"Gerçekten" haber verir 17 Ekim 2008
Anasayfam Yap | Sık Kullanılanlara Ekle | Reklam | Künye | Abone Formu | İletişim
ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET ve ŞÛRÂDIR

Eski tarihli sayılar

Görüş, teklif ve
eleştirilerinizi

adresine bekliyoruz.

 

M. Latif SALİHOĞLU

Bediüzzaman'a "evyâh" dedirten (1)



Bediüzzaman Hazretlerinin biyografisini okuyanlar, bilhassa 1920'lerdeki Ankara hayatını bilenler, onun mebuslarla ve Meclis'in ileri gelenleriyle olan diyalog ve münasebeti hakkında az çok bilgi sahibidirler.

Bediüzzaman Said Nursî, 1922 yılı Kasım'ında Meclis kürsüsünden yapmış olduğu hitap ve duânın ardından, ayrıca mebuslara hitaben 10 maddelik bir beyannâme neşreder.

Trabzon mebusu Ali Şükrü Beyin sahibi olduğu Tan Matbaasında basılarak dağıtılan bu beyannâmeden büyük rahatsızlık duyan M. Kemal ile Üstad Bedüzzaman arasında şiddetli bir münakaşa cereyan eder.

M. Kemal ile kendi dünya görüşlerinin birbiriyle uyuşmadığını, hatta taban tabana zıtlaştığını görün Üstad Bediüzzaman, bir müddet daha Ankara'da kalarak mebuslarla bazı temaslarda ve görüş alışverişinde bulunur.

Mebuslarla konuşurken, bu vatanda ırkçılık ve bölücülük tehlikesinin mevcudiyetine temas eden Bediüzzaman, bu tehlikenin nasıl bertaraf edilebileceğine dair, yaşadığı ve bizzat şahit olduğu bir vakıayı şu sözlerle nakleder:

"Eskiden, Türk olmayan bir talebem vardı. Eski medresemde (1912–15), hamiyetli ve gayet zekî o talebem, ulûm-u dîniyeden aldığı hamiyet dersi ile her vakit derdi: `Salih bir Türk, elbette fâsık kardeşimden ve babamdan, bana daha ziyade kardeştir ve akrabadır.’

"Sonra, aynı talebe, talihsizliğinden, sırf maddî fünûn-u cedîde okumuş. Sonra, ben, dört sene sonra esaretten gelince (1918–19) onunla konuştum. Hamiyet-i milliye bahsi oldu. O dedi ki: ’Ben şimdi, rafizî bir kürdü, salih bir Türk hocasına tercih ederim.' Ben de, ’Eyvah!’ dedim. `Ne kadar bozulmuşsun?’ Bir hafta çalıştım, onu kurtardım, eski hakîkatli hamiyete çevirdim." (Tarihçe-i Hayat, S. 129)

Bediüzzaman Hazretlerinin bu talebesi, aynı zamanda İşarâtü'l–İ'câz'ın kâtibi ve ilk Tarihçe–i Hayat'ın (1920) müellifi de olan Müküs'lü (Van Bahçesaray) Hamza Efendidir.

Yıllarca kendisinden ders alan bir talebesinin ırkçılık illetine yakalanmış olmasına teessüf ile eyvâhlar eden Hz. Bediüzzaman, yine de itici davranmaz ve bir hafta uğraşarak onu eski hamiyetine döndürmeye muvaffak olur.

Evet, onu eski hamiyetine çevirmede muvaffakiyet sağlamış olmalı ki, aynı o eski talabesi 1926'da telif edilen Haşir Risâlesinin İstanbul'da tab'edilmesi için büyük gayret gösterir.

Ne var ki, Kürt Teâli Cemiyeti ile olan eski münasebeti sebebiyle kara listeye aldığı için, Türkiye'de kalamaz ve hudut haricine kaçmaya mecbur olur.

Ali Nihat Tarlan'ın ablasıyla da evli olan Hamza Efendi 1929'da Suriye'ye gider ve 1960'ta orada vefat eder.

