02 Kasım 2009 ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET VE ŞÛRÂDIR İletişim Künye Abonelik Reklam Bugünkü YeniAsya!

Eski tarihli sayılar

Günün Karikatürü
Gün Gün Tarih
Dergilerimiz

H. İbrahim CAN

Musul’un hazin tarihi ve Davutoğlu’nun gezisi


A+ | A-

İki bakanımızın Musul, Erbil ve Basra’yı kapsayan Irak ziyareti hayli sıcak görüntülere sahne oldu. Özellikle Musul’da hep tarihe atıfta bulunan açıklamalar yapıldı.

Peki tarihte Musul’da ne olmuştu?

Onaltıncı yüzyılda Osmanlı hakimiyetine giren Musul, 10 Kasım 1918 tarihine kadar da elimizde kaldı. Mondros Mütarekesine göre bütün birliklerin Mütarekenin imzalandığı tarihteki yerlerinde kalması gerekiyordu. Ancak o tarihte Musul’dan 30 km uzakta olan İngilizler buna uymadılar. Türklerin güya Musul ve Zaho’daki masum Hıristiyanları katlettiğini ileri sürerek Musul’dan çekilmelerini talep ettiler. Bu arada Yıldırım Orduları da yenilgilerle geri çekilmek zorunda kalmıştı. Ali İhsan Paşa Sadrazamla haberleşmeleri sonucunda aldığı emirle Musul’u terk ederek Nusaybin’e çekildi. Aslında çok direndi Paşa Musul’u terk etmemek için. Ancak sonuçta Sadrazam Ahmet İzzet Paşa onu buna mecbur etti. Böylece İngiliz askerleri Mütarekeye de aykırı olarak hiçbir mukavemetle karşılaşmadan girdiler Musul’a. Yani Musul’u tek kurşun atmadan terk ettik İngilizlere. Peki İngilizleri kızdıran Ali İhsan Paşa’ya ne oldu? 6. Ordu komutanlığı görevinden alındı. İstanbul’a ayak bastığı anda Haydarpaşa garında İngilizlerce tutuklandı ve Malta’ya sürgüne gönderildi.

Lozan Antlaşmasında da yer almadı Musul. Ayrıca çözümlenmek üzere bırakıldı. İngilizlerin güdümündeki Milletler Cemiyetinin önerdiği Musul’un Kerkük ve Süleymaniye’nin de dahil olduğu bölge ile birlikte Irak’a bırakılması çözümü bize dikte edildi. Türk tarafının ‘bırakalım halk oylaması ile halk karar versin’ önerisini İngilizler ‘bölge halkı cahildir, olmaz’ diyerek reddetti. Sonuçta 1926 yılında İngilizlerle Ankara Antlaşması imzalandı.

Ankara Antlaşmasının 14. maddesine göre Irak hükümeti 25 yıl süre ile bölgenin petrol gelirlerinin yüzde onunun bedelini Türkiye’ye ödeyecekti. 13 yıl bu ödeme yapıldı. Ancak sonraki 12 yıl ödenmedi. Biz bu 12 yıllık alacağı 1986 yılına kadar devlet bütçesinde alacak gösterdik. Ama alamadık. Bu tarihten sonra ise Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattının ikinci kısmının inşaat bedelini Irak hükümeti ödediği için borç silinmiş sayıldı.

Yani Türkiye sahibi olduğu Musul’u tek kurşun atmadan, Mütareke’yi ihlal eden İngilizlere terk etmek zorunda kalmış, kendisine dikte edilen haksız bir Antlaşmayla bu bölgeyi Irak hükümetine terk etmiş, Antlaşmanın kendisine sağladığı petrol payını dahi alamamıştır.

Şimdi ise Musul’da Türk Başkonsolosluğu binası için arsayı ancak 25 yıllığına kiralamamıza izin veriyorlar. Dışişleri Bakanımız ise Irak’ın bütünlüğüne verdiğimiz önemi göstermek için, kadim toprağımız olan Musul’a gidebilmek için Erbil ve Basra’yı da programına dahil ediyor.

Hazin değil mi?

Elbette bu ilişkilerin yeniden kurulması ve geliştirilmesi önemli. Ancak daha 83 yıl önce bizim olan ve şimdi elimizde olması halinde önemli bir ekonomik güç halinde olmamızı sağlayabilecekken kaybettiğimiz Musul’da konsolosluk açabildiğimize sevinmek yine de üzüyor.

02.11.2009

E-Posta: [email protected]


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (30.10.2009) - 13 milyar yaşındaki yıldızın düşündürdükleri!

  (29.10.2009) - Dış politikada yeni bir adım mı?

  (28.10.2009) - Amerika’nın Endonezya’daki soğuk savaşı

  (27.10.2009) - Mescid-i Aksa’da neler oluyor?

  (24.10.2009) - Batının işgalindeki Afganistan’ın haşhaşı kimi vuruyor?

  (23.10.2009) - Ermeniler, Kars Antlaşmasını tanımıyor mu?

  (22.10.2009) - Hani tek millet iki devlet idik!

  (21.10.2009) - PKK’nın inisiyatifi ele geçirme çabaları

  (20.10.2009) - Nazarbayev’in 10 uçaklık Ankara çıkartması!

  (19.10.2009) - Türkiye’nin konumunu yeniden belirlerken

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Abdullah ERAÇIKBAŞ

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  Gökçe OK

  Gültekin AVCI

  H. Hüseyin KEMAL

  H. İbrahim CAN

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Mehtap YILDIRIM

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Nejat EREN

  Nurullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Osman ZENGİN

  Raşit YÜCEL

  Recep TAŞCI

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Said HAFIZOĞLU

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Umut YAVUZ

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yasemin YAŞAR

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İbrahim KAYGUSUZ

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Gazetemiz İmtiyaz Sahibi Mehmet Kutlular’ın STV Haber’deki programını izlemek için tıklayın.
Dergilerimize abone olmak için tıklayın.
Hava Durumu
Yeni Asya Gazetesi, Yeni Asya Medya Grubu Yayın Organıdır.