Prof. Dr. Kemal Gözler:

"Sİstem hiç rasyonel işlemiyor. Daha ilk günden itibaren çok fahiş hukukî hatalar yapıldı. Sistem hiç de istikrarlı değil. CB kararnameleri hemen ardından tekrar değiştiriliyor, tekrar tekrar düzeltiliyor. Daha da önemlisi sistem hiç de iddia edildiği gibi hızlı çalışmıyor."

Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu: 

“Kolektİf karar mekanizması yok. Tek kişi ne derse o oluyor. TBMM’nin daha etkin olacağı vaadi de gerçekleşmedi. Ters kelepçe vurulan Mecliste verimli bir müzakere ortamı yok. Vekiller özgür tercih ve iradelerini ortaya koyamıyor. Yasalar Sarayda hazırlanıyor.”

 Prof. Dr. Ahmet Kasım Han:

“YENİ sistemde güçler ayrımı yok, buna eşlik eden denge ve denetleme sistemleri de yok. ‘Koalisyonlara son’ söylemi de doğru çıkmadı. Sistem buna engel olmadı. Daha önce seçimden sonra koalisyon kuruluyordu, bugün seçimden önce kuruluyor.”

***

Hiçbir vaadi tutmadı iki yılda çöktü

Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi iki yılı geride bıraktı. Hukukçular, bu sistemde hiçbir vaadin tutulmadığını, sistemin iki yılda çöktüğünü savunuyor.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin yürürlüğe girmesi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Temmuz 2018’de yemin ederek göreve başlamasının üzerinden iki yıl geçti. İktidar daha etkin ve hızlı kararlar alındığını, muhalefet ise ülkenin tek adam yönetimine geçtiğini ve güçler ayrılığının ortadan kalktığını savunuyor. Yeni sistemi tasarlayarak, 16 Nisan 2017’de Ana- yasa değişikliği referandumu içinde halkın onayına sunan AKP iktidarının vaatleri arasında parlamenter sistemin çıkardığı bürokratik engellerin bu sistemle aşılması, “daha hızlı, etkili ve istikrarlı” bir karar alma mekanizmasının kurulması yer almıştı.

Hiç de istikrarlı değil

Peki, gerçekten de bu vaat yerine getirilebildi mi? Anayasa ve İdare Hukukçusu Prof. Dr. Kemal Gözler bu sorunun cevabını kendi web sitesinde sistemi değerlendirdiği yazısında şu şekilde veriyor: “Sistem hiç de rasyonel işlemiyor. Sistemde daha ilk günden itibaren pek çok fahiş hukuki hatalar yapıldı. Sistem hiç de istikrarlı değil. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri hemen arkasından tekrar değiştiriliyor, tekrar tekrar düzeltiliyor. Daha da önemlisi sistem hiç de iddia edildiği gibi hızlı bir şekilde çalışmıyor.” “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi” bazı kesimlerce “başkanlık sistemi” bazılarına göre ise “tek adam yönetimi” olarak görülüyor. Bu sistemle son iki yılda Meclis’te kabul edilen kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan kararnamelerin Haziran sonu itibariyle bilançosu, Meclis ile Cumhurbaşkanlığı arasındaki karar alma süreçlerini de ortaya koyuyor.

Vekiller iradelerini ortaya koyamıyor

DW Türkçe’ye konuşan CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, hükümet ya da Bakanlar Kurulu gibi kolektif siyasal karar alma mekanizması olmadığını belirterek, “Tek kişi ne diyorsa o oluyor. Talimat veriyor, bakanlar o talimatla hareket ediyor. Bunu en son sokağa çıkma yasaklarında da gördük” diye konuşuyor. İktidarın referandum öncesi savunduğu TBMM’nin daha etkin olacağı vaadinin de gerçekleşmediğini söyleyen CHP’li Kaboğlu, “ters kelepçe” vurulduğunu söylediği Meclis’te verimli bir müzakere ortamı olmadığı görüşünde: “Meclis’te vekiller özgür tercih ve iradelerini ortaya koyamıyor. Meclis’e gelen yasa önerileri aslında vekiller tarafından hazırlanması gerekirken bürokratlarca ya da Saray tarafından hazırlanıyor. Vekiller altına imza atıyor ve virgülünü değiştirtmemek için uzun uğraş veriyor. Sonunda belki çok küçük değişiklikle eller kalkıyor, eller iniyor.”

Koalisyonlara engel olmadı

Altınbaş Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, “Benim anladığım anlamıyla bir güçler ayrımı bulunmadığını söylemek zorundayım. Çünkü güçler ayrımı tek başına bir mana ifade etmez, bunun eşlik edeni denge ve denetleme sistemleridir” saptaması yapıyor. Han, vaatler arasında bulunan “koalisyonlara son” söyleminin de sistemin iki yıllık uygulaması içinde doğru çıkma- dığını söyleyerek, “Bu sistem koalisyonlara engel oldu mu? Olmadı. Daha önce seçimden sonra koalisyon kuruluyordu, bugün seçimden önce kuruluyor” diyor.

***

AKP artık gençlerle barışamaz 

Konda Genel Müdürü Bekir Ağırdır, son günlerde siyasetin gündemine giren Z kuşağının yakın durduğu partilerin İYİ Parti, MHP ve HDP olduğunu söyledi.

Ağırdır, T24’te Murat Sabuncu ile yaptığı Sayıların Dili programında AKP iktidarının gençlere özgürlük vaadinde bulunmadığını söyleyerek, “AK Parti ne yaparsa yapsın, bu gençlerle kolay barışamayacak. Çünkü AK Parti özgürlükçü değil her şeyden önce. Ama peki diğer partiler cevap üretiyor mu? Hayır, diğer partiler de buna cevap üretmiyor. Sadece İyi Parti, MHP, HDP demek, onların bir kısmının öfkelerini kanalize edebildikleri mecra olduğu için... Umut gördüklerinden değil, öfkesini gösterebildiği bir alan, bir zihni iklim yakaladığını, ayağını bastığını... Mekansal bir ilişki üretebildiği için oraya yanaşıyor” dedi. 

AKP’de sosyal medya çatlağı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sosyal medya düzenlemesi çağrısının ardından harekete geçen AKP bölündü. Bir kesim yurt dışı kaynaklı sosyal ağlara Türkiye’de temsilci bulundurma zorunluluğu getirilmesi başta olmak üzere herkesin “evet” diyebileceği 3-4 maddelik sınırlı bir düzenlemenin Meclis kapanmadan getirilebileceğini söylerken, bir kesim uluslar arası hukuk alanındaki gelişmeler de dikkate alınarak daha geniş bir yasanın sonbaharda çıkarılmasını savunuyor. AKP’de düzenleme ile ilgili Erdoğan’ın çağrısı doğrultusunda ne gerekiyorsa hızla yapılması gerektiğini savunanlar da var. Kararın bu hafta verilmesi bekleniyor. AKP sosyal medya ile ilgili düzenlemede kararlı ancak zamanlama ile ilgili tartışma sürüyor. Bu hafta son değerlendirmelerin yapılması ve ardından alınan karara göre bir tutum alınması bekleniyor. Eğer sosyal medya düzenlemesi gelmezse Meclis’in 15 Temmuz’dan sonra kapanması bekleniyor.