02 Aralık 2009 ASYA'NIN BAHTININ MİFTAHI , MEŞVERET VE ŞÛRÂDIR İletişim Künye Abonelik Reklam Bugünkü YeniAsya!

Eski tarihli sayılar

Günün Karikatürü
Gün Gün Tarih
Dergilerimiz

Ali OKTAY

Dede Efendi


A+ | A-

Gönülden Dile

“Yüzelli yıl sıradağlar birer birer yücelir

Ve âkıbet Dede’nin anlı şanlı devri gelir.

Bu mûsıkîyi o, son kudretiyle parlattı,

Ölünce ülkede bir muhteşem güneş battı.”

Yahya Kemal Beyatlı

Kasım ayı özellikle müziğimizin zirve isimlerinin birer birer madde âleminden mânâ âlemine göç ettiği aylardandır. İşte o isimlerden biri de Yahya Kemal’in “Ölünce ülkede muhteşem bir güneş battı’’ dediği Dede Efendi ya da tam adıyla Hammâmizâde İsmâil Dede Efendi’dir.

Dede Efendi, 1778 yılının Kurban Bayramı’nın 1. günü Şehzadebaşı’nda doğdu. Bu münasebetle İsmâil adı verildi. Babasının hamam işletmesi dolayısıyla Hammâmizâde adıyla anılmaktadır. Küçük yaşlardan itibaren Yenikapı’daki Mevlevî Dergâhı’na devam etti. 1001 gün yani yaklaşık 3 yıl süren ‘çile’sini tamamlayıp ‘Dede’ oldu. Çilede iken ‘Zülfündedir benim baht-ı siyahım’ isimli Bûselik şarkısının ünü saraya kadar ulaşınca Dede Efendi’ye de şöhret yolları açılmış oldu. 3 yaşındaki oğlu Sâlih’in vefatı üzerine:

“Bir gonca femin yaresi vardır ciğerimde

Ateş dökülürse yeridir, ah-ı serimde

Her lâhza hayali duruyor didelerimde

Takdire ne hacet bu da varmış kaderimde”

şeklindeki Beyâti eserini oğluna mersiye olarak besteledi.

Sultan 3. Selim, II. Mahmud ve Abdülmecit zamanında sarayda itibar gördü. Son zamanlarında Dede Efendi, karşısında henüz 16 yaşlarında olan Abdülmecit’in Batı müziğine daha çok ilgi duyması ve önceki padişahlar gibi usûlden, makamdan anlamayan bir hükümdarla karşı karşıya olması onu mutsuz ediyordu. Talebelerinden biri olan Dellâlzâde’ye birkaç defa ’Artık bu işin tadı kalmadı‘ dedi. Hacca gitmek için Sultan Abdülmecit’ten izin aldı. Çok samimî bir mü’min olan İsmail Dede tavaf sırasında heyecanlandı, ağladı. Yunus Emre’nin haccı terennüm eden şiirini irticâlen Şehnaz’dan Evsat usûlünde besteledi:

“Yürük değirmenler gibi dönerler

El ele vermişler Hakka giderler

Gönül Kâbesini tavaf ederler

Muhammed’in (a.s.m.) kösü çalınır burada

Ol sultanın demi sürülür burada.”

Bu Dede’nin son eseridir. Bu suretle 48 yıl süren bestekârlık hayatı sona eriyordu. O yıl pek çok kişi gibi Dede de Hacc’da koleraya yakalandı. Ateşler içinde tavaf etti. Mina’ya geldi. İki talebesinin kollarında son nefesini verdi. Dede Efendi 29 Kasım 1846 yılında 69 yaşında iken vefat ettiğinde tevafuka bakınız ki, yine doğum günü olan Kurban Bayramının 1. günü idi. Dede Efendi, Hz. Hatice validemizin ayak ucunda medfûndur.

Dede Efendi için ne dediler?

Alaeddin Yavaşça: “Dede Efendi nice şarkılarıyla gönüllere taht kurmuş, kabına sığmayan bir deha olduğunu defalarca kanıtlamıştır. Dede birçok yüzyılları tutan ve gelecek yüzyılları da aydınlatacak olan bir Türk Musikîsi sembolüdür.’’

Nezih Uzel: “Hakk’ın tertemiz kullarındandı. Ruh dünyamızın mimarları arasına katıldı. Cenâb-ı Hakk’ın bizlere bağışladığı nimetlerin en güzelleri arasında bulunan sesin ustasıydı. Bizi kendi yoluna soktu, yüreğimizi titretti.’’

Prof. Dr. Mustafa Tahralı: “Dede, ayinleri ve ilâhileriyle bir yandan dinî duygularımızı en yüksek seviyede ifade etmiş, ladinî denilen eserleriyle musikî san'atımızı en yüksek seviyede dile getirmiş ve köçekçeleri ve benzeri eserleriyle de eğlence musikîmizin en güzel örneklerini vermiştir.’’

Prof. Dr. Selahaddin İçli: “Dede Efendi, geçmişten değerleri özümsemiş, çağının değerlerini yakalamış ve ileriye kancalarını atmış bir bestekârdır, dâhîdir.’’

Tuğrul İnançer: “Ne anlatılsa; o deryadan bir damla, harmandan bir dane, Dede güneşinden bir zerre olur ancak... O musikîmizin evliyası....’’

