Türk-Alman Üniversitesi’nde İktisat Bölümü Başkanı olan Prof. Dr. Elif Nuroğlu, “Koronavirüs: Herkesin kendi başının çaresine baktığı yeni dünya” başlıklı bir makale kaleme aldı. Makalesinde Nuroğlu, “Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yayılmaya başlamasıyla birlikte ülkelerin vatandaşlarını korumak için aldıkları önlemler öncelikle hastalığın yayılma hızını azaltmayı amaçlar bir şekilde okulların tatil edilmesi, uygun işlerde evden çalışma yöntemine geçilmesi ve sosyal ilişkilerin olabildiğince azaltılması oldu. Ne var ki hastalığın yayılmaması için alınan önlemler ekonomik ve ticari anlamda ortaya başka bir sorunu çıkardı ki bunun etkileri salgından çok daha uzun süreceğe benziyor. (…) Hane halklarının sosyal ve kültürel hayatındaki kısıtlamalar ekonominin çarklarının dönmesini yavaşlatıyor ve bu durum hane halklarına da bir şekilde iş kaybı ve gelir azalması olarak geri dönüyor.İktisadi hayattaki bu para döngüsünün farkında olan devletler son günlerde peş peşe destek paketleri açıkladılar(…)Bu önlemlerle insanların hayatını idame ettirebilmesi, üretimin durmaması ve işten çıkarmaların önüne geçilmesi hedefleniyor” dedi. 

Öngörmenin imkânsız olduğu bir noktadayız

“Ekonomide aktörler işlerini öngörü ve beklentilere göre planlar. Ancak yeni tip koronavirüs kimsenin öngöremediği bir zamanda, bütün dünyanın bir numaralı tedarikçisi olan Çin’de ortaya çıktı” diyen Nuroğlu, şöyle devam etti: “Koronavirüs salgını haberleri ilk geldiğinde bazı ihracatçılarımıza Avrupa’dan ek siparişler gelmeye başlamış ve Çinli üreticiler yerine ikame edilen Türkiye firmaları bazı alanlarda fazla mesai yapmaya başlamıştı. Diğer yandan Çin’e ürün satan veya Çin’den gelen ara mallarla üretim yapan sektörler zor durumda kalmıştı. Şu anki tabloda ise Çin’le hiç bağlantısı olmayan sektörler bile zor durumda, çünkü ürettikleri malı en büyük alıcıları olan AB’ye satma konusunda sıkıntı yaşıyorlar. Dünyadaki pek çok ülke içine kapanmış durumda. Ülkeler hayati malları satın almaya devam ederken, bu kriz ortamında lüks veya az gerekli sınıfına giren mallara olan talep düşüyor. Ayrıca Türkiye’de ülke içinde de daralan talep nedeniyle üretimde azalma muhtemel görünüyor. Yani Türkiye’deki üreticiler belirsiz bir süre hem iç ve dış talepteki daralma hem de arzda azalma yaşayarak iki farklı şokla baş etmek zorunda kalabilir.”

Küresel resesyon beklentisi

Nuroğlu, “Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P) koronavirüs salgınına karşı alınan önlemlerle çok yavaşlayan dünya ekonomilerinin 2020 yılında hep birlikte bir resesyona gireceğini, dünyadaki ekonomik büyümenin yüzde 1 ila 1,5 arasında olacağını belirtiyor. Çin’den gelen Ocak ve Şubat ayı üretim ve büyüme verileri beklenenden çok daha kötü. ABD’nin en büyük yatırım bankası ve finansal hizmet kuruluşlarından Goldman Sachs’ın tahminine göre Çin ekonomisi 2020 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9 küçülecek. Asya Kalkınma Bankası salgının etkilerini üç ayrı senaryoda hesapladı. Salgının 2 ay devam etmesi durumunda dünya ekonomisine maliyetinin 76,6 milyar dolar (yüzde 0,08’lik bir küçülme), 3 ay sürmesi halinde 155,9 milyar dolar (yüzde 0,18’lik küçülme), 6 ay sürmesi halinde ise 346,9 milyar dolar (yüzde 0,40’lık küçülme) olması bekleniyor. Bu senaryoların hepsinde Çin’in ödeyeceği maliyet küresel maliyetin yüzde 66’sına tekabül ediyor” ifadelerini kullandı.

AA