08 Temmuz 2009 ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET VE ŞÛRÂDIR İletişim Künye Abonelik Reklam Bugünkü YeniAsya!

Eski tarihli sayılar

Günün Karikatürü
Dergilerimiz

Umut YAVUZ

Doğu Türkistan yeni bir sorun değil


A+ | A-

Bugün Doğu Türkistan’da çıkan olaylar bölge için yeni bir gelişme değildir. Doğu Türkistan sorunu ta Osmanlı’nın çok zayıfladığı dönemlerde filizlenmeye başlayan ve bugünlere kadar artarak devam eden bir yaradır. 1800’lerin sonunda bir bakıma Osmanlı’nın verdiği destekle kurulan ve ayakta duran Türkistan’daki bağımsız Uygur devleti, Osmanlı gücünü kaybedince, Ruslar ve Çinliler tarafından işgal edilmiş ve bölüşülmüştür. Batı Türkistan’ı Ruslar, Doğu Türkistan’ı ise Çinliler işgal etmiştir. O dönemlerde Doğu Türkistan, Çin imparatorunun emriyle tamamen işgal edilerek Xinjiang (Yeni Topraklar) ismiyle Çin’in 19. eyaleti yapılmıştır. Bugün kullandığımız Sincan ismi de bu “Xinjiang” isminden ileri gelmektedir. Daha sonra 1930’lu yıllarda bölgedeki Müslümanlar tarafından başlatılan çeşitli isyanlar sonucu Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti kurulmuş ancak uzun ömürlü olmamıştı. 1944 yılında ise bu kez Sovyetlerin de verdiği destekle ikinci defa Doğu Türkistan Cumhuriyeti kurulur. Bu devlet de 1949 yılında Çin işgaliyle son bulur. Neticede ise 1955 yılında Doğu Türkistan’a göstermelik bir özerklik verilir. O günden bu yana ise Çin devleti bölgeyi Çinlileştirmek için hem demografik hem de kültürel olarak ciddî bir baskıya tutmuştur.

Sovyetlerin yıkılmasıyla Batı Türkistan bağımsızlığına kavuşmasına rağmen Doğu Türkistan’daki soydaşlar bu emellerine ulaşamamışlardır. Çin’in uyguladığı sert politikalar neticesinde büyük göçler yaşandığı için bugün bölgeye yerleştirilen Han Çinlilerinin kültürel ve sosyal baskıları, devletin sert politikalarıyla da birleşince Doğu Türkistanlılar için bölge adeta cehenneme dönmüştür. Han Çinlileri’nin Doğu Türkistana akın etmesiyle toprak ve su gibi sınırlı kaynaklar üzerinde oluşan baskı, Uygurları tabiî olarak kızdırıyor. Uygurlar, bölgenin kendi anavatanları olduğunu dolayısıyla bu kaynakların kendilerine daha çok tahsis edilmesi gerektiğini düşünüyorlar.

Bunun yanı sıra Çin, 11 Eylül olaylarından sonra tıpkı Bush’un politikasına benzer bir şekilde “terörizmle savaş” adı altında Uygurlulara karşı bir baskı dalgası gerçekleştirdi. Uygur kökenlilerin gerçekleştirdiği iddia edilen terörist faaliyetler bahane edilerek bölgedeki siyasî baskılar arttırıldı. Şimdi ortaya çıkan sosyal patlama biraz da bu politikaların bir sonucudur.

ABD’de Bush politikaları artık rafa kaldırıldı. Şimdi uluslar arası toplumun ciddî mânâda hem Tibet konusunda hem de Uygur konusunda tepkilerini çeken Çin yönetimi Uygurlar üzerinde uyguladığı baskı politikalarının bir muhasebesini yapmak durumunda kalacaktır.

Küreselleşen dünyada yerini alıp sağlamlaştırmak isteyen ve kapalı kutusundan çıkmak durumunda olan Çin, göstermelik özerklik tanıdığı Doğu Türkistan Uygurlarına eninde sonunda hak ettikleri özgürlüğü tanıyacaktır.

08.07.2009

E-Posta: [email protected]


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (07.07.2009) - ABD-Rusya: Sınırlı ve ortak çıkar ilişkisi

  (06.07.2009) - Endonezya demokrasisi ve dini siyasete alet etmek

  (04.07.2009) - İki ateş arasında ölmek

  (02.07.2009) - Today’s Zaman, Yeni Asya’yı takip ediyor

  (01.07.2009) - İslâm, Avrupa’nın yükselen değeri

  (29.06.2009) - İran’da yaşananlar ve Orta Doğu sorunu

  (19.06.2009) - Laboratuvarda Allah'ı hisseden bilimadamı

  (18.06.2009) - Din ve bilim buluşuyor

  (15.06.2009) - İran yola aynen devam

  (10.06.2009) - Müslümanlara potansiyel terörist gözüyle bakmak

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Abdullah ERAÇIKBAŞ

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  Gökçe OK

  Gültekin AVCI

  H. Hüseyin KEMAL

  H. İbrahim CAN

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Mehtap YILDIRIM

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Nejat EREN

  Nimetullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Osman ZENGİN

  Raşit YÜCEL

  Recep TAŞCI

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Said HAFIZOĞLU

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Umut YAVUZ

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İbrahim KAYGUSUZ

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Gazetemiz İmtiyaz Sahibi Mehmet Kutlular’ın STV Haber’deki programını izlemek için tıklayın.
Dergilerimize abone olmak için tıklayın.
Hava Durumu
Yeni Asya Gazetesi, Yeni Asya Medya Grubu Yayın Organıdır.