Trabzon, Rize ve Artvin’in bazı ilçelerinde meydana gelen şiddetli lokal yağışlar can ve mal kayıplarına sebep olurken bölge halkı, sivil toplum temsilcileri ve uzmanlar Doğu Karadeniz’de her yıl artan sel, heyelan ve taşkınları ile ilgili görüşlerini paylaştı. Independentturkısh’deki habere göre Doğu Karadeniz’de yaşanan sel ve heyelanlar hakkında düşüncelerini aktaran Derelerin Kardeşliği Platformu (DEKAP) Sözcüsü Ömer Şan, “Geçmiş olsun, diyoruz Yusufeli, Çayeli, İkizdere ve bölgedeki afetlere; ama geçmiyor ki! Her afetten sonra aynı ifadeler...” dedi. Bu tür felaketlerin, dere ve nehirlerin doğal alışkanlığı olan ana yatak bölgelerinde değil, plansız ve çarpık kentsel yapılaşmanın olduğu ana arterlerde meydana geldiğine dikkat çeken Şan, şöyle devam etti: Yani, afetlerin oluştuğu tüm alanlarda mutlaka insan elinin değdiği, geri dönüşümsüz zararlar oluşturulmuş! Yani HES yapılmış, taşocağı açılmış, dere ıslahları yapılmış, yol açılmış ve sair. Suyun, havanın, toprağın yapısıyla oynanmış. Şan, kısa ve uzun vadeli önlemler kapsamında yapılabileceklere dair sorumuza ise; “Bütün alanlardaki HES, taşocağı, maden aramaları, dere ıslahları, yol vs. gibi çalışmalar tamamen durdurulup, iptal edilmelidir” şeklinde cevapladı.

Bu afetler ne bir başlangıç, ne de sondur

“Doğal afetlerin sebebini boşuna başka yerlerde aramayalım” diyerek sözlerine başlayan TEMA Vakfı Rize Temsilcisi Ahmet Ali Kork ise görüşlerini, “Bölgemiz için bu afetler ne bir başlangıç ne de sondur. Yeşil örtünün tahribi, ormansızlaşma, açılan arazi yolları, yanlış tarım uygulamaları, yanlış imar planları, çarpık kentleşme, arazilerin yeteneklerine göre kullanılmaması, dere yataklarının ıslah edilmemesi gibi nedenlerle sık sık sel ve heyelanların yaşanması kaçınılmazdır” şeklinde ifade etti.

Evler sağlam zeminlere yapılmalı, halk bilinçlendirilmeli

Kork, TEMA Vakfı olarak Heyelan, Sel ve Taşkınların Önlenmesi, Zararların Azaltılması için Alınması Gereken Önlemler başlığıyla hazırladıkları önlemlerden bir kısmı şöyle: Doğal ormanlardaki yasal ve yasadışı kesimler önlenmelidir. Bölge ormanları sahip oldukları fonksiyonel değerleri ile koruma amaçlı orman olarak değerlendirilmelidir.  Çaylık alanlardaki genişleme ile durdurulmalıdır. Köy yollarının güzergah seçimi heyelanlar dikkate alınarak yapılmalı, yol inşaatları en az seviyeye indirilmelidir. Mevcut yolların istinat duvarları ve drenaj sistemleri düzeltilmelidir.  Menfez, köprü gibi mühendislik hizmetlerinde 100 yılda bir gelecek maksimim debiyi ve heyelanla taşınacak ağaçları da geçirebilecek genişlikte hesaplanmalıdır. Evler sağlam zeminlere yapılmalı, yamaç yükünü artıracak çok katlı artıracak çok katlı betonarme binalardan kaçınılmalıdır. Evlerden kaynaklanan atık sular mutlaka kanalizasyon sistemine bağlanmalıdır. Köylerde ise bu suların aktif heyelan alanlarına girmesi önlenmelidir. Taş ocakları etkin bir şekilde denetlenmelidir. İlin heyelan haritası çıkarılmalı, sel ve heyelanların yerleşim alanları ve altyapılarla ilişkisini düzenleyen master plan hazırlanmalıdır. Bu planda afet bölgesi olarak belirlenen alanlar devletçe boşalttırılmalıdır. Hiçbir şekilde imar, mera ve orman affı yapılmamalıdır.  Yöre halkını heyelanlar konusunda bilinçlendirecek yaygın eğitim programları uygulanmalıdır.