Hadis, kelâm, tasavvuf, fıkıh, ahlâk gibi İslâm ilimleri; psikoloji, sosyoloji, felsefe, vs., vs., sosyal ilimler ve fen ilimleriyle harmanlanmış bir tefsirdir. “Kur’ân’ın imanî olan hakikatlerini kuvvetli hüccetlerle beyan ve izah ve isbat eden emsalsiz bir tarzda muannid feylesofları susturan; manevi, hakikî tefsir türünün en kuvvetlisi ve en kıymetdarıdır.” (Şuâlar, s. 359, 435)

Risale-i Nur baştan sona Kur’an hakikatlerini tefsir eder. (Tekrarlar hariç, 626 ayet ve tekrarlar hariç 1075 hadis-i şerif yer alır) Risale-i Nur; İslâm ilimleri literatüründe geçen bütün mefhum, ana kavram ve kelimelerin kullanılıp izah ve ispat edildiği bir tefsirdir. İslam medeniyetinin temel unsurları, “iman esasları, ibadet (İslam şartları), ahlak, ukubat”tır.

Risale-i Nur; altı iman esasından Allah’a imanı, tevhidi yüzlerce alt başlığıyla; meleklere imanı yüzlerce alt başlığıyla; kitaplara imanı yüzlerce alt başlığıyla; peygamberlere imanı yüzlerce alt başlığıyla; kadere imanı yüzlerce alt başlığıyla; ahirete imanı yüzlerce alt başlığıyla aklen, mantıken ve ilmen mutmain olacak şekilde izah ve ispat etmiştir. Ve keza, İslam şartları, ibadet, ahlâk, ukubatı (ahiret) yüzlerce alt başlıkları ve teferruatıyla ve dahi ittihad-ı İslamın unsurlarını izah ve ispat etmiştir.

-Risale-i Nur; ahlâk müspet-menfi, pozitif-negatif duygu ve haslatleri (insan psikolojini, din psikolojisi vs.) ispat ve izah eder. Tüm sorularımızı cevaplandıran, bütün hastalıklarımızı teşhis ve Kur’an eczanesinden aldığı ilaçlarla tedavi eder.

-Risale-i Nur baştan sona Kelâm kitabıdır. Kelâm; itikat, iman esaslarını ispat ve izah eden ilim dalıdır ve bu daldaki bütün mefhumlar kullanılır ve hakikatleri ispat ve izah edilir.

-Risale-i Nur baştan sona tasavvuftur. Tasavvuf literatüründe geçen imân-ı billâh, mâ’rifetullah, muhabbetullah, zikir, şükür, uhuvvet, ihlas, marifet, seyr-u süluk, yakaza, bast-ı zaman, tayy-ı mekan, keramet gibi yüzlerce mefhumları kullanır, ispat ve izah eder.

-Fıkıh literatüründe kullanılan ana kavramları kullanır, ispat ve izah eder. Ayrıca, ihtiyaç ve tartışmalı olan bütün meselelerde içtihad eder.

Bu perspektiflerden bakıldığında Risale-i Nur baştan sona ma’rifetün’nefs, nefis terbiyesi ve eğitimidir. Asr-ı Saadet eğitim ve terbiye model ve metotlarını da çağımıza taşıyan Risale-i Nur, bu üslup ve metoduyla medrese, tekke ve zaviyelerdeki eğitim sistemini evimiz, işyerimiz, kırlar, hatta dağ başlarına taşıyarak yaygın eğitimi gerçekleştirmiştir.