Tire, tanıtımlarda gizli cennet olarak isimlendirilmiş. Bunun sebebi ise içerisinde birçok güzelliği barındırıyor olması. Şimdi ise burayı tanımaya başlayalım.
Ilıman bir iklime sahiptir, sıcaklık çok düşmez, fakat yazın da biraz fazla olur. Tarihî mekânları ise saymakla bitmez. Hamam, türbe, mescit, cami denilince zengin bir yapıya sahiptir.

Ulu Cami: Tire camileri içinde mekân genişliği en büyük olan yapıdır. Belgelerde “Cami-i Atik”, “Cami-i Kebir” ya da “Camiüşşehir” tanımlamasıyla geçmektedir. Tire’nin bu en büyük camisi Bizans’ın anakent kilisesi iken camiye çevrilmiştir.
Önceleri duvarlarında ünlü Azize Katerina ile ilgili sözler ve ikonlar yer almaktaymış. Bunlar 1900 yılı onarımı sırasında ortaya çıkmış. Bu yazı ve ikonlar dikkate alındığında kilisenin ilk adının “Azize Katerina Kilisesi” olma ihtimali artmaktadır. Alihan, Aydın, Söke ve Çine’deki Ulucamileri de kiliseden camiye dönüştürmüş.
Ulucami 1916 ve 1932 yangınlarından sonra ciddî onarımlar görmüş ve bazı önemli özelliklerini yitirmiştir.
Dış görünüş olarak ilk gördüğümde çok şaşırdım. Çünkü minare eklemesi ile camiye benzese de standart cami görünüşünden çok farklı. Kilise restoresi bir cami olmasından dolayı olmalıdır diye düşünüyorum, ama ilk günkü halinden de çok farklı olduğunu herkes söylüyor. Bu tür yerlerde namaz kılmak çok güzel bir duygu. İnşallah bir gün bu hazzı Ayasofya’da da tadarız.

Tahtakale Çarşısı: İlk Osmanlı çarşı plânı, Halil Yahşi Bey tarafından uygulamaya konulmuş olup, 600 yıldır çalışmakta olan Tahtakale Çarşısıdır. Tire toprakları, Müslüman Türklerce fethedilince, bu milletin ruh derinliği ve sanat zenginliğiyle tanışan şehir, yeniden canlandı, güzelleşti, bu aşk ile Türk Dünyasının diğer şehirlerinden, çok daha fazla ışıldadı. Sekiz  kubbeli  Bedesten, dört yöne açılan kapıları ile şehrin yüzyıllar  boyu, ana çarşısı olmuştur ki, iç dükkânları, Rum Bezazların ticarethaneleri olarak çalışmıştır. Bedesten’in toplam 28 dükkânı bulunmaktadır.
Burası akustik bir havaya sahip, biraz değişik geldi, ama bu değişiklik kötü anlamda değil. Dar bir koridor ve karşılıklı dükkânlar. Bence görülmesi gereken bir yer.

İbn-i Melek ve Süleyman Şah Türbesi: İbni Melek Türbesi, Tire’nin yetiştirdiği en büyük isim olan Aydınoğullarının Başşehir Kadısı, ünlü tefsirci “İbni Melek” takma adlı İzzettin Abdüllâtif’e ait olup türbenin içinde, ayrıca Mevlânâ Seyyid Nizameddin Efendi, İbni Melek oğlu, Mehmet Efendi ve Alaybey ailesinden, Evliya Ali Efendi yatmaktadır. İbni Melek, yalnız Aydınoğullarının değil, Osmanlı Dönemi sultanlarının da hocalığını yapmıştır. İbni Melek, Peygamber Efendimizin (asm) hadis tefsircisidir. Onun yazdığı bütün tefsir kitaplarının adı hep “M” harfiyle başlamaktadır. Zaten onun ilgi alanının büyük bir bölümünü de Hadisler oluşturur. 14. yüzyılın ünlü ahşap ustası Muzaffereddin’in, Birgi Ulu Camii’nin minber alınlığına, 1322 tarihinde, İbni Melek kaynaklı şu Hadis-i Şerifi, enfes bir belge niteliğinde işlenmiştir.

“Ey Allah’ım, işlenmeyen,
Yararlanılmayan ilimden…
Allah korkusu olmayan kalpten…
Aç nefisten…
İşte bu dört şeyin şerrinden, sana sığınırım!”
Kare plânlı türbenin, özellikle kitâbesi ve kapı söve süslemeleri, ilginç örneklerdendir. Kapının  çevresi, Tire’nin sembollerinden biri olan “Urgan  motifleri” ile süslüdür.
Tire’nin tarihî mekânlarını anlatmak için çok uzun sayfalar gerekir. Bu kısımda önemli tarihî yerlerden bazılarını alabildim. Diğer haftalarda ise meşhur Tire çarşısı, enfes Tire yemekleri ile sizlerle olacağız. Yeni bir haftaya görüşmek üzere.