TARTIŞMALI YARGI KARAR VE UYGULAMALARI “İÇ MESELE” DENİLEREK GEÇİŞTİRİLEMEZ

AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ

AİHM eski üyesi Rıza Türmen: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinden doğan taahhütleri yerine getirme çağrısını ‘Yargıya müdahale ve iç işlerimizekarışmak’ olarak görmek yanlış. Çünkü insan hakları hiçbir devletin iç işi değil, uluslararası toplumun işidir.”

HUKUK DEVLETİ VE ÂDİL YARGILANMA

AP Türkiye raportörü Amor ve KPK Eşbaşkanı Lagodinsky: “Hukuk devleti ve âdil yargılanma demokrasinin temel ilkeleridir.” İYİ Parti lideri Akşener: “AİHM kararına uymamak iç mesele olmaktan çıkmıştır.”

***

İnsan hakları “iç mesele” değildir

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın büyükelçilere Kavala tepkisi ile ilgili, “İçişlerimize karışamazlar” açıklamalarına “İnsan hakları hiçbir devletin içişleri değildir” yorumu yapıldı.

Eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargıcı Rıza Türmen, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “istenmeyen kişi ilan edilmeleri için talimat verdim” açıklamasıyla tırmanan büyükelçi krizini değerlendirdi. Türmen, “30 Kasım’da Bakanlar Komitesi Osman Kavala davasını görüşmek üzere toplanacak. Büyük olasılıkla üçte iki çoğunlukla bir karar alınacak ve ihlal prosedürü başlatacak. İhlâl prosedürü başlatıldıktan sonra işler iyice tatsızlaşacak. Orada dava tekrar AİHM’ye gönderilerek ‘Türkiye bu kararı uyguladı mı, uygulamadı mı’ diye sorulacak. AİHM ‘Hayır uygulamadı’ diyecek. O zaman Bakanlar Komitesi Türkiye üzerinde giderek artan ve ağırlaşan birtakım yaptırımlar uygulamaya başlayacak” dedi.

Uluslar arası toplumun işidir

Meselenin Türkiye’nin ihracına kadar gideceğini söyleyen Türmen, şöyle konuştu: “İhraç olursa eğer Avrupa Konseyi’nden çıkarılıyorsunuz. Bunun siyasî bedeli çok ağır, sizin batı ile olan ilişkileriniz kesiliyor. Türkiye uluslar arası konum itibarıyla bambaşka yere dönecek demektir. 

Cumhuriyetin kurulduğundan bu yana süregelen politikası değişmiş olacaktır.”  Cumhuriyet’e konuşan Türmen, Kavala’nın hiçbir delil olmadan 4 yıl cezaevinde tutulmasının asıl temel mesele olduğunu dile getirerek AİHM’nin tutukluluğun hukuka aykırı olduğu yönünde karar verdiğini hatırlattı. Türkiye’nin AİHM kararını uygulamadığını dile getiren Türmen, “10 büyükelçinin yaptığı çağrı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden (AİHS) doğan taahhütlerinizi yerine getirin diyor. Bu çağrı dikkate alınmak yerine ‘yargıya müdahaledir, iç işlerimize karışıyorlar’ diyor, bu yanlış. Çünkü insan hakları hiçbir devletin içişleri değildir. İnsan hakları bütün uluslar arası toplumun işidir” diye konuştu.

AİHM kararlarına uyacağınızı söylemişsiniz

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Karar TV’de Gündem Özel programında Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘istenmeyen adam ilan edilsin’ talimatı verdiği 10 büyükelçi kriziyle ilgili konuştu.

Akşener, “Elbette bu ülkede görev yapan bir yabancı büyükelçilerin Türkiye’nin içişlerine karışır gibi algılanacak bir eylemden söylemden uzak durması gerekir. Ama Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararlarını uyacağınıza dair de imza atmışsınız. AHİM’nin kararlarının uyacağına imza atmış bir ülkenin, o mahkemenin kararlarına uymamış olması bir iç mesele olmaktan çıkmıştır. Bunun üzerinden, ‘Bu karara uyun, gereğini yapın’ denilmesi, böyle bir açıklaması olabilir” ifadelerini kullandı.

Anlaşılmaz ve mesnetsiz

Öte yandan Avrupa Parlamentosu’ndaki (AP) Türkiye raportörü Nacho Sanchez Amor ile Karma Parlamento Komisyonu (KPK) Eş-Başkanı Sergey Lagodinsky, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Osman Kavala ile ilgili ortak açıklama yapan 10 ülkenin büyükelçisinin ‘istenmeyen kişi’ ilan edilmesi için Dışişleri Bakanı’na talimat vermesine tepki gösterdi. Ortak yapılan yazılı açıklamada, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iş adamı Osman Kavala’nın tutukluğuna ilişkin açıklamaları nedeniyle 10 büyükelçiye yönelik açıkladığı tedbirler anlaşılmaz ve tamamen mesnetsizdir. Bunları ancak dikkati gerçek acil sorunlardan, iç ve ikili ilişkilerden uzaklaştırma girişimi olarak değerlendirebiliriz” denildi.

Demokrasinin temeli hukuk devletidir

Açıklamada ayrıca Osman Kavala’nın bırakılmasına karar verenlerin büyükelçiler değil Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi olduğu ve Türkiye’nin Osman Kavala dâvâsında olduğu gibi Selahattin Demirtaş dâvâsında da AİHM kararlarına uymakla yükümlü olduğuna dikkat çekildi. Kavala’nın serbest bırakılmasını ne büyükelçilerin ne de hükümetlerinin istediği kaydedilen açıklamada, AİHM’in 2019 yılı Aralık ayında Kavala’nın serbest bırakılmasını talep ettiği ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin de daha sonra altı kararla bunu yinelediği kaydedildi, Türkiye’nin bu karar ve Selahattin Demirtaş ile ilgili verilen kararlara uyması gerektiği kaydedilen açıklamada, hukuk devleti ve adi yargılanmanın demokrasinin temel ilkeleri olduğu ifade edildi. Haber Merkezi