MURAT NECİPOĞLU YOĞUN

BAKIMDAN ÇIKTI…

Tasavvuf Müziğimizin genç ve özel seslerinden Hafız Murat Necipoğlu kardeşimiz için geçtiğimiz aylarda sizlerden de duâ talep etmiştik. Hatırlanacağı üzere, Ekim ayında geçirdiği beyin kanaması sonucu hastaneye kaldırılmış ve haftalarca yoğun bakımda kalmıştı. Bayram vesilesiyle ağabeyi değerli san'atçı ve din adamı Halil Necipoğlu Beyi arayıp hem bayramlaştık hem de Murat‘ın durumunu sordum: “Elhamdülillah duâlar sayesinde Murat şu an yoğun bakımdan çıktı. Evinde tedavisi devam ediyor. Yalnız sol tarafında kısmî bir araz kaldı. İnşallah bir yıl kadar fizik tedavisi sürecek. Doktorların dediğine göre daha sonra Allah’ın izniyle tamamen şifa bulacak.”

“Gerek radyoda, gerekse Yeni Asya’daki yazımızda Murat kardeşimiz için duâ talep etmiştik. Bize düşen bir şey var mı?” sorumuza “Çok teşekkür ediyorum. Duâ istirham ediyorum” dedi Halil Bey. Ben de sevgili Murat’ın sağlık haberine çok sevindim. Bu gelişmeyi paylaşmakla birlikte bu genç san'atçı kardeşimiz için duâ etmeye devam edelim lütfen.

02.12.2009

E-Posta: alioktay@alioktay. net


 
Sayfa Başı  Yazıcıya uyarla  Arkadaşıma gönder  Geri


Önceki Yazıları

  (02.12.2009) - Dede Efendi

  (18.11.2009) - Hani Çarşamba günü derse gidecektik, Şaban Ağabey?

  (04.11.2009) - Hafız ve Kasidehan Murat Necipoğlu yoğun bakımda, duânızı bekliyor

  (22.10.2009) - 27 Mayıs darbesi ve bir müzik adamının trajikomik hatırası...

  (08.10.2009) - Korsan yayın, internet ve kul hakkı üzerine gelen mesajlar...

  (01.10.2009) - Korsan yayın, internet ve kul hakkı

  (18.09.2009) - ELVEDA EY ŞEHRİ RAHMET, ELVEDA

  (28.08.2009) - Ramazan geldi hoş geldi...

  (19.08.2009) - Gönülden dile

  (12.08.2009) - Cat Stevens’dan Yusuf İslam’a değişim

Bütün yazılar

YAZARLAR

  Abdil YILDIRIM

  Abdullah ERAÇIKBAŞ

  Ahmet ARICAN

  Ahmet DURSUN

  Ahmet ÖZDEMİR

  Ali FERŞADOĞLU

  Ali OKTAY

  Atike ÖZER

  Cevat ÇAKIR

  Cevher İLHAN

  Elmira AKHMETOVA

  Fahri UTKAN

  Faruk ÇAKIR

  Fatma Nur ZENGİN

  Gökçe OK

  Gültekin AVCI

  H. Hüseyin KEMAL

  H. İbrahim CAN

  Habib FİDAN

  Hakan YALMAN

  Halil USLU

  Hasan GÜNEŞ

  Hasan YÜKSELTEN

  Hüseyin EREN

  Hüseyin GÜLTEKİN

  Kadir AKBAŞ

  Kazım GÜLEÇYÜZ

  M. Ali KAYA

  M. Latif SALİHOĞLU

  Mehmet C. GÖKÇE

  Mehmet KAPLAN

  Mehmet KARA

  Mehtap YILDIRIM

  Meryem TORTUK

  Mikail YAPRAK

  Murat ÇETİN

  Nejat EREN

  Nurullah AKAY

  Osman GÖKMEN

  Osman ZENGİN

  Raşit YÜCEL

  Recep TAŞCI

  Rifat OKYAY

  Robert MİRANDA

  Ruhan ASYA

  S. Bahattin YAŞAR

  Saadet BAYRİ

  Saadet TOPUZ

  Said HAFIZOĞLU

  Sami CEBECİ

  Selim GÜNDÜZALP

  Semra ULAŞ

  Suna DURMAZ

  Süleyman KÖSMENE

  Umut YAVUZ

  Vehbi HORASANLI

  Yasemin GÜLEÇYÜZ

  Yasemin YAŞAR

  Yeni Asyadan Size

  Zafer AKGÜL

  Ümit KIZILTEPE

  İbrahim KAYGUSUZ

  İslam YAŞAR

  İsmail BERK

  İsmail TEZER

  Şaban DÖĞEN

  Şükrü BULUT

Dergilerimize abone olmak için tıklayın.
Hava Durumu

Yeni Asya Gazetesi, Yeni Asya Medya Grubu Yayın Organıdır.
Kurumsal Linkler: Risale-i Nur Kongresi - Bediüzzaman Haftası - Risale-i Nur Enstitüsü - Yeni Asya Vakfı - Demokrasi100 - Yeni Asya Gazetesi - YASEM - Bizim Radyo
Sentez Haber - Yeni Asya Neşriyat - Yeni Asya Takvim - Köprü Dergisi - Bizim Aile - Can Kardeş - Genç Yaklaşım - Yeni Asya 40. Yıl