“Allah’ım, fayda vermeyen ilimden, kabul edilmeyen duâdan, ürpermeyen kalpten ve doymayan nefisten Sana sığınırım.”1
Allah Resûlünün (asm) duâlarından birisi buydu. Biz bu makalemizde bahsi geçen dört olumsuz husustan fayda vermeyen ilim üzerinde duralım.
Eğer öğrendiklerimiz işimize yaramayacak, fayda sağlamayacaksa neye yarar? Sadece şu geçici dünyada işe yaraması da yetmez, ahirette de faydasını görmeliyiz onun. Faydası olmayan ilmi, Allah yolunda harcanmayan hazineye benzetiyor Peygamberimiz (asm).2
Hangi insan emeklerinin boşa çıkmasını ister?
Eğer emekler a’dan z’ye herşeyi bize birer emanet olarak bahşeden Rabbimizin hoşnutluğunu kazanmak maksadıyla yapılırsa bir anlam ve kıymet ifade eder. Herşeyimizi Kendisine borçlu olduğumuz Rabbimizi düşünmeden, Onun rızasını kazanmak maksadı gütmeden öğrenme ve öğretmeler boşa kürek çekmek demektir.
Elbet faydamızı düşüneceğiz ve başkalarına faydalı olma gayreti içinde olacağız. Ama bütün bunlar yaptıklarımızı Allah için yapmaktan alıkoymayacak. Herşeyi Onun rızasına uygun tarzda yapacağız. Böylece hem Onun rızasını kazanacak, hem de maddeten ve mânen kazançlı olacağız.
Bunlar birbirine engel olan şeyler değil. O işi yaparken taşıyacağımız niyet önemli. Bütün mesele niyeti sağlam tutmak, iyi şeyleri öğrenmek ve öğretmek niyetinde olmak ve bütün bunları Allah için yapmak.
Okula, sohbete, vaaza veya herhangi bir ilim meclisine bu niyetle giden kimsenin kazancı hiçbirşeyle ölçülmez. Bunu en güzel Kâinatın Efendisi (a.s.m.) anlatmışlardır. Buyururlar ki, “İyi şeyleri öğrenmek ve öğretmek maksadıyla benim şu mescidime gelen kimse, Allah yolunda çarpışan mücahidin mertebesindedir.”
Ya başka bir niyet taşınırsa? Peygamberimiz (a.s.m.) bunun dışında bir maksatla gelen kimsenin de, başkasının mallarına bakıp da bir fayda görmeyen kimse durumunda olduğunu bildiriyor.3 Şu hadis-i şerifler de ne kadar tehdit edici: “Allah rızasından başka bir maksat için ilim öğrenen [yahut bu ilimle Allah rızasından başka birşeyi elde etmek isteyen] kimse, Cehennemdeki yerine hazırlansın!”4
“Ne âlimlere karşı övünmek, ne cahillerle münakaşa etmek ve ne de meclislerin seçkin köşelerinde yer almak için ilim öğrenmeyiniz. Kim böyle yaparsa ateşe müstehak olur.”5
İlmin ne maksatla kullanıldığı da sorgu sebebi.6
Demek öğrendiklerimiz, öğrettiklerimiz bu ölçülere dikkat ederek yapılırsa bir anlam ve fayda sağlıyor.
Dipnotlar: 1. Müslim, Zikir: 73; Ebu Davud, Vitir: 32. 2. Müsned, 2:499. 3. İbni Mace, Mudaddime: 17. 4. Buharî, İlim: 28; Tirmizî, İlim: 6. 5. İbni Mace, Mukaddime: 23. 6. Tirmizî, Kıyame: 1; Terğib, 1:125.
15.11.2007
E-Posta:
[email protected]
|