Bunlar, meselenin teknik bilgiler tarafı. Asıl konumuz ise, talebesini yanlış bir istikamette gören Bediüzzaman Hazretlerine "Eyvah!" dedirten tehlikenin, yahut tehlikeler zincirinin ne olduğudur.

Bir sonraki yazıda, bu tehlikeler zincirinin halkalarına değinmeye çalışalım.

Tarihin yorumu 17 Ekim 1920

Mecliste gizli görüşme

Millet Meclisinde yapılan gizli oturumda, Rusya ile yapılan dostluk ve yardım antlaşması ile ilgili mesele görüşüldü.

Daha önceden Rusya'ya giden ve Ankara Hükümeti adına resmî temaslarda bulunan heyetin başkanı olan Yusuf Kemal Bey, Meclis kürsüsünden yaptığı uzun konuşmasında, Sovyet Rusya hükümetinin Türkiye'ye altın (para), silâh ve mühimmat yardımında bulunacağına söz verdiğini ifade etti.

Rusya'nın söz verdiği yardımların gelmesiyle birlikte, Eskişehir'i çevreleyip Ankara sınırına kadar dayanan Yunan kuvvetlerine karşı şiddetli bir mukavemet ve taarruz harekâtı başlatılarak, mütecavizlere esaslı bir adım atıldı.

Oysa, bu tarihten çok kısa bir süre evvel Ankara hükümeti yetkilileri büyük bir yeis ve karamsarlık havası içindeydi. İşte, o günlerin (Eylül 1920) genel havasını yansıtan Genelkurmay Başkanı İsmet Paşa ile Batı Cephesi Komutanı Ali Fuat Cebesoy arasındaki telgraflaşmadan küçük bir misâl.

İsmet Paşa: “Meclis’i ve hükûmet merkezini Sivas’a nakletmeye karar verdik. Düşmana terk edilen arazideki ulaştırma araçları geri bölgelere taşınsın ve şimendifer hatları tahrip edilsin."

Ali Fuat Paşadan İsmet Paşaya: "Ankara’yı terk etme kararı, ancak Eskişehir’i terketme kararından sonra alınabilir."

Ali Fuat Paşanın sözlerine kulak asmayan İsmet Paşa ve arkadaşları, daha sonra Sivas yerine Kayseri'yi hükümet merkezine dönüştürmeye karar verdiler ve bir kısım evrakı da Ankara'dan Kayseri'ye naklettiler.

Rusya'nın para ve silâh yardımı sayesinde, hem memurlarla askerlerin maaşı ödendi, hem de istilâcı kuvvetlere karşı konulabildi.

Bu yardımlar, Türkiye ile Rusya'yı daha da yakınlaştırdı ve Moskova'ya giden Türk heyeti (Yusuf Kemal, Rıza Nur, Ali Fuat), 16 Mart 1921'de Moskova Antlaşmasını imzaladı.

17.10.2008

E-Posta: [email protected]


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (19.10.2008) - 1929 ekonomik buhranı

  (18.10.2008) - Bediüzzaman'a "eyvâh" dedirten (2)

  (17.10.2008) - Bediüzzaman'a "evyâh" dedirten (1)

  (16.10.2008) - Bir aksülamel olarak Kürtçülük

  (15.10.2008) - Çözüm, şimdilik maalesef mümkün görünmüyor

  (14.10.2008) - Ehl–i Beyt, AB ve ilkeler

  (13.10.2008) - Büyük Depresyon: 1929

  (11.10.2008) - Kim yabancı?

  (10.10.2008) - Bir günde medenî olmak

  (09.10.2008) - Aktütün'de kara dumanlar

 
GAZETE 1.SAYFA

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Davut ŞAHİN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  H. Hüseyin KEMAL

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  Kemal BENEK

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Mustafa ÖZCAN

  Nejat EREN

  Nimetullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Raşit YÜCEL

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Sitemizle ilgili görüş ve önerileriniz için adresimiz:
Yeni Asya Gazetesi Gülbahar Cd. Günay Sk. No.4 Güneşli-İSTANBUL T:0212 655 88 59 F:0212 515 67 62 | © Copyright YeniAsya 2008.Tüm hakları Saklıdır