İnsanlıkla birlikte gücü elinde tutma ve kendini tatmin etme arzusu, az gelişmiş dönemlerde ve toplumlarda, eline sopayı geçiren veya eline silâhı alıp koltuğa oturanın kendine ördüğü duvarların içine almak istemediği muhaliflerini bir şekilde gücü yetiyorsa yaşama nimetinden mahrum etmeye sebep oluyor.
Siyasî idamlar, iktidar savaşlarının hayata husûmetidir. Muhalefete tahammülsüz, hırsın ve aklı geride bırakan otoritenin karşı fikre kapalılığının ve tek tipliliğin en bariz örneğidir.
Haklılık veya haksızlık, hukukî bir süreçtir. Beraberinde yargı bağımsızlığını, adaletle hükmetmeyi, tarafsızlığı ve savunma hakkını getirir. Hukuki zeminler; hislerden, tarafgirliklerden ve husûmetlerden uzak olması gereken zeminlerdir. Hakkaniyetin tecellisi, adil olma sorumluluğu ve eşit davranmakla mümkün olur. Yoksa kanunî olan her şeyin hukukî olamayacağı ve hakka riayet olarak değerlendirilemeyeceği bilinmektedir.
Demokrasinin klasik teorisi ile siyasî husûmetin hayata kastetmesi birbiriyle çelişir. Siyasî ahlâk, muhalifin hayat hakkını ve hukukunu güvence altına aldığı müddetçe, meşrûiyeti temsil eder. “Şeriatın kestiği parmak acımaz” kaidesi; birey hakkına riayeti ve suçlunun doğru bir süreçte yargılanması sonucunda cezasını çekme aşamasında insanî duygularla bunun su-i istimal edilmemesini gerektir.
Aksi halde ceza müessesesinin olmadığı bir sistemde, adalet ayağı teşekkül etmez. Yasama boyutunda insanî kriterlere dayalı suç ve ceza tarifine bağlı bir uygulamanın sonucunda yargının bağımsız ve caydırıcı tesirine ihtiyaç vardır.
Bu anlamda cezanın “ibret-i müessire” olması halinde, yaptırım gücü, kurumsal ve kendini yönetme iradesine sahip bir mekanizma ile tarafların önceden kabullendiği kurallar hiyerarşisi içinde toplumda huzurun lehine, hak sahiplerini koruyucu ve suç işlemeyi caydırıcı olur.
Ancak; “devrim” veya “karşı devrim” dediğimiz siyasî, iktidar odaklı boğuşma ve mücadelelerin bir zümre hakimiyetine dönüşen kavgalar, bu dönemlerde türetilen ya da üretilen “kurtarıcılar”la cana kıymak ve kana susamak olağanlaştırılır.
Öncelikle kendini çevreleyen yeni fayda grupları, dünün intikamını almaya heveslidirler. Mukabele-i bilmisil kaidesince zulüm tepişir. Ya da yeni menfiliklerle husûmet tohumlarını ektikçe, toplumda bölünmeler herkese sirayet eder.
İktidar yanlıları ile iktidar karşıtları, kendilerinin yerleşik coğrafyalarına, değerlerine veya kültürel geçmişlerine göre iki kutuplu bir iş bölümü gibi, topluma cazip ve kutsal gelen konular üzerinden hem birbirleriyle sürtüşür hem de birbirleriyle beslenen kör çatışmaya girerler.
Su katılmamış diktatörlüklerde iki taraf olmazken, bu çemberi biraz gevşetmiş ve demokrasicilik oynayan bölgelerde, böldürerek kuvvet kaybettirme ve muhalifleri sindirip etkisizleştirilme öne çıkar.
Tarafların bilek güreşi şansı varsa, bir taraf belirgin ve güçlü olsa da, yine bir nefes alma söz konusudur. Ya da toptan deşifre olup bir rüzgâra sermayeyi kurban etme riski vardır.
Vasatın üstünde demokrasi geçişleri olan, ancak kimliksizleştirilmiş toplumlarda ise, zihni bölünmenin ve kavram kargaşasının siyasî zeminde yalana ve polemiğe verdiği primle didişmenin travmaya dönüşen negatif sonuçları ile karşılaşırız.
Toparlarsak; siyasetin değişken, ihtiraslı ve iktidarla muktedir olmaya arzulu tarzının esas alındığı her organizasyon, sonunda düşüncelerini de siyasileştiriyor, inançlarını da. Menfi düşünen ve egosunu tatmin esaslı diktatörlükler ise zaten akılla kavgaları olduğu için sürü psikolojisi dışında en ufak bir belirtiyi bile hazmedemezler.
Hukukun üstünlüğü, inançların kutsiyeti ve adaletin tesisi, insafa dayalı istişari ortamların ve kurulların, organizasyonlara, kurumlara, devletlere hakim olmasıyla ve ona dayalı köklü yazılı kuralları ortaklık hukuku içinde beraberce tesis etmeleriyle mümkündür. Böylece hukuk; siyasileşmekten ve iktidarların payandası olmaktan kurtulur.
Yoksa, siyasileşen hukuk kadar, siyasileşen değerler ve siyasileşen insan unsuru, doğru ve adil olma vasfını kaybettiğinde, insanlık tehdit altındadır.
Siyasî idamlar bu yönüyle zalimlerin kötü kurgularıdır ve zulümdür.
Menderes ve arkadaşları da bu kategorinin en acıklı yakın tarih örnekleridir.
04.01.2007
E-Posta:
[email protected]
|
