili görüş ve önerileriniz için adresimiz:
Yeni Asya Gazetesi Gülbahar Cd. Günay Sk. No.4 Güneşli-İSTANBUL T:0212 655 88 59 F:0212 515 67 62 | © Copyright YeniAsya 2008.Tüm hakları Saklıdır