Hayra kâbiliyeti olmayan, şerde ise eli uzun olan “Nefsin vücudunda bir körlük vardır. O körlük vücudunda zerre-i miskal kaldıkça hakikat güneşinin görünmesine mâni bir hicab olur.”1 O, “Muaccel [peşin] ve hazır bir dirhem lezzeti, müeccel gâib bir batman lezzete tercih ettiği gibi, hazır bir tokat korkusundan, ileride bir sene azaptan daha ziyade çekinir.”2
İşte nefsn kör noktası budur. Bu bilinmediğinde tehlikelere düşmek işten bile değildir. Bu bilinir ona göre davranılırsa o kör noktaya düşmekten kurtulur insan.
Bu hususta büyük İslâm âlimi Bediüzzaman Hazretleri nefsi şöyle susturmuş: “Ey nefsim! Sen, ânî ve fânî zevklerin bekàsını arıyorsun; onun için onun zevaliyle [bitişiyle] ağlamaya başlıyorsun. Kör hissiyatınla bu yanlışının tam tokatını yersin. Bir dakika gülmeye bedel on saat ağlıyorsun.”3
Nefsin dikkat çekici bir diğer özelliği de herşeye kendi hesabına bakmasıdır. Hoşlandığı şeylere bütün varlığıyla yönelir, âdetâ onda fânî olur.
Peki, böyle davrandığında emellerine nâil mi olmaktadır?
Hayır. Meselâ bir kısım şeylere muhabbet duyar nefis. Fakat bunu Hak nâmına yapmadığı için belâ, elem, meşakkatler içinde kalmaktan kurtulamaz. Ancak az bir safa, lezzet ve rahat görebilir. Çünkü muhabbet beslediği şeylerden ayrılacağını ve birgün gelip yok olacaklarını düşündükçe için için yanar, kavrulur. Meselâ şefkat duysa şefkat duyduklarını koruyamadığı için acı duymaya başlar. Lezzetlerinin biteceğini düşündüğünde de bunların zehirli bir bala dönüştüğünü görür. Âhirette de faydasını göremez, azabını çeker.
İşte nefis böyledir! Eğer insan nefis ve şeytanı dinlerse, esfel-i sâfilîne, yani aşağıların aşağısına düşer, eğer Hak ve Kur’ân’ı dinlerse, âlâ-yı illiyyîne, yani yücelerin yücesine çıkar, kâinatın güzel bir takvimi olur.
Öyleyse nefis beğenilmemelidir. Çünkü “Nefsini beğenen ve nefsine itimat eden, bedbahttır. Nefsinin ayıbını gören, bahtiyardır.”4
Dipnotlar:
1. Mesnevî-i Nûriye, s. 77., 2. Lem’alar, s. 73., 3. Tarihçe-i Hayat, s. 482; Emirdağ Lahikası, 1:195., 4. Mektûbat, s. 358.
26.06.2008
E-Posta:
[email protected]
|
