Hayvanların kesilmesine cephe almak değil; onların haklarına riâyet etmek ve haklarını ihlâl edenlere karşı koymamız gerekir. Evvelâ, Rabbimizin lütfuyla emrimiz ve hizmetimize verdiği hayvanlara Onun emirleri çerçevesinde yaklaşmalı.
Evvelâ şunu kabul etmeliyiz: Hayvanlar da, “yaradılış” yönünden “kardeşlerimizdir.” Pek çok hadis-i şerîfte de, hayvan bakımı ve istihdamı konularında bize yol gösterilmekte, ikazlar yapılmaktadır. Resûlullah (asm) buyurdular ki, ‘Bir kadın, eve hapsettiği bir kedi yüzünden Cehenneme gitti. Kediyi hapsederek yiyecek vermemiş, yeryüzünün haşerâtından yemeye de salmamıştı.”1
Hayvan hakkı başta eziyet etmemektir. Birçok hadis-i şerifte hayvan hakları ile ilgili şu hususlar işlenir:
* Hayvan bakımını iyi yapmak,
* Hayvan eğitiminde yumuşak olmak,
* Hayvanı sağarken, yük taşıtırken eziyet etmemek,
* Hayvanı yaralamamak,
* Hayvanı nişan tahtası olarak kullanmamak,
* Hayvanlara acımak, merhamet etmek, fazla yük yüklememek, uzun süre üzerlerine binmemek, durmamak,
* Hayvana işkence etmemek,
* Yiyeceğini zamanında vermek, iyi beslemek,
* Sulamak,
* Hayvanlara gerdanlık, semer, üzengi gibi takılar takarken, sıkıntı vermemek,
* Hayvanları fıtrî vazifelerinde kullanmak,
* Hayvanları daha ziyade hizmet için istihdam etmek,
* Hayvanları gereksiz yere rahatsız etmemek,
* Hayvanların hayat haklarına riâyet etmek,
* Hayvanları korumak,
* Hayvanların yavrularına ihtimam göstermek ve nesillerinin çoğalmasını sağlamak,
* Hayvanların yüzüne vurmamak, aşırı eziyet ve işkenceye varacak dayaklar atmamak,
* Haksız yere, durup dururken hayvanları öldürmemek,
* Zararlı hayvanları öldürürken bile eziyet etmemek.
Bu maddelerle, hadis-i şeriflerden, hayvanlarla ilgili birer kesit sunduk. Bunlardan çıkarılan umûmî fetva ise şöyledir:
“Hayvan haklarına kemaliyle riâyet etmek şartıyla, kuşlar kafese konabilir, çocukların oynamaları için velîleri temin edebilir. Ve yine, yavru, yumurta elde etmek, mektup, posta işlerinde kullanmak, seslerini tefekkür etmek, yalnızlıktan kurtulmak ve ünsiyet temin etmek maksadıyla hayvanlar istihdam edilebilir. Çünkü, Allah, hayvanları halife-i zemîn olan insanlar için yaratmış ve onların emrine vermiştir.
Acaba, 15 asır önce ortaya konan ve ekseriyâ uygulanan hayvan haklarına, medenî geçinen ve insanlara hayvan kadar önem vermeyen Batı dünyasının masal ve hikâyelerinde rastlamak mümkün mü?
Dipnot:
1. Buharî, Bed’ü’l-Halk, 17.; Müslim, Birr 151.
04.01.2007
E-Posta:
[email protected] [email protected]
|
