2008 yılı içinde kira geliri elde ettiyseniz, Maliye ile başınızın derde girmemesi için bu yazıyı dikkatli okumanızı tavsiye ederim. Önce konut kirasını açıklayalım. 2008 yılında tahsil ettiğiniz, yani cebe giren, bankaya yatan kiralarınızı toplayınız. 2007 yılına ait olup 2008 yılında tahsil edilenleri de toplama dahil ediniz. Bu tutar 2.400 TL’yi aşıyorsa, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi verilmesi gerekiyor. İkametgâhınızın bulunduğu yerin vergi dairesine 25 Mart akşamına kadar beyannamenizi veriniz. 2 gününüz kaldı, acele edin. Beyanın nasıl olacağını ve ödenecek vergi hesabını bir örnekle anlatalım; 2008 yılında 14.400 TL kira tahsil edildiğini varsayalım. İstisna olduğundan 2.400 TL tutar gelirden düşülecektir. Ayrıca kira gelirinin yüzde 25’i götürü gider adı altında indirim konusu yapılacaktır. Bu bilgilere göre beyannameyi düzenleyelim:
2008’de konuttan elde edilen kira 14.400 TL
İstisna (-) 2.400 TL
Kalan 12.000 TL
Götürü Gider % 25 (12.000x25)(-) 3.000 TL
Vergiye tabi gelir (matrah) 9.000 TL
Ödenecek Gelir Vergisi 1.410 TL
(tarifeye göre hesaplanmıştır.)
Hesaplanan gelir vergisi; Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir. Ödenecek verginin tesbitinde götürü gider yerine gerçek usul seçilirse bazı durumlarda daha az vergi ödenebilir. Gerçek gider usulü tercih edenler;
l Bakım, onarım, amortisman ve benzeri giderleri,
l Kendileri kiracı ise, ödedikleri kirayı,
l Kira elde edilen gayrimenkul banka kredisi kullanmak suretiyle satın alınmış ise faizleri,
l Yeni ev satın alanlar 5 yıl süre ile satın alma bedelinin yüzde 5’ini, kira gelirlerinden indirebilirler.
Bazı noktaların altını çizelim. Bir konuta birden fazla kişi ortak olması halinde herkesin payına düşen kira gelirine ayrı ayrı 2.400 TL istisna uygulanır. Ticarî, ziraî veya serbest meslek kazancınız var ise 2.400 TL’lik istisnadan yararlanamazsınız. 2008 yılında 2009 yılına ait peşin tahsil ettiğiniz kiralar 2008 yılı gelirinize dahil edilmez.
İşyerinden kira geliri elde ediliyorsa şu hususlara dikkat edilmelidir: İş yerinden tahsil edilen brüt kira gelirleri toplamı 19.800 TL’yi aşmıyorsa, beyanname verilmeyecektir. Aşması halinde 2.400 TL’lik istisna düşülmeden tamamı beyan edilecektir. Burada önemli olan husus brüt kiradır. Genelde işyerleri kiraya verilirken net tutar yani ele geçen tutar konuşulur. Kiracı net tutarı brüte çevirerek bunun üzerinden yüzde 20 oranında gelir vergisi stopajı yapmak zorundadır. Buna stopaj vergisi denir. İşyeri sahibi de brüt tutarı 19.800 TL’yi aşması halinde tamamını beyan eder, hesaplanan vergiden stopaj vergisini indirir. Stopaj vergisinin ödenmemesinden dolayı mal sahibinin bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
Net kira tutarından brüte ulaşmayı bir örnekle hesaplayalım. İşyerinin aylık kirası net 1.600 TL olsun. Basit orantı işlemiyle (1.600 x 100 : 80) aylık brüt kira, 2.000 TL olarak bulunur. Kiracı 2000 TL üzerinden yüzde 20 vergi stopajı yaparak 400 TL’yi maliyeye öder.
2008 yılında 85.635 TL’ye kadar olan işyeri kira gelirleri için beyanname verilmesine rağmen stopaj vergisi, hesaplanan vergiden indirildiğinden herhangi bir vergi ödenmeyecektir. Aksine iade çıkacaktır. Sebebi stopaj oranının yüksek olmasıdır. Özellikle kriz dönemlerinde stopaj vergisi işletmelere ek bir yük getirmekte, vergi idaresini de iade işlemleriyle meşgul etmektedir. Bu sebepler stopaj vergisinin kaldırılması veya hiç değilse yüzde 10’a çekilmesi yararlı olacaktır.
Hem konut hem de işyeri kira geliri olanlar; konut kira gelirinin istisna haddi 2.400 TL’yi aşan kısmı ile stopaja tabi tutulan işyeri kira toplamı 19.800 TL’yi aşıyorsa beyanname vereceklerdir. Beyanname verilmezse ne olur? 5 yıl içinde tesbit edilirse; geliriniz Takdir Komisyonunca takdir edilir. Takdir edilen gelir üzerinden vergi ve vergi tutarı kadar ceza kesilir. Ayrıca geciken her ay için yüzde 2,5 oranında gecikme faizi talep edilir.
Geçmiş takvim yıllarında beyanname vermeyenler, pişmanlık hükümlerinden yararlanarak gelirlerini beyan edip ceza ödemekten kurtulabilirler.
2008 yılı Gelir Vergisi tarifesi
7.800 TL’ye kadar % 15
19.800 TL’nin 7.800 TL’si için 1.170 TL, fazlası % 20
44.700 TL’nin 19.800 TL’si için 3.570 TL, fazlası % 27
44.700 TL’den fazlasının 44.700 TL’si için 10.293 TL, fazlası % 35
23.03.2009
E-Posta:
[email protected]
|